Heilbrigðismál - 01.03.1981, Síða 25

Vöxtur barna og unglinga
Eitt af því mikilvægasta sem
greinir að börn og fullorðna er að
börnin eru í stöðugum vexti allt frá
getnaði og fram yfir kynþroskaald-
ur. Þessi einföldu en ntikilvægu
sannindi eru flestum ljós, en til
skamms tíma hefur mikið vantað á
að þeim væri nægur gaurrur gef-
inn.
Vaxtarhraði er mjög mismun-
andi á hinum ýmsu þroskaskeið-
um, og nauðsynlegt er að gera sér
grein fyrir eðlilegum vexti eða al-
gengismörkum. Frávik frá eðlileg-
um vaxtamörkum, bæði hvað
snertir hæð og þyngd, gefa alltaf
ástæðu til að kanna nánar hvað
Grein eftir
Árna V. Þórsson
valdi og getur þar verið um margt
að ræða. Vaxtafrávik eru ótrúlega
algeng hjá börnunt, og koma þau
oft fram löngu áður en orsök er
kunn eða gefur frá sér önnur ein-
kenni. Regluleg mæling á hæð og
þyngd barna og unglinga er nauð-
synleg, og raunar skilyrði þess að
greina megi slík frávik. Allra helst
þarf að færa þær mælingar inn á
svokallaðar vaxtarkúrvur (línurit).
Ef þannig er að verki staðið upp-
götvast afbrigðilegur vöxtur mun
fyrr en ella.
Hérlendis er nokkuð vel séð fyrir
þessu með árlegum mælingum við
skólaskoðun og við skoðanir barna
á fyrsta ári. Hins vegar er oft erfitt
að fá upplýsingar um vöxt barna á
aldrinum frá tveggja til sjö ára,
nerna foreldrar hafi vegið og mælt
bömin reglulega og skráð hjá sér
niðurstöðurnar. Slíkt er því miður
frentur sjaldgæft.
Venjulegar vaxtarkúrvur eru
byggðar á hópmælingum barna á
ýmsum aldri. Töluverður mismun-
ur er að sjálfsögðu milli ólíkra
kynþátta; íslendingar myndu ekki
falla vel inn í vaxtarkúrvu fyrir
Japana, svo að dæmi sé tekið. í
Bandaríkjunum hefur þetta valdið
nokkrum vanda, en nýlega voru
gefnar þar út vaxtarkúrvur sem
Hvers vegna er svo mikið lagt upp úr
mtelingum á hæð og þyngd harna,
hæði við ungharnaeftirlit og skoðan-
ir í skólum? í þessari grein er á það
hent að eðlilegur hæðar- og þyngd-
arvöxtur sé einn hesti mælikvarði á
gott heilsufar. Ef út af hregður er
nauðsynlegt að leita orsakanna.
*
Fréttabréf um HEILBRIGÐISMÁL 1/1981 25