Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2006, Blaðsíða 30

Styrkir til doktorsnáms á sviði nanótækni
í upphafi ársins afhenti Kristín Ingólfsdóttir rektortvo styrki tit doktorsnáms á
sviði nanótækni (örtækni). Styrkirnir eru veittir fyrir tilstilli Steinmaur Foundation í
Liechtenstein, en stofnandi þess er Gunnar Björgvinsson. Tilgangur styrkjanna er
að stuðla að framförum á sviði nanótækni og efla rannsóknir á þessu sviði á
íslandi. Einnig var litið til þess hvort verkefnið væri líklegt til að leiða til hagnýt-
ingar og eflingar atvinnulífs á Islandi. Styrkirnir eru til þriggja ára og nemur hvor
þeirra um 3 m.kr. á ári.
Nanótækni er samheiti yfir tækni og vísindi sem fást við htuti sem eru í stærðar-
bilinu 1-100 nanómetrar (eða þar um bil). þ.e. milljarðasti til tugmilljónasti af
metra að stærð. Yfirleitt er átt við manngerða htuti eða náttúrlega hluti sem menn
meðhöndla. t.d. raða upp á ákveðinn hátt, ýmist með beina hagnýtingu í huga eða
tit þess að rannsaka grundvallarfyrirbæri. Styrkina hlutu Kristinn Björgvin
Gylfason og Árni Sigurður Ingason. Þeir tuku báðir meistaranámi frá verkfræði-
deild Háskóta ístands. Kristinn. sem er að hefja doktorsnám við Kungliga
Tekniska Högskolan (KTH) í Stokkhólmi. hefur unnið við þróun ..örtækninema" hjá
Lyfjaþróun og stefnir með doktorsnámi sínu enn frekar inn á þá braut þar sem
örtækni og lífvísindi skarast. Árni er að hefja doktorsnám við Háskóla íslands þar
sem hann hefur með meistarprófsverkefni sínu. sem og vísindagreinum sem því
tengjast. unnið að þeirri tækni er lýtur að rannsóknum á þunnum málmhimnum.
Stíkar himnur eru um þessar mundir einn af áhugaverðustu kostunum. þegar
hugað er geymslu á vetni.
Við Háskóla íslands fara meðat annars fram rannsóknir á rafleiðni nanókerfa.
eiginteikum einstakra nanókristalla og Ijósleiðni eftir nanóvírum. Við skólann er
einnig verið að þróa aðferðir tit geymslu vetnis í magnesíum nanóstrúktúrum í
viðleitni til að finna betri geymstuaðferðir fyrir vetni sem orkugjafa. Annað dæmi
um nýtingu nanótækni eru rannsóknir sem tengjast líftækni. m.a. þróun á efna-
nema tit greiningar á stórum sameindum og á aðferðum til svæðisbundinnar
lyfjagjafar í auga. Flest þessara rannsóknaverkefna við Háskóla Islands eru unnin
í tengslum við fyrirtæki.
Styrkir úr sjóði Selmu og Kaj Langvads
Rannsóknarverkefni í samstarfi íslenska og danskra vísindamanna hlaut styrk úr
sjóði Setmu og Kaj Langvads við Háskóla Islands árið 2006 að fjárhæð 100.000
danskra króna. Af hálfu Háskóla íslands hafa umsjón með verkefninu Hafliði
Pétur Gíslason prófessor og Kristján Leósson vísindamaður. en auk þeirra koma
að því sérfræðingar eðlisfræðistofu Raunvísindastofnunar Háskóla íslands.
læknadeitdar. raunvísindadeitdar, Krabbameinsfélags íslands. Tækniháskótans í
Danmörku. auk háskótanna í Álaborg og Óðinsvéum og danskra sprotafyrirtækja.
ásamt meistara- og doktorsnemum við háskótana.
Annað verkefnið -á sviði tjóseindatækni sem nýtist meðal annars í tækniþróun
fjarskipta - snýr að mælingum á tjósteiðararásum. Samstarfsaðitar eru
örtjósatæknideitd COM-DTU-stofnunarinnar við danska tækniháskólann
(Danmarks Tekniske Universitet). Framleiðsla tjósleiðararása mun fara fram í
örtæknikjarna Háskóla íslands og tjósmælingar fara fram á Raunvísindastofnun.
Doktorsnemar við Háskóla íslands starfa að verkefninu og munu meðal annars
dvelja í Danmörku til að sækja námskeið og nýta sér frekari tækjakost til
Ijósmætinga. Verkefnið er hluti af viðameira samvinnuverkefni um tjósleiðni á
málmyfirborðum sem að koma háskótarnir í Álaborg og Odense auk DTU og
Háskóla íslands.
Hitt verkefnið er á sviði líftækni og er í samstarfi við danska sprotafyrirtækið
Lumiscence A/S sem þróað hefur nýja tækni til smásjárskoðunar, m.a. á tifandi
frumum. Fyrirtækið framleiðir örftögur með lýsingarbúnaði sem getur greint
starfsemi við yfirborð frumu. svo sem efnaflutning gegnum frumuhimnu. Við
Háskótann verða gerðar tilraunir með frumuræktun og titun á örflögunum og
niðurstöður bornar saman við staðtaðar greiningaraðferðir. Meistaranemi í
læknadeitd vinnur að verkefninu ásamt vísindamönnum og sérfræðingum á
eðlisfræðistofu Raunvísindastofnunar Hl og læknadeildar HÍ. sem og
rannsóknastofu Krabbameinsfélags (stands.
Sjóður Selmu og Kaj Langvads var stofnaður með peningagjöf hjónanna Selmu.
fæddrar Guðjohnsen. og Kaj Langvads verkfræðings til Háskóla íslands árið 1964.
Tilgangur sjóðsins er að efla menningarleg tengsl íslands og Danmerkur. I því
skyni veitir sjóðurinn styrki úr sjóðnum til námsdvalar fyrir fslendinga í
Danmörku og Dani á íslandi. Að jafnaði hefur verið veitt ártega úr sjóðnum og
28