Nýja stúdentablaðið - 01.02.1947, Blaðsíða 24

margir auðhiggjumenn, sem eru hérumbil heiðarlegar sálir
og vilja þjóð sinni vel, fara að því að gilla þennan samning
firir sér. Þótt þeir séu vanir að tæla sjálfa sig á margvísleg-
an hátt með stolnum hugtökum, hélt ég, að hinn forheimsk-
andi skollaleikur þeirra í stjórnmálum væri ekki búinn að
svifta þá svo öllu raunsæi, að þeir skildu enn mælt mál. Það
er hægt að firirgefa Vökupiltum, þótt þeir skrifi fjálglega
um „frjálsa verslun". Hver maður veit, að skrif þeirra um
þau mál eru annaðhvort bigð á fávisku eða heimsku. Þar
getur tæplega verið um neina mannvonsku að ræða. Sama er
að segja um einstaklingsframtakið. Það er ósköp vesöl rök-
fræði hjá heilvita mönmim að telja sig vera að vernda þetta
marglofaða framtak með því að svipta fjölda manna fjár-
hagslegu sjálfstæði og þar með mögulcikanum til að njóta
krafta sinna. En þetta eru smámunir hjá þeim kórvillum,
sem sömu menn gera sig seka um í sambandi við flugvalla-
samninginn.
Táknrænt dæmi um málflutning samningsmanna er þessi
setning, tekin úr leiðara Morgunblaðsins 12. jan. 1947. Þar
ræðir um það, er sósíalistar rufu stjómarsamstarfið og segir:
„Sósíalistar báru við ágreiningi um flugvallarsamninginn við
Bandaríkin, sem þeir töldu gerðan í óþökk Sovétríkjanna“.
Hér skiftir minna máli, að þessi setning er ligi, heldur en
skammsínin, sem felst að baki henni. Iljá talsverðum fjölda
manna hér á landi eru Sovétríkin einhver erkióvinur, sem
þeir vilja gera alt til miska. En það sannast á þeim mönnum,
að þeir vilja í því efni vel, en mega illa. Sovétríkjunum og
sósíalismanum er unninn lítill geigur með starfsemi þessara
manna, en aftur á móti er hún talsvert hættuleg firir Islend-
inga sjálfa sem heild. Flugvallarsamningurinn er ekki hættu-
legastur firir Sovétríkin, heldur first og fremst firir okkur
og sfðan allar aðrar smáþjóðir í veröldinni. Hver maður með
heilbrigðri skinsemi sér í hendi sér, hvor stjórnarstefnan
hefði orðið okkur til meiri gæfu og gengis, sú, sem farin var,
eða hin, að íslendingar hefðu leitað samstarfs við Norður-
landaþjóðirnar helst ásamt fleirum smáþjóðum um sam-
ræmda stefnu í utanríkismálum. Norðurlandaþjóðirnar hefðu
reint að veita hver annarri siðferðilegan stirk til að hrinda
allri erlendri ásælni í löndum sínum. I stað þess að snúast
þannig við málunum settum við íslendingar á okkur smán-
arblett. Með flugvallarsamningnum gerðumst við firstir hlut-
lausra smáþjóða eftir þessa stirjöld til að bjóða hættunni
heim og láta undan ágengni annarra. Auðhiggjumennirnir
hér á landi héldu sennilega, að þeir væru að kalla einhverja
ógn og skelfingu ifir Rússa með samningnum, en næst smán-
inni og ógninni, sem samningurinn bakar okkur Islending-
um, sköpuðum við fordæmi og gáfum tilefni til þess, að Rúss-
ar reindu að stirkja aðstöðu sína með hliðstæðum bæki-
stöðvum á Skandinavíu, og er sh'k ásælni af þeirra bálfu
þegar komin á daginn. Hér verður því sem áður. íhaldið hér
vill sennilega vel, en iná ósköp illa.
