Heilbrigðismál - 01.10.1976, Blaðsíða 8

Þrfr starfsmenn frumurannsóknastofu skoða sýni.
Ljósm.: Jcns Alcxandcrsson.
F rumurannsóknir.
Krabbameinsleit Leitarstöðvar B byggir að
verulegu leyti á svonefndum frumurannsóknum.
Eru þær í því fólgnar að strok frá leghálsi er
skoðað í smásjá og má þá af útliti frumnanna
greina hvort um krabbamein sé að ræða eða
ekki. Fyrsti hérlendi sérfræðingur á þessu sviði,
Ólafur Jensson læknir, var um árabil sérfræði-
legur ráðunautur Leitarstöðvar B varðandi
frumurannsóknir. Nú hefur ungur sérfræðingur
á þessu sviði, Gunnlaugur Geirsson læknir, verið
ráðinn forstöðumaður frumurannsóknadeildar
Krabbameinsfélags Islands. Auk þess að hafa á
hendi frumurannsóknir fyrir Leitarstöð
Krabbameinsfélagsins í Suðurgötu annast rann-
sóknastofan allar slíkar frumurannsóknir fyrir
hinar ýmsu leitarstöðvar víðs vegar um landið.
Ætlunin er að hér eftir verði í frumrann-
sóknarstöðinni ekki aðeins starfræktar frumu-
rannsóknir til leitar að krabbameini í leghálsi á
byrjunarstigi, heldur verði tekin upp frumu-
greining á illkynja æxlum í hinum ýmsu líf-
færum líkamans. Verður með því bætt úr brýnni
þörf sem fram til þessa hefur verið fyrir slíkar
rannsóknir hér á landi.
Fyrsti vísir að krabbameinsleit með frumu-
rannsóknum hér á landi hófst með opnun
Leitarstöðvar A í Heilsuverndarstöðinni. Sig-
IfjMobtéi- 4MTV •h&iltaigdismól
áður var og hefur það veruleg áhrif á árangur af
meðferð og veldur lækkun á dánartíðni úr þess-
um sjúkdómi.
Þegar árið 1955 hófst undirbúningur Krabba-
meinsfélags Reykjavíkur að stofnun leitarstöðv-
ar á breiðum grundvelli og var Alfreð Gíslason
læknir aðalhvatamaður þess máls. í mai 1957 var
stöðin opnuð í húsnæði Húð- og kynsjúkdóma-
deildarinnar í Heilsuverndarstöðinni og frá ár-
inu 1964 í húsakynnum félagsins í Suðurgötu 22.
Starfsemi leitarstöðvar A var hætt árið 1972, en
við stöðina höfðu unnið ýmsir læknar og að-
stoðarfólk þeirra að krabbameinsleit á breiðum
grundvelli.
Árið 1967 var sett á stofn leitarstöð C en
hlutverk hennar var leit að krabbameini í melt-
ingarfærum, sérstaklega í maga. Frumkvöðlar að
stofnun leitarstöðvar C voru meltingarsérfræð-
ingarnir Bjarni Bjarnason, þáverandi formaður
Krabbameinsfélags íslands, Haukur Jónasson
og Tómas Á. Jónasson. Þessi leit byggðist fyrst og
fremst á notkun magaspeglunar- og mynda-
tökutækja, sem nýlega voru komin á markaðinn.
Maria Pétursdóttir heldur á gleri með frumusýni, tilbúnu til
Skoðunar. Ljósm.: Jens Alcxandersson.
8