Heilbrigðismál - 01.03.1981, Page 6

hömlun, geðfötlun, hugfötlun,
fjölfötlun, jafnvel orðin örorka og
öryrki. í erlendum málum er svip-
uð ringulreið sem óþarft er að
rekja, en bent skal á að enska orðið
..handicap" hefur borist inn í mörg
tungumál, þó ekki íslensku sem
betur fer, og sýnt að menn leggja
misjafnan skilning í það orð frá
einu tungumáli til annars og einu
landi til annars.
HYFJABÚÐ
H3REIÐHOLTS
Arnarbakka 4-6
Reykjavik
Sími 73390
Síðla árs 1980 gaf Alþjóða heil-
brigðisstofnunin út bók með leið-
beiningum um þessi málefni:
..International Classification of
Impairments, Disabilities and
Handicaps". Með útgáfu bókar-
innar er boðuð tilraun til að sam-
rtema skráningar og flokkun af-
leiðinga sjúkdóma og slysa sem
hefur öllum verið skipað í flokka.
Finnast þar flokkunarnúmer fyrir
allar tegundir meina, fötlunar og
örorku. í allmörg ár hefur sams
konar flokkun og skráning verið
viðhöfð uni sjúkdóma og slys.
I stuttu máli eru forsendur
skráningar og flokkunar um sjúk-
dóma og slys þessar: Starfsmenn í
hcilbrigðisþjónustu hafa til lang-
frama vanist að einskorða hug sinn
við ferlið „orsök — sjúkdómur —
einkenni — lækning". Svo eðlilegt
sem það ferli er þá er það enda-
sleppt þegar lækning ekki tekst, bót
ekki fæst.
Tillaga Alþjóða heilbrigðisstofn-
unarinnar um framhald ferlisins er
eftirfarandi:
Gód keilsa ep
gæfa fevers iaaRies

1. Fötlun (impairment) sem er
fólgin í niissi eða starfsemisröskun
líffæris, líffærishluta eða líkams-
hluta eða í röskun sálarlífs.
2. Skerðing (disability) sem er
fólgin í hvers konar minnkun eða
sviptingu á færni (vegna fötlunar)
til að fást við viðfangsefni á þann
veg og innan þeirra marka sem
mönnum er eiginlegt og ætlandi.
3. Örorka (handicap) sem er fólgin
í annmörkum sem mönnurn eru
búnir vegna fötlunar eða skerðing-
ar og draga úr eða koma í veg fyrir
að þeir fái rækt hlutverk sem þeim
eru ætluð (í samræmi við aldur,
kyn, samfélagsvenjur og menning-
arháttu).
I’etta ferli má skýra með dæm-
um:
Maður veikist af lungnabólgu
sem í ljós keniur að orsakast af lil-
teknum bakteríum. Ferlið er þá að
vitað er um orsök, sjúkdóm og ein-
kenni, og meðferð er veitt í sam-
ræmi við það, einkenni dvína og
sjúkdómurinn batnar, eftirköst
engin, varanleg fötlun engin.
Annar veikist hastarlega með
verk i brjósti og greind er krans-
æðastífla. E. t. v. er vitað um með-
virkandi orsakaþætti, e. t. v. ekki,
og það koma fram ýmisleg ein-
kenni, en með réttri og nægjanlegri
meðferð dvína þau og maðurinn
kemst til heilsu. Þó býr hann að lík-
indum við varanlega fötlun, fólgna
í röskun á flæði blóðs til ákveðins
geira hjartavöðvans. Vera má að
það valdi honum engri færnis-
skerðingu, en vera má einnig að
áreynsluþol verði eftirleiðis minna
sem kann að verða honum fötlun til
frambúðar að þvi leyti að hann
getur ekki tekist á við viðfangsefni
á þann veg sem honum var eigin-
legt áður. Á hinn bóginn er ekki
líklegt að þetta ástand leiði til ör-
orku þar eð hann getur haldið
áfram vinnu sinni og rækt aðrar
skyldur þrátt fyrir minnkað
áreynsluþol.
Enn annar maður veikist með
máttleysi í annarri hlið líkamans.
Einkenni vaxa og hann fær helft-
arlömun. Oftast er vitað um ein-
6 Fréttabréf um HEILBRIGÐISMÁL 1/1981