Heilbrigðismál - 01.07.2007, Blaðsíða 10

FA ELDRI BORGARAR
SÖMU ÞJÓNUSTU OG AÐRIR
EF ÞEIR GREINAST MEÐ
KRABBAMEIN?
reynslu meðal röntgenlækna og annarra
sérfræðinga, til dæmis á reglulegum sýn-
ingar- og samráðsfundum röntgenlækna,
skurðlækna, krabbameinslækna og meina-
fræðinga."
AUKIN AFKÖST OG MEIRI GÆÐI
Baldur segir að þessi breyting geti því
haft í för með sér aukin afköst, meiri
myndgæði og hagræðingu. „Okkur finnst
sjálfsagt að taka þetta upp núna og höfum
unnið lengi að því að stíga þetta skref. Fyr-
irætlanirnar hafa nýlega verið kynntar
flestum framleiðendum þessara tækja og
nú hefur verið ráðist I útboð, enda telur
stjórn Krabbameinsfélagsins nokkuð Ijóst
að fjármagn fáist til að fara af stað."
Nokkrir fjársterkir aðilar, fyrirtæki og
einstaklingar, hafa gefið Krabbameins-
félaginu samtals 200 milljónir króna til að
kaupa fimm stafræn röntgentæki. Annar
stór en óhjákvæmilegur kostnaðarliður eru
meðal annars kaup á hugbúnaði (upplýs-
inga- og myndgeymslukerfi) og vélbúnaði
sem snýr að úrvinnslu og geymslu tölvu-
gagna. Ásamt tengingum, uppsetningu
tækja og forritunarvinnu, svo og nauðsyn-
legri endurnýjun ómtækis, verður sá kostn-
aður vart undir 150 milljónum króna og er
fjármögnunin þegar komin vel á veg.
Baldur nefnir líka enn eitt atriði varðandi
hina nýju tækni sem hann segir að geti skipt
sköpum hvað snertir framtíð leitarstarfsins.
Það snýst um að fá röntgenlækna til þessara
starfa, en mikill skortur hefur verið á þeim
árum saman. „Nú, þegar hillir undir þessar
breytingar, erum við loks að fá aftur til okkar
lækna sem unnu áður á deildinni fyrstu árin
og myndu síður gefa kost á sér ef við ætl-
uðum að halda áfram með eldri aðferð. Um
leið getum við ef til vill ýtt undir að ungir
læknar vilji gerast sérfræðingar á þessu sviði
myndgreiningar. Jafnframt er brýnt að bæta
aðstöðu Leitarstöðvarinnar hér í Skógarhlíð-
inni, en húsnæðið er að springa utan af
starfseminni. Vonandi tekst stjórn félagsins
að leysa úr þeim vanda með okkur."
KONUR MÆTTU MÆTA BETUR
Stafræn röntgenmyndataka er í sjálfu
sér alls ekki ný af nálinni, en reynsla af
henni varðandi brjóstarannsóknir er þó
ekki ýkja löng ennþá miðað við sams konar
myndgreiningu á öðrum sviðum. Baldur
segir nauðsynlegt að gera upp, hér sem
annars staðar, árangur með stafrænni að-
ferð til að bera saman við eldri aðferð. „Við
teljum þó engan vafa á því að þetta er
framfaraskref og að við getum ekki síst
vænst betri árangurs hvað snertir grein-
ingu lítilla æxla, þó meiri og reglulegri þátt-
taka í kvenna hópleitinni væri sennilega
enn mikilvægari í þvl sambandi! Enda þótt
stofnkostnaður við hina nýju tækni sé mun
meiri en við venjulega endurnýjun eldri
tækja held ég að hún sé fyllilega réttlæt-
anleg og í raun óhjákvæmileg," segir
Baldur F. Sigfússon yfirlæknir Röntg- |
endeildar Krabbameinsfélags Islands að |
lokum. s
JT. I
Undanfarna hálfa öld, eða frá árinu
1955, hafa upplýsingar um öll ný krabba-
mein sem greinst hafa á Islandi verið
skráðar í Krabbameinsskrá Krabbameins-
félags íslands. Þar er meðal annars getið
um aldur sjúklings við greiningu, kyn hans
og í hvaða líffæri æxlið á uppruna sinn. Síð-
ustu árin hafa um 66% karla sem greindust
með krabbamein verið 65 ára eða eldri en
samsvarandi tala hjá konum er um 49%.
Hér á landi er aðeins ein krabbameins-
lækningadeild en hún er á Landspítalanum
við Hringbraut. Þar er sinnt geisla- og lyfja-
meðferð krabbameinssjúkra f framhaidi
greiningar og aðgerða. Við athugun á ald-
ursdreifingu nýrra sjúklinga sem komið
hafa til meðferðar á deildinni kemur í Ijós
að um helmingur þeirra er 65 ára eða eldri.
Af tölum þessum má sjá að aldursdreifing
þeirra sem fá meðferð er svipuð og aldurs-
dreifing þeirra sem greindust með krabba-
mein.
íslendingar eru yngstir norrænu þjóð-
anna og eru nú aðeins 11,6% landsmanna
65 ára eða eldri. Þrátt fyrir það er um
helmingur allra þeirra Islendinga sem
greinast með krabbamein úr þessum ald-
urshópi. Eldri borgurum á eftir að fjölga
mikið á næstu árum og er talið að um nær
tvöföldun verði að ræða árið 2030 og þar
meðtilsvarandifjölgun nýgreindra krabba-
meinssjúklinga árlega.
Á undanförnum áratugum hefur ævi-
lengd aukist verulega, ekki síst hjá íbúum
hinna þróuðu landa. Eru (slendingar þar í
fremstu röð, bæði hvað varðar karla og
konur. Jafnframt er Ijóst að ævilengd á
eftir að aukast enn frekar á komandi
árum.
Við meðferð krabbameins er skilgrein-
ing á lækningu gjarnan miðuð við að við-
komandi einstaklingur sé á lífi fimm árum
frá greiningu sjúkdóms síns. En hverjar eru
þá fimm ára lífslfkur þeirra íslendinga sem
nú hafa náð ellilífeyrisaldri?
Líkurnar á því að 70 ára íslensk kona verði
75 ára eru nú 92%, en hvað karlana varðar
eru líkurnar 87%. Um 75% íslenskra
kvenna sem ná 80 ára aldri verða 85 ára, en
samsvarandi tölur hjá körlum eru 65%.
Við athugun á árangri meðferðar
krabbameinssjúkra á (slandi var byggt á
tölum Krabbameinsskrárinnar um fimm
ára lífshorfur þeirra sem greindust annars
vegar við upphaf krabbameinsskráningar,
1956-1965, og hins vegar á árunum 1991-
2000. Þegar sjúklingum er skipt í fimm
aldurshópa eftir kyni kemur í Ijós að mikil
breyting hefur orðið á lífshorfum íslenskra
krabbameinssjúklinga á þessu tímabili.
Forsíðumyndin og þessi mynd voru
teknar af nokkrum hressum íbúum
Hrafnistu í Reykjavík. Á myndinni eru
(í stafrófsröð): Bára Sigurðardóttir,
Eiríkur Jónsson, Erlendur Þórðarson,
Gísli H. Elíasson, Guðrún Elíasdóttir,
Guðrún Stefánsdóttir, Guðrún
Sölvadóttir, Jóhanna Þórðardóttir,
Matthía Jónsdóttir, Oddgeir Ottesen,
Soffía Jónsdóttir, Þorgrímur Pálsson
og Þórdís Hansdóttir.
10 HEILBRIGÐISMÁL 1/2007