Melkorka - 01.12.1946, Side 17

Sjálfsagt hefur og mörg móðirin átt þá sem nú í
svo ströngu að stríða við ýmiss konar annir, að
lílill tími vannst til viðtals við börnin. Þá hefur
sennilega mörg móðirin gripið til þess ráðs að
hafa yfir fyrir börn sín það sem hún kunni af
sögum og kvæðum, ævintýrum, þulum og vers-
um og ef til vill svo bætt ýmsu við frá eigin
brjósti. Við að hlusta og nema gleymdu svo börn-
in hinum ytri þrengingum, en bárust inn í ævin-
týralönd, þar sem kóngssonurinn dansaði við
Helgu í öskustónni eða þá að þau svifu á töfra-
klæði um himingeiminn. Kyrrð færðist yfirbarna-
hópinn. Hvert af öðru settust börnin í nánd við
hina starfandi móður. En af vörum hennar
streymdi lind hins lifanda máls ýmist í bundnu
eða óbundnu máli. Islenzk tunga, lífæð þjóðar-
innar í þúsund ár, flutti lífsmögn þjóðarandans
frá móður til barns, frá kyni til kyns. Á þennan
hátt veitti móðirin frjómagni andans til barns
síns á sama hátt og hún hafði áður nært það
líkamlega af sínum eigin lífsþrótti. íslenzkar
mæður fyrri tíma hafa áreiðanlega verið bók-
staflega mæður þess máls, sem börn þeirra töluðu
og þökk sé þeim fyrir það starf.
Oft hefur íslenzkan átt í vök að verjast. Dansk-
ir verzlunarþjónar voru um eitt skeið meiri hátt-
ar menn í augum fávísrar alþýðu og dönsk tunga
töluð á svonefndum betri heimilum í Reykjavík.
íslenzkir menntamenn þýddu að vísú góðar bæk-
ur úr erlendum málum, en ekki á mál, sem kallast
gæti með réttu íslenzk tunga. En máttur hins tal-
aða orðs, móðurmáls íslenzkrar alþýðu, var svo
mikils megandi, að það varð annar þátturinn í
endurreisn málsins samslungið hinu forna rit-
máli. Svo var íslenzkum mæðrum fyrir að þakka.'
Enn hefur íslenzk tunga gengið í gegnum eld-
raun, sem eigi verður um sinn séð, hver áhrif
kann að hafa. Flökku-orðtæki setuliðstímabilsins
virðast raunar óðum þverra, þá er fækkar í landi
hinn erlendi her. En framtíðin á eftir að sýna,
hvort mál vort hefur engan skaða beðið af sam-
neytinu við hið erlenda setulið. Úr því verður
eigi skorið til fulls fyrr en þau taka að vaxa úr
grasi hörn þeirra kvenna, sem enn eru ungar,
enda mest undir mæðrunum komið sem fyrri,
hversu fara kann.
Þótt nú að þakka beri íslenzkum mæðrum það,
að íslenzk tunga lifir enn með þeirri þjóð, er
þetta land byggir, getum vér nútímakonur eigi
miklazt af því né talið oss það til ágætis. Dýr-
mætur arfur er að vísu mikilsverður þeim, er
hann hlýtur. En því aðeins verður erfinginn að
þeim fjársjóði ágætur, að arfurinn rýrni ei né
missi verðgildi í hans höndum. Þess vegna er ung-
um mæðrum og mæðraefnujn hér mikill vandi á
höndum. Dæmi formæðranna krefst þess, að ís-
lenzkar mæður allra tíma viti hér skyldu sína. En
því miður er talsverða raunasögu að segja af því,
hversu ungar stúlkur búa sig undir þetta lífsstarf,
sem þó er einn af dýrustu og fegurstu þáttunum
í hinu marglofaða móðurldutverki. Margar ungar
stúlkur hera svo litla virðingu fyrir málinu, að
þeim virðist þykja fínt að krydda tal sitt ýmsum
orðskrípum og fávíslegu meiningarleysi. Ungar
sveitastúlkur, sem uppaldar eru við sæmilega
hreint mál, virðast standa í þeirri trú, að þær séu
eigi hlutgengar til þess að taka þátt í félagslífi
æskulýðsins í kaupstöðunum nema með því móti
að heimska sig í tali á þennan hátt. Eitt af því,
sem ekki má þá gleyma, eru margvíslegar ákall-
anir og upphrópanir. Yel má vera, að ungum pilt-
um falli þetta vel í geð og þyki það mjög „kven-
legl“. En er hitt ekki meira um vert fyrir ykkur
ungu mæður og mæðraefni, að þið verðið þess
um komnar að kenna börnum yðar íslenzka
tungu? Eg vona fastlega, að til sé allstór hópur
ungra kvenna sem skilur, hver háski móðurmál-
inu er búinn, ef þær hirða ekki um að vanda mál
sitt né það að komast svo langt í þekkingu á móð-
urmálinu, að þær kunni skil á einföldustu lög-
málum þess. Vonandi kunna íslenzkar konur svo
sóma sinn, að þær telji sér skylt að gegna enn
hinu göfuga hlutverki formæðra sinna að kenna
börnunum hreint mál og fagurt. Yonandi kemur
aldrei til þess, að það verði talið rangmæli að
kenna fagurt íslenzkt mál við móðurina. Metnað-
ur íslenzkra æskukvenna ætti að vera sá að standa
formæðrunum framar í þessu efni, því að aldrei
hefur fyrr verið svo hlúð að æskukonum þessa
lands fyrr, hvað menntun og menningu alla
snerlir.
Að endingu þetta: Ungu stúlkur! Leiðið nú
MELKORKA
49