Melkorka - 01.05.1944, Page 9

heimilisstörfin þeim starfsaðferðum, sem arðbcer-
ar reynast við önnur fyrirtœki, eða eru einhverjir
aðrir möguleikar til að tryggja þeim, sem slík
störf vinna, launakjör og frítíma sambœrilegan
við aðrar atvinnustéttir, og á ég þá bœði við hás-
mœður og starfsstálkur.
Launakjör og aöbúnaður starfsstúlkna hefur
sem kunnugt er allt fram á síðustu ár verið mjög
bágborin. Og nú, þegar skorturinn á starfsstúlk-
um hefur orðið til þess að bæta aðbúð þeirra,
eru húsmæðurnar, sem ekki hafa ráð á að
greiða hið háa kaupgjald, að örmagnast við
vinnu sína. Samkvæmt niðurstöðum þýzks pró-
fessors, var árið 1930 vinnutími húsmæðra á
verkamannaheimilum og húsmæðra í sveit um
12%-—30% lengri en eiginmanna þeirra. Það
mun enginn véfengja, að eitthvað slíkt eigi sér
stað hér á landi, þar sem aðstæður húsmæðra
eru sízt betri hvað þægindi snertir.
Færar leiðir til þess að létta heimilisstritið
virðast vera aðallega tvær:
1) að flytja tœknina inn á heimilin.
2) að flytja störjin út af heimilunum.
Hin frjálsa samkeppni hefur þegar bent okk-
ur á báðar þessar leiðir. Tæknin hefur flutzt inn
á hin auðugari heimili (bónvélar, þvottavélar,
hrærivélar) um leið og störfin hafa flutzt út af
þeim (brauðgerð, þvottar, matarframleiðsla).
Hin fátækari heimili hafa að mestu leyti farið
varhluta þessara þæginda. — Vinnukraftur hús-
móðurinnar hefur verið svo lágt metinn, en
framleiðslan (þar sem alls staðar er unnið
með gróðafyrirkomulagi) hinsvegar svo dýr, að
hin auðminni heimili hafa hingað til lítið getað
/ sjál/virkum
hvottavélum
mœtti láta
heita vatnið
þvo —
— og einnig
þurrka þvott-
inn. Myndir
frá sœnsku
samvinnu-
þvottáhúsi
notað sér þá hjálp, sem véltæk þvottahús og mat-
arframleiðsla í stórum stíl á annars að geta veitt
þeim. En þar, sem vinna giftra kvenna utan
heimilis hefur verið algengari en hér á landi,
hafa menn þó snemma neyðzt til ýmissa félags-
legra aðgerða á þessu sviði (styrkur til barna-
garða, almenningsþvottahús og almenningsmötu-
neyti) vegna þeirra vandræða, sem annars hlut-
ust af.
Stríðið hefur nú neytt konur annarra landa
til samvinnu um heimilisstörfin og hið opinbera
hefur orðið að skerast í leikinn, til þess að losa
þann gífurlega vinnukraft, sem farið hefur í
smádútl á heimilunum til annarra starfa, sem rík-
inu hafa verið talin nauðsynlegri, sem sé stríðs-
framleiðslunnar. Stríðin hafa orðið til þess að
sýna, hve miklu konan getur afkastað og hve
arðbær vinnukraftur húsmóðurinnar getur orðið.
Húsmæðurnar eru að vakna til meðvitundar um
sjálfa sig sem atvinnustétt. — En því arðbœrari
sem hver vinnuklukkustund annarra stétta verð-
ur vegna aukinnar vélanotkunar og því fleiri at-
vinnustéttir, sem fá viðurkenndan rétt til ákveð-
inna frístunda og ákveðins orlofs, því skýrar
liljóta menn að sjá, að það þarf gagngerðar ráð-
stafanir til þess að þeir, sem heimilisstörf vinna,
fái einnig notið slíkra fríðinda.
Það er gagnslaust að segja, að atvinnuvegirnir
beri ekki slíkt býlífi. Ef þeir bera það ekki, staf-
ar það af því, að vöxtur þeirra er heftur í þjóð-
félagsgallanum.
Á þingi, sem enskar verkakonur héldu á síð-
astliðnu hausti, var samþykkt nokkurskonar rétt-
indaskrá húsmæðra, sem sett var saman eftir
óskum, sem þúsundir kvenna víðsvegar um land-
MELKORKA
5