Samtíðin - 01.06.1940, Side 20

16
SAMTÍÐIN
Síra Einar Sturlaugsson :
Svartagull undirdjúpanna
EGAR VÉR vorum börn,
dreymdi oss stundum stóra
drauma um framtíðina. Vér ætluð-
um að sigla út í lönd og verða vold-
ug og rík, byggja liallir og lifa kon-
unglegu lífi. En vísasta leiðin og
fljótfarnasta til slíkrar upphefðar
var ávalt sú, ef liepnin var með,
að gerast gullgrafai'i og finna gull
í jörðu. En alt var það „drauma-
gull" æskunnar, ósvikið lýsigull.
Önnur auðæfi, fljótteknari, þekti
ímyndunarafl vort ekki þá.
En viðhorfin breytast eftir því,
sem ái’in líða. Draumár sumra ræt-
ast, en á annan veg þó en æskan
bugði. Reynslan færir mönnum ný
viðhorf.
Margur hefur gert gullnámudraum
sinn að veruleika, — hefur bók-
slaflega grafið lýsigull úr jörðu. En
hinir eru miklu fleiri, sem aldrei
bafa fundið draumgull sitt, en liafa
þö varið allri ævinni til eins konar
gullvinslu. Það eru nánnimenn
námulandanna.
í stað lýsigulls grafa þeir svarta-
gull úr iðrum jarðar, og ekki eru
aðrar auðlindir meiri né þjóðun-
um eflirsóknai'verðari en svarla-
gullsnámurnar eða kolanámurnar,
eins og vér venjulega köllum þær.
Lesendur Samtíðarinnar hafa les-
ið frásagnir ritstjórans um hitt og
þetta, sem fyrir augu og eyru bans
bar i hinni miklu heimsborg London.
Mig langar lil að biðja lesendurna
að fvlgja mér um stund, — ekki
„til grafar“, en niður í jöi'ðina saml,
þangað sem svartagull undirdjúp-
anna, hinn mikli ljós-, bita- og afl-
vaki, kolin, eru unnin. Þar sem
menn sveitast nætur og daga, ár
eftir ár og öld eftir öld, látlaust
við hið sama, að grafa þetta ómiss-
andi svartagull úr iðrum jarðar.
I fögru veðri og heitu lögðum vér
af stað, 20 í flokki, ungir menn og
konur, allt Noi'ðui'laiidabúar, nema
tveir Indverjar og einn Kínvei'ji,
til að skoða kolanámu í því héraði
Englands, sem Derbyshire heitir,
skaxnt frá Svvanwick, — en þar i
grend eru kolaauðugustu héruð
landsins.
Áður en lagt var á slað niður i
námuna, fékk hver silt Ijósker, sem
þannig var útbúið, að vírnet var ut-
an um glasið, en botninn var þykk-
ur og gjörður úr blýi, og jók ]>að
mjög á þyngd Ijóskersins, en fyrir
það sama stóð það betur en ella,
þar sem það var sett niður. Þá var
hverjum einum tilkynt, að liann
færi niður á eigin ábyrgð, þ. e. að
engai' bætur fengjust eftir menn,
þótl illa færi. En sú bætta vofir
vfir hverjum, sem niður i kolanámu
fer, að slórslys geli orðið; að gang-
ar hrynji, gastegundir myndist og
sprenging verði o. s. frv. Einn af
vei’kstjórum eða ráðandi mönnum