Líftrigging Bandaríkjanna
Um síðari hluta greinarinnar get ég verið fáorður. Magnús
gerir talsvert úr göfugmensku Bandaríkjanna, er þeir viður-
kendu líðveldisstofnun okkar 1944, en hann kemst þó að
þeirri niðurstöðu, að við hefðum verið alls góðs maklegir
af hinu volduga rfki þeirra. Hann fer einnig nokkrum orð-
um um umræður þær, er urðu um samninginn. Þar her hann
fram sem rök firir samningsgerðinni, að Bandaríkjamenn
mundu verða okkur erfiðir í samningum, ef við hefðum neit-
að þeim um þá líftriggingu, sem Keflavíkurflugvöllurinn væri
sonum þeirra. Um þetta atriði þarf varla að ræða. Það kom
aldrei fram í umræðuin um þetta mál, að leggja ætti flug-
völlinn niður eða banna Bandaríkjamönnum að lenda á hon-
um. Aðalkjarni málsins er þessi: Áttu íslendingar eða
Bandaríkjamenn að ráða starfrækslu vallarins og breitingum,
sem á honum kinnu að verða gerðar? Einnig má benda á í
þessu sambandi, að um nokkurt skeið í vetur höfðu Banda-
ríkjamenn völlinn lokaðan mestan hluta sólarhringsins. Líf
sonanna voru ekki í meiri hættu stödd þá. Magnús stað-
hæfir einnig, að Bandaríkjamenn hefðu ekki getað litið á
sinjun af okkar hálfu öðruvísi en óvinarbragð. Ef nokkuð
er til, sem heitir hetri vitund í skapi Magnúsar, þá eru þessi
orð mælt gegn henni. Ef við hefðum viljað ganga þannig
frá hnútunum, að Bandaríkjamönnum væri bönnuð lending
hér firir flugvélar, þá væri það sennilega óvinarbragð, en um
slíkt var aldrei að ræða.
íslensk forusta og utanríkismál
Það þikir altaf nokkrum tíðindum sæta, er þjóðir hefja
forgöngu um einhver mál. Hér gefur á að líta. Auðhiggju-
mennirnir á íslandi telja sig hafa unnið drjúgt þrekvirki
með þessari samningsgerð. Það hefur verið farið mörgum
herfilegum orðum um þann hluta kvenþjóðarinnar, sem leig-
ir eða verslar með blíðu sína. Firrnefndum mönnum mun
ganga bísna illa að hreinsa sig af því ámæli, að vilja skorti
þá ekki til að leigja land sitt, og nokkru komu þeir til leið-
ar í því efni. I framtíðinni munum við íslendingar stæra
okkur af öðru firr en því, að við höfum orðið firstir hlut-
lausra smálijóða til að auka á stirjaldarhættuna eftir heims-
stirjöldina 1939—’45.
Magnús fer að lokum nokkrum orðum um utanríkismál
og menningarlegt sjálfstæði okkar íslendinga. Ilann bendir
þar á, að utanríkismál séu að verða meir og meir að hrein-
um viðskiftamálum. Sendisveitir og ræðismannaskrifstofur
eru stöðugt að fást frekar við verslun og viðskifti en áður.
Ég tel, að ílialdinu sé holt að athuga þessa staðreind og þau
áhrif, sem hún hefur á „frjálsa verslun“ og gildi heildsala-
stéttarinnar firir þjóðfélagið. Sannleikurinn er sá, að þessi
þróun utanríkismála gerir þá stétt að mestu óþarfa, þvíað af
herðum hennar er létt öllu vafstri við að útvega vörur og
markaði. Það færi því miklu betur á því, að heildsölunum
væri komið á fátækraframfæri og þeim væri eigi lengur
framfleitt á duldum ríkisstirk firir að vinna engin þjóð-
nitjastörf.
Eg hef þá trú á menningu og lífskrafti þessarar þjóðar,
að hún standist fjörbrot hins ganila tíma og úrelta skipulags.
Grein Magnúss Jónssonar er að ímsu leiti lærdómsrík. Þar
kemur skírt fram, í hve mikla úlfakreppu auðhiggjumenn-
irnir eru komnir hér á landi. Ilræsðlan um málstað sinn og
uppgjörið hefur grafið svo um sig hjá þeim, að Jieir, sem
hafa verið taldir hinir gáfuðustu meðal þeirra, gera sig seka
um hið fávíslegasta athæfi. Þeir finna, að enginn máttur er
til, sem getur bjargað málstað þeirra. Þess vegna reina þeir
að þirla upp blekkingarmoldviðri til að villa mönnum sín.
NÍJA STÚDENTABLAÐIÐ
22