Heilbrigðismál - 01.09.1984, Qupperneq 7

svara 9,8% af vergri þjóðarfram-
leiðslu.
Frá 1950 til 1982 rúmlega tvöfald-
aðist þjóðarframleiðsla á mann (vísi-
tala fór úr 100 í 233) og sama á við
um einkaneysluna (úr 100 í 259), en
heildarútgjöld til heilbrigðismála
meira en sexfölduðust, miðað við
fast verðlag (úr 100 í 661).
Útgjöld til heilbrigðismála hafa
hækkað að raungildi nær öll þessi ár
(nema 1951, 1963 og 1973 er þau
stóðu nánast í stað). Heildarútgjöld
til heilbrigðismála voru 3,1% af
vergri þjóðarframleiðslu árið 1950
en voru komin upp í 9,1% árið 1982.
Sjö sinnum á þessu tímabili hefur
hlutfallið lækkað, sem í fæstum til-
fellum stafar af raunverulegum sam-
drætti í heilbrigðisútgjöldum heldur
af vexti þjóðarframleiðslunnar. Á
sama hátt leiðir minnkandi þjóðar-
framleiðsla en óbreytt heilbrigðisút-
gjöld til hækkunar á hlutfallstölu-
num.
Skipting útgjalda til heilbrigðis-
mála árið 1982 sýnir að megin-
hlutinn kemur frá ríki og sveitarfé-
lögum. Einstaklingar greiða beint
rúm sjö prósent, en þegar allt kemur
Hlutur rikisins í heildarútgjöldum
til heilbrigöismála er 81,3%, hlutur
sveitarfélaga 11,3% og einstakl-
inga 7,4%.
til alls greiða þeir auðvitað flestar
þessara króna með einum eða öðr-
um hætti.
Ekki liggur fyrir hvernig útgjöld-
um til heilbrigðismála var háttað frá
1930 til 1950. Samanburður á dán-
artíðninni og heilbrigðisútgjöldun-
um eftir það bendir ekki til þess að
útgjaldaaukingin hafi leitt til veru-
legrar lækkunar á dánartíðni fyrr en
þá á síðari hluta áttunda áratugarins,
hugsanlega vegna aukinnar áherslu á
forvarnir.
Hins vegar verður seint lagður
mælikvarði á aðbúnað hinna sjúku
og líðan þeirra, en á því sviði hafa
orðið miklar framfarir síðustu ára-
tugi. Þess má geta að árið 1951 voru
10,9 sjúkrarúm á hverja þúsund íbúa
hér á landi en 16,5 árið 1979. Svipað
ástand er nú í Noregi (16,6), Finn-
landi (15,6) og Svíþjóð (14,8), en
mun færri rúm á þúsurtd íbúa í Dan-
mörku (8,3) og Englandi (8,3).
Heimildir: Stuöst viö dánartölur frá
Hagstofunni (Guöna Baldurssyni) og þær
aldursstaðlaðar (skv. grcin Hrafns Tulinius-
ar og Hclga Sigvaldasonar í Læknablaðinu,
3. tbl. 1978). Einnig cr stuöst við upplýsing-
ar frá Þjóðhagsstofnun (Eyjólfi Svcrrissyni).
Grein þessi er eftir Ólaf Ólafsson
landlækni og Jónas Ragnarsson rit-
stjóra. Þeir hafa áður skrifað í þetta
tímarit um tölfræði lífs og dauða (4.
tbl. 1982, 2. tbl. 1983, 3. tbl. 1983 og 1.
tbl. 1984).
Útgjöld til heilbrigðismála
Vísitala útgjalda á íbúa, miðað við fast verðlag
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985
Útgjöld til heilbrigðismála
sem hlutfall af þjóðarframleiðslu
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985
HEILBRIGÐISMAL 3/1984 7