Fróðskaparrit - 01.01.2008, Qupperneq 65

Skiftismæli í føroyskum?
63
Diglossia in Faroese?
"Hevur Fróðskaparfelagið við nýggja málpolitikki sínum nakran tilverurætt?"
ella:
"Hevur Vitinskapiliga selskapið við sínum nýggja sprogpolitikki
nakað eksistensbercettilsi?”1
Majbritt Pauladóttir
Arendal videregáende skole, Postboks 325, 4803 Arendal
Email: MPauladottir@hotmail.com
Úrtak
I greinini verður roynt at nærkast spurningi um 'skiftis-
mæli í føroyskum'. Sera einfalt kann sigast, at skiftis-
mæli er málslig støða í samfelag, ið hevur tvey frábrigdi
av móðurmálinum, ið verða nýtt hvørt í sínum høpi;
annað í gerandismálinum (Lágt/L-frábrigdi) og hitt í
formligum og hátíðarligum høpi (Há/H-frábrigdi). Tá
ið eg arbeiddi við masterritgerð um føroyskt mál fyri
fáum árum síðan, var eyðsýnt, at heimildarfólk míni
høvdu ymiskan málburð. Tí rann spurningurin um
skiftismæli í føroyskum mær fleiri ferðir í hug sum
møguligt umrøðuevni í føroyskum høpi.
Tað skal sigast, at skiftismæli er samansettur spurn-
ingur, og tí skal verða gjørt vart við, at evnið er ikki tikið
upp við tí í hyggju at koma við føstum niðurstøðum.
Tvørturímóti. Ymiskir átrokandi málsligir spurningar
undir arbeiðinum við nevndu masterritgerð hava gjørt,
at eg í fyrstu syfti vil nærkast evninum á reglubundnan
hátt við heildarreglum eftir Ferguson sum ástøði.
Stevnumiðið áfram kann so vera at arbeiða við spurn-
inginum í størri kanning.
Skipanin av greinini fer m.a. at hava við sær, at eyð-
kennini fyri skiftismæli eftir Ferguson, níggju í tali,
verða viðgjørd úr føroyskum sjónarhorni. í orðaskiftin-
um skal hvørt teirra viðgerast heilt stutt við dømum
um málnýtslu, ið eru at fmna í samrøðunum við tey
áðurnevndu 118 heimildarfólkini. Harafturat, beint
undan henda grein varð skrivað, er pinkukanning gjørd
nú í 2008; 12 heimildarfólk eru spurd um hugburð
teirra til danismur.
Abstract
ln this article the topic Diglossia in Faroese has been
approached. In very simple terms diglossia may be
described as the linguistic situation in a society where
two varieties of the mother tongue have their function
in mutual distribution; the Low (L) variety in the daily
language and the High (H) in a formal context and as
the written variety. During the field work for the
author’s Master’s thesis, numerous observations were
made of a highly varying language use amongst the
118 informants. This brought to mind the thoughts
about a potential diglossic situation in the Faroese
speech community.
Diglossia as such is a highly complex topic, about
which prominent linguists have presented highly
varying theories. For that very reason the article does
not pretend to present any conclusions to this ques-
tion with respect to the Faroese conditions. Rather, it
has been the intention to approach the issue on the
basis of Ferguson's fundamental principles. The objec-
tive ahead, however, may be to work with the topic in
a more comprehensive context.
The organization of this article will imply, amongst
other items, that Ferguson's distinctive markers for
diglossia - nine altogether - have been discussed from
a Faroese point of view. In the discussion, each of these
nine distinctions has been commented on with exam-
ples from Faroese that have been detected in the
conversations with the aforementioned 118 infor-
mants. Additionally, in connection with the prepa-
Fróðskaparrit 56. bók 2008:63-96