Melkorka - 01.05.1944, Side 18

ir um líf sitt, heilsu, afkomu, eignir, álit, réttindi
og forréttindi, eiginmann sinn, konu, unnusta og
börn o. fl. Og menn eru hræddir við svo margt,
að ógerningur er upp að telja, og eitt af því, sem
margir óttast, er sósíalisminn. Skylt er þó að
geta þess, að þeim fækkar óðum.
Drepið hefur verið lauslega á einkenni and-
legs ofnæmis á myrkur og hengiflug, auk þess
sem framkomu heilalausa kattarins var lítilshátt-
ar lýst, en ofnæmið á sósíalisma líkist einmitt
henni mjög, á þann hátt, að umtal eða hugleið-
ing um sósíalisma veldur óttablandinni geðæs-
ingu, sem brýzt út í ofsareiði, rökvillum og lyga-
vörn. Skynsemin kemst ekki að til að sýna fram
á, að sósíalismi sé nýtt hagkerfi, er að því stefnir,
að miða framleiðsluna við notaþarfir þjóðar-
heildarinnar; að hugsandi mönnum sé skylt að
athuga og íhuga, hvort hann muni leiða til böls
eða blessunar fyrir mannkynið. Um þörfina á
umbótum í okkar þjáða heimi efast víst enginn
lengur. Sósíalisminn bendir á leið, sem þegar
hefur verið þrautreynd af sjötta hluta mann-
kynsins með ágætum árangri við erfiðar aðstæð-
ur. Sósíalisminn er frelsishreyfing í svo örum
vexti, að óhjákvæmilegt er að kynnast honum
og jafnframt gera sér ljóst, að hann verður ekki
bældur niður með geðofsa, ekki verður afstaða
til hans tekin nema með aðstoð vitsmunanna og
án tillits til eigin stundar hags.
Þegar haft er í huga, hvílíkum endemis ósköp-
um af óhróðri og illkvittnum áróðri hefur verið
beitt gegn sósíalismanum undanfarna áratugi, er
ekkert undravert, þótt ýmsar konur verði andlega
ofnæmar á hann. Það einkennilega er kannski,
hvað þær eru tiltölulega fáar. Þó nokkur reyt-
ingur af kvenfólki umhverfist að vísu af geðofsa
ef á hann er minnzt, en hinna gætir ennþá meira,
sem að því er virðist stendur svo nákvæmlega á
sama um öll stjórnmál, að jafnvel þó endurtekn-
ar séu æ ofan í æ af ófreskum mönnum frásagnir
um hinn ferlega sósíalismadraug, sem „kreistir
konur til blóðs, en karlmenn stífir úr hnefa“, þá
snertir það þær varla eða ekki á annan hátt en
þann að bægja þeim enn meira frá hinum dimmu
dyrum kofans, sem hann hefst við í ásamt öðrum
ófögnuði, er stjórnmálaafskipti nefnast. Þær líta
svo á, að stj órnmálaafskipti séu hvorki kvenleg
né kvenna meðfæri, það sé karlmannanna að fást
við slík ferlíki, og þær leggja langa lykkju á leið
sína til að forðast kofann. Þangað koma þær
ekki nema rétt á kjördegi í fylgd feðra sinna,
eiginmanna, unnusta eða atvinnusala, sem auð-
vitað þykjast eiga rétt á að ráðstafa atkvæðinu
í fylgdarlaun, og er það oftast nær auðsótt mál.
Undantekning má það heita, ef gift kona eða
heitbundin hefur sjálfstæða skoðun á stjórnmál-
um, venjulegast fylgir hún hiklaust forsjá manns-
ins í hverju sem snýst. Undantekningarnar fylgja
einnig flestar bændunum í orði, en kannski ekki
alltaf á borði. Sé eiginkonan á öndverðum meiði,
gætir hún þess oftast nær vandlega að særa ekki
viðkvæman metnað bónda síns með því að láta
hann verð þess varan, svo ekki leiði til „upp-
reisnar á Brekku“.
Afskiptaleysi allt of margra íslenzkra kvenna
af stjórnarfari því, sem þær eiga við að búa, og
kjörunum, sem þeim eru sköpuð, gæti einna
helzt minnt á andvaraleysi fávitans, ef aðstæður
væru ókunnar. Makræði og sálardofi eiga á þessu
nokkra sök, en markvís áróður mesta. Hann
hefst þegar við fæðingu og heldur síðan óslitið
áfram til æviloka.
Það er óneitanlega meiri viðburður er mey-
barn fæðist en sveinbarn, svo mjög er kvenkyn-
ið fágætara meðal nýburanna. Samt er ólíkt
hressilegri hreimur í rödd föðurins, er hann til-
kynnir að sér hafi fæðzt sonur, en ef afkvæmið
telst til hins veikara kyns, sem raunar er bæði
harðgerðara og lífseigara, því miklu betur er til
þess vandað af náttúrunnar hálfu. Hinn mjög
lofaða móðurást bregzt barninu ekki fremur en
endranær; konan fullyrðir að sér sé sama þó það
sé „bara stelpa“ eða „ein til mæðunnar“, hvor-
tveggja orðatiltækið lýsir vel áliti kvenna á kyni
sínu og kjörum.
Stúlkubarnið venst því þegar í bernsku, að
leggja mest upp úr kynþokkanum og eflingu hans
með ýmiskonar tildri og hégómlegri sundurgerð
í klæðaburði. Stúlkunni verður fljótlega ljóst,
að hún er af óæðri kyntegund en bræður,henn-
ar, sem oft eru smánaðir með því, að líkja þeim
við stelpur eða kvenfólk. Henni er innrætt beint
14
MELKORKA