Samtíðin - 01.07.1934, Blaðsíða 14

S AMTÍÐIN
urkenna, að við skiljum ekki
Japana. Við dáumst að þjóðinni,
vísindamönnunum, listamönnun-
um, framförunum. En Japaninn,
sem einstaklingur, er okkur ráð-
gáta, og gagnvart japönskum
stjómmálamönnum stendur heim-
urinn gjörsamlega ráðþrota“.
„Frá því sögur hófust hafa
lifað á vörum þjóðarinnar munn-
mæli, sem herma svo írá, að jap-
anska ríkið hafi myndast fyrir
tilverknað skapandi Kami eða
guðdóms. Afkomendur Kami ráða
enn ríkjum í Japan, og er núver-
andi keisari 124. ættliður í bein-
an karllegg. Þó að japanskir nú-
tíma-mentamenn brosi ef til vill
að þessari sögusögn, þá er þó
jafnvel núlifandi kynslóð alin
upp í trúnni á hana. Og það er
ekki gott að segja, hversu mikil
áhrif þessi guðdómlegi uppruni
hefir haft á japönsku þjóðina.“
„Árið 1895 var ég, ásamt þrem
öðrum mönnum, sendur til Jap-
an vegna gjafar, að upphæð 200
þús. dollarar, sem Bandaríkin
höfðu gefið japanskri stofnun.
Að skilyrði fyrir gjöfinni höfðu
Bandaríkin sett tvær greinar inn
í reglugerð stofnunarinnar, sem
aldrei mátti breyta né fella úr
gildi. Eftir nokkurn tíma urðu
Bandaríkjamenn varir við það, að
umráðamenn stofnunarinnar
höfðu þegjandi og hljóðalaust
felt niður þessar tvær óbreytan-
legu lagagreinar, og var þó einn
af umráðamönnunum dómari við
æðstu dómstóla japanska ríkis-
ins.“
„Það var ekki farið í neina
launkofa með þetta. Umráðamenn
stofnunarinnar viðurkendu, að
þeir hefðu á sínum tíma verið
þessu samþykkir, en hefði þá
ekki grunað, að þessi skilyrði
yrðu stofnuninni til óþæginda,
eins og seinna hefði komið í ljós.
Þessi afsökun virtist þeim full-
nægjandi. Þeim kom ekki til hug-
ar, að þeir hefðu brotið samn-
inga og misnotað traust velgerða-
manna sinna.“
„Árið 1904 undirskrifuðu Japan-
ar og Korea samning, þar sem
Japanar viðurkendu sjálfstæði
Koreu, og ábyrgðust öryggi keis-
arafjölskyldunnar í Koreu. Árið
1910 tóku Japanar keisarann og
fjölskyldu hans fyrirvaralaust
föst, og lögðu landið undir sig“.
„Árið eftir var japanski ræð-
ismaðurinn í Washington spurð-
ur í samkvæmi einu þar sem hann
var heiðursgestur, hvort Japan-
ar hefðu ekki árið 1904 viður-
kent sjálfstæði Koreu og heitið
keisaranum fullu öryggi. Ræðis-
maðurinn játaði því, og sagði, að
Japanar hefðu ætlað að halda lof-
orð sitt. En eftir nokkur ár hefði
komið í ljós, að samningurinn
hefði haft aðrar afleiðingar en
búist var við, og Japanar hefðu
ekki átt annars úrkostar, en að
taka stjórn Koreu í sínar hendur.
10