Samtíðin - 01.02.1944, Blaðsíða 19

SAMTÍÐIN
15
HREIÐAR E. GEIRDAL:
Skrælingjar
T ÍSLENDINGABÓK segir Ari Þor-
1 gilsson frá fundi Grænlands í fá-
um orðum. Enn freinur segir hann
um Eirik rauða og aðra landnáms-
menn á Grænlandi: „Þeir fundu
þar nianna vister bæþi austr og veslr
á landi, oc keiplabrot oc steinsmíþi
þat es af þuí má scilia, al þar hafþi
þess conar þióþ farit, es Vínland
hevir bygt oc Grænlendingar (það
er Islendingar) calla Scrælinga.“
Þegar ég las þetta í fyrsta skipti,
þá fannst mér orðið skrælingjar ein-
kennilegt og' óskiljanlegt og hugsaði
mér því að reyna að fá skýringu á
þvi á einhvern hátt.
Mér fannst ótrúlegt, að hinir fornu
íslendingar hefðu búið þetta orð til
alveg út í bláinn. Eitthvað sérstakt
hlutu þeir að hafa átt við með þessu
nafni, er þeir gáfu hinum nýfundna
þjóðflokki.
Ég taldi nú helzta ráðið til þess
að fá skýringu á orðinu, að spyrja
fróða menn og leita í alfræðiorða-
bókum. Hið fyrra reyndist mér
gagnslaust, en hið síðara ætla ég
að rétta þeim næsta.
Dansk Ordbog udarbejdet af B. T.
Dahl og H. Hammer segir: „Skræl-
ling -en, -er (Afledn. af skral, daar-
lig, skröbelig). 1) et Menneske af
svagelig, skröbelig Helbred, en
Svækling, Skrantning, Stakkel; 2)
Skrællinