Heilbrigðismál - 01.10.1973, Blaðsíða 16

að svipaður, en útbreiddari taugasjúkdómur,
kallaður Crusfeldt Jakobs sjúkdómur, orsak-
aðist einnig af veirum. Það er sameiginlegt
með kuru og CJ-sjúkdómnum, að fyrstu ein-
kennin koma fram mánuðum og árum eftir
upphaflegu smitunina. Þeir eru frábrugðnir
veirusjúkdómum, sem valda bráðum veik-
indum ,að því leyti, að þeir valda engum
bólgum, né heldur verður nein mótefna-
myndun hjá sjúklingunum af þeirra völdum.
Veirur, sem valda bráðri sýkingu, taka á sitt
vald alla efnafræðilega starfsemi frumanna,
sem þær ráðast inn í og þvinga þær til auk-
innar veirumyndunar. Með framhaldi slíkra
bráðra smitana geta frumurnar stórskaddast
eða tortímst.
Hægfara veirurnar eru ekki eins aðfara-
miklar við að brjóta niður eðlilega starfsemi
frumanna en blunda innan þeirra þar til eitt-
hvað vekur þær af dvalanum, t. d. önnur
veirusmitun ,eða eitthvað annað dregur úr
mótstöðuafli sjúklingsins.
Veirur, sem valda bráðum sjúkdómum
geta stundum orðið hægfara. Mislingaveiran
getur stundum valdið hægfara eða hálfbráðri,
siggmyndandi heilabólgu, sem er að vísu
sjaldgæf, en veldur óbætanlegum skemmdum
á öllu taugakerfinu. Sjúkdómurinn kemur
venjulega fram í börnum, nokkrum árum eft-
ir að þau hafa fengið mislinga. John L. Sever,
læknir og veirusérfræðingur, telur líklegt, að
þeir sem verða mislingum að bráð á þennan
hátt, hafi veiklað, eða á einhvern hátt gallað
ónæmiskerfi og af þeim sökum takist því ekki
að vinna á öllum mislingaveirunum, heldur
nái þær bólfestu í líkamanum og skjóti síðan
upp kollinum sem hægvirkar veirur.
Fjölmargar rannsóknir benda til þess, að
heila- og mænusigg sé veirusjúkdómur, og
síðustu rök hníga að því, að sökudólgurinn
kunni að vera mislingaveira. Heila- og mænu-
siggssjúklingar hafa meira mótefnamagn
gegn mislingum, en samanburðarhópar,
sem fengu mislinga á sama aldursskeiði. Enn-
fremur hafa sumir heilamænusiggssjúkling-
arnir hærri gammaglobulingildi í mænu-
vökvanum - eggjahvítuefnið, sem ber í sér
mótefnin — sem gefur til kynna að einhver
smitverkun sé bendluð við sjúkdóminn.
Sú uppgötvun, að hægfara veirur orsökuðu
kuru og CJ, varð vísindamönnunum hvatn-
ing að sprauta dýr með vefjasúpum úr sjúk-
lingum með ýmsar tegundir taugasjúkdóma,
til að komast að raun um hvort hægvirkar
veirur ættu þar einnig hlut að máli. Auk
heila- og mænusiggsrannsóknanna standa nú
yfir þess háttar rannsóknir á hliðstrengja-
mænusiggi með vöðvarýrnun og á lamariðu
(Parkinson), sem lengi hefur verið bendluð
við infíuenzuna 1918-19. Sé þarna um veiru-
sjúkdóm að ræða ,standa góðar vonir til að
heppnast kunni framleiðsla nýrra bóluefna,
eða einhverra lyfja, sem vinni á hægvirku
veirunni, á sama hátt og hægt er að forða
smituninni af völdum bráðra veirusjúkdóma,
frændum þeirra.
Bj. Bj. þýddi.
Efni:
Er ristilkrabbamein umhverfis-
sjúkdómur? . 3
Sykursýki . 8
Suða fyrir eyrum . 10
Veirur, hin langvinna dauðaorsök . 13
Skólanemendur standa fyrir skýrslugerð
um reykingar . 15
Blindir læra að lesa með maganum . 16
Tvö bréf til lesenda Fréttabréfsins . 17
Fróðleiksmolar . 20
C-vítamín og æðakölkun . 22
14
FRÉTTABRÉF UM HEI LBRIGÐISMÁl