Samtíðin - 01.06.1940, Síða 21

SAMTÍÐIN
17
við námuna, gerðist leiðsögumaður
vor, gegn vissu gjaldi. Án Ieiðsögu
kunnugs manns mundi enginn fara
um þau völundargöng. Og áttaviti
mundi ekki koma þar að haldi.
Námuopið er ekki vitt, og verður
maður þess lítt var, því að lvftivél
fyllir úl í það, og gengur hún fvrir
rafmagni. Sérstök lyfta er fyrir
verkamenn og aðra, sem niður í
námuna fara, og önnur, sem flytur
kolin ujjp á vfirhorð jarðar.
Vér fórum i tveim ferðum niður,
10 manns í lyftunni í hvort sinn.
A veggjum lyftunnar innanverðum
er handrið úr járni, og var oss sagt
að halda oss í það. Það revndist
heldur ekki að ástæðulausu, því að
]>egar lyftan var sett i gang, fór
hún með þvílíkum ofsahraða nið-
ur í kolsvört undirdjúpin, að mönn-
um gafst tæjilega ráðrúm til að
hugsa hvort heldur hún væri að
hrajia, án allrar mannlegrar stjórn-
ar, eða hvort viljandi væri jafnvel
stefnt niður til myrkrahöfðingjans.
Menn stóðu á öndinni, en lifur og
lungu virtust úr lagi gengin og kom-
in upp í háls, og nevttu menn ekki
i'óms síns nema fyrst í slað, en gripu
því fastar til þess, er hendi var næst.
Sýhdi hægri handleggur minn
glögg merki þess, þá og næstu daga
á eftir, að grijiið hafði verið í hann,
*?n það gleymdist hrátt og fyrirgafst,
kanske ekki síst fyrir það, að tvær
frændsystur vorar frá Finnlandi og
Svíþjóð áttu í ldul.
Fyr en varði stóð lyftan kyr, og
vér vorum þegar stödd í uppljóm-
uðum hvelfingum 440 metra undir
vlirborði jarðar. Á hálfri annari
mínútu fer lvftan þessa leið tvisvar
sinnum fram og til baka, og gela
menn af því séð, með hvilikum
hraða hún fer.
í kringum námuopið niðri eru all-
mikil salakynni. Er þar hjart vel,
hlýtt og sæmilega loftgott. Engin -
eru þó manna-híbýli þar, en annað
gal þar að líla. Á þurrum hásum
og breiðum stóðu feitir, gljákemhd-
ir hestar við stall og gæddu sér á
lieyi og höfrum. Allir voru þeir smá-
vaxnir, eins og íslenskir hestar eru,
en leiðsögumaður vor sagði mér, að
þeir væru rússneskir og kanadiskir.
Þegar allir voru komnir niður,
var lagt al' stað út í mjó, dinnn og
lág göng. Leiðusögumaðurinn gekk
fremstur og síðan tveir og tveir sam-
an á eftir honum, hver með sitt ljós-
ker í hendi. Lágu nú göngin niður
í móti um tíma, eða sem nam 50
nietra halla. Eftir það voru þau
hallalaus að mestu, en smálækkuðu
eftir því, sem lengra dró frá námu-
opinu. Ótal hliðargangar lágu út frjji
aðalrennunni, jafnt á háðar hendur.
Loftið var þungt og fremur hrá-
slagalegt, því að víða kemur fram
vatn í göngunum. Eftir þriggja
stundarfjórðunga gang, tóku högg
og dynkir að hevrast, og daufrar
ljósglætu varð vart. Annars var raf-
ljós á stöku stað i göngunum. Vér
vorum þegar að nálgast hotn nám-
unnar, sjálfan staðinn, þar sem
svartagull undirdjújianna er höggv-
ið og grafið upp nótt og nýtan dag.
Þarna var flokkur manna að verki,
sinaberir, þreytulegir verkamenn,
svartir af kolryki, nema þar sem
svitinn myndaði eins konar strik