Heilbrigðismál - 01.09.1984, Qupperneq 20

Krabbameinsfélagið / Liósmyndaimn
Forgönguhópur í forvamastarfí
Ávarp Matthíasar Bjamasonar heilbrígðismálaráðherra
Krabbameinsfélag íslands heldur
hátíð í dag. Við samfögnum félaginu
með þann stóra áfanga sem náðst
hefur þegar þetta nýja hús í Skógar-
hlíð 8 er tekið í notkun. Krabba-
meinsfélagið á sér rúmlega þriggja
áratuga sögu, en á þessum tíma hef-
ur því tekist að marka spor í sögu
íslenskrar heilbrigðisþjónustu. Einn-
ig hefur það unnið sér álit þjóðarinn-
ar og þakklæti, eins og stuðningur
almennings við áformin um að koma
starfseminni í ný húsakynni bar vott
um.
Forgöngumenn að stofnun
krabbameinsfélaganna höfðu það
markmið að stofna félagsskap sem
gæti unnið gegn þeim mikla vágesti
krabbameininu. Þeir höfðu að sjálf-
sögðu til hliðsjónar erlend fé-
lagasamtök sem hafa unnið að svip-
uðum markmiðum. Krabbameinsfé-
lögin eru stofnuð á þeim tíma sem
veruleg bylting er að verða í allri
heilbrigðisþjónustu, bæði hér á landi
og annars staðar. Þau hafa verið
þátttakendur í þeirri miklu sókn í
heilbrigðismálum sem staðið hefur
síðustu áratugi.
Á sérstöku sviði heilsuverndar-
starfs, þar sem um er að ræða sjúk-
dómaleit, hefur Krabbameinsfélagið
brotið ísinn. Skipulögð leit að
ákveðnum tegundum krabbameins
hefur verið og er eitt aðalverkefni
félagsins.
Ég held að þeir sem stofnuðu
krabbameinsfélögin hafi gert ráð
fyrir því að þau yrðu á hverjum tíma
forgönguhópur sem reyndi fyrir sér
um nýjar leiðir í forvarnastarfi og
sjúkdómaleit. Ef til vill má segja að
starfsemi krabbameinsfélaganna
hafi að vissu marki farið út fyrir
þann ramma sem í upphafi var mark-
aður. Þetta er ekki sagt til að
gagnrýna, heldur til að benda á að
hin almenna heilsugæsla hefur ekki
haft bolmagn til að tileinka sér þá
reynslu sem krabbameinsfélögin
hafa öðlast. Því hefur sjúkdóma-
leitin enn ekki orðið eitt af verkefn-
um heilsugæslunnar, eins og lög um
heilbrigðisþjónustu þó gera ráð
fyrir.
Með þessum nýju húsakynnum
skapast enn auknir möguleikar fyrir
krabbameinsfélögin til nýrrar starf-
semi. Nú er svo komið í íslensku
heilbrigðiskerfi að það vantar senni-
lega ekki aðstöðu til nýrrar starf-
semi, heldur fé til þess að reka þá
starfsemi sem við þegar höfum.
Fjárfestingin í stofnunum og tækjum
er vissulega dýr þáttur, en þó hvergi
nærri eins og rekstrarkostnaðurinn
frá ári til árs. Því er það að fulltrúar
ríkisvaldsins og fulltrúar rekstrarað-
ilanna verða enn á ný að setjast nið-
ur og gera sér grein fyrir því hvernig
rekstrinum verður háttað, hver
kostnaðurinn verður og hvernig
hann dreifist milli þeirra sem þjón-
ustunnar njóta og opinberra sjóða.
Ég geri ráð fyrir að forgöngumenn
að stofnun Krabbameinsfélags ís-
lands hafi eygt þá von að búið yrði
að ná tökum á krabbameini innan
þriggja til fjögurra áratuga frá stofn-
un félagsins. Óskir af þessu tagi hafa
ekki ræst og enn stöndum við
frammi fyrir því að krabbamein er
önnur algengasta dánarorsök íslend-
inga. í sjálfu sér væri ekkert við það
að athuga, ef ekki væri um að ræða
verulegan fjölda ótímabærra dauðs-
falla.
20 HEILBRiGÐISMAL a/1984