Samtíðin - 01.05.1942, Qupperneq 7

SAMTiÐIN
Maí 1942 Nr. 82 9. árg., 4. hefti
AÓFRIÐARTÍMUM, þegar hinir svo-
köiluðu leiðandi menn þjóðanna siga
þegnum sínum út í fáránlegar árásir á
borgir og saklaust fólk, og daglega er
reynt að setja heimsmet í hvers kyns
eyðileggingu og skemmdarstarfsemi, reik-
ar hugur okkar stundum til þeirra manna,
sem unnið hafa mannkyninu mest gagn.
Vissulega eru það ekki hinir háværu lýð-
æsingamenn, sem miða starf sitt við líð-
andi stund og skeyta hvorki um skömm
né heiður, heldur eru það m. a. hinir
kyrrlátu vísindamenn, sem vinna sitt risa-
vaxna ævistarf í fullkomnu yfirlætisleysi.
fjarri strætum og gatnamótum hinna póli-
tísku múgæsinga. Þessir rnenn vinna ekki
vegna hagsmuna líðandi stundar, heldur
miklu fremur með heill óborinna kynslóða
fyrir augum.
Einn af mestu velgjörðarmönnum þess-
arar aldar, Sir Frederick Banting, and-
aðist 24. febr. árið 1940. Sir Frederick
Sat sér heimsfrægð fyrir það, að hann
fann upp lyfið i n s u 1 i n, sem notað er
með miklum árangri gegn sykursýki. Tal-
ið er, að í Bretlandi einu hafi þetta fræga
lyf bjargað heilsu og Iífi 100.000 manna.
Það er því engin furða, þótt Sir Frede-
i'ick yrði mörgum harmdauði. Sagan um
uppgötvun hans, sem talin er einn af mestu
sigrum læknavísindanna, er sögð þannig
af frægum brezkum lækni, fyrrverandi
samverkamanni Sir Frcderick Bantings:
Banting var ungur Iíanada-herlæknir í
heimsstyrjöldinni 1914—18. Honum var þá
veitt heiðursmerki fyrir læknisafrek sín,
hann særðist hættulega á handlegg og
var því sendur heim. Til allrar hamingju
var hann ekki látinn gegna venjulegum
hækrisstörfum, er sár hans voru gróin,
heldur var hann gerður að læknaskóla-
hcnnara og fékk við það góðan tíma til
lestrar vísindarita og ágæt rannsóknar-
shilyrði. Kvöld eitt var hann að undirbúa
fyrirlestur uni sykursýki, sem um 30 ára
skeið hafði verið alkunnur sjúkdómur,
þótt enginn læknir hefði enn fundið ráð
til þess að ráða niðurlögum hans. Þetta
kvöld opinberaðist Banting möguleiki til
lækingar sjúkdómsins. Gagntekinn af
hugsjón sinni, fór hann til prófessor Ma-
celods við lífeðlisfræði-rannsóknardeild-
ina í Toronto og bað hann að ljá sér af-
not af rannsóknarstofu deildarinnar. Með
nokkrum eftirgangsmunum voru þau látin
honum í té, og auk þess var honum léð-
ur aðstoðarmaður um 8 vikna skeið. Þeir
tóku til starfa og unnu allt hvað af tók,
þrátt fyrir hinn óskaplega sumarhita. Vik-
um saman mistókust allar tilraunir þeirra,
og peningar Bantings gengu svo til þurrð-
ar, að hann neyddist til að selja húsgögn
sín, til þess að geta haldið rannsókninni
áfram. Gerð var tilraun á hundum, sem
voru með sykursýki. Banting dældi lyfi
sínu inn í einn þeirra, en árangurinn
varð enginn. Aftur var setzt við rann-
sóknirnar og eftir nokkurn tíma var ann-
að lyf tilbúið. Því var dælt inn í annan
veikan hund, og eftir fáeinar klukku-
stundir sá Banting örugg merki um bata.
Að lokum hafði þá fundizt lyf við hinni
geigvænlegu sykursýki, og áður en varði
voru allir starfsmenn hinnar miklu rann-
sóknarstofnunar önnum kafnir við að
framleiða i n s u 1 i n í stórum stíl. Brátt
fannst aðferð til þess að afla þessa kynja-
vökva úr sérstökum kirtlum nýslátaðra
nautgripa, og þar með var mannkyninu
séð fvrir nægum birgðum af lyfinu í bráð
og lengd.
SAMTÍÐIN þakkar hér með öllum hin-
um fjölmörgu áskrifendum í Reykja-
vík, Hafnarfirði og úti uin land, sem þegar
hafa greitt árgjaldið sitt (kr. 10.00) fyrir
1942. Þeir fáu kaupendur, sem cnn eiga
eftir að gera skil, eru vinsaml. beðnir
að gera það nú þegar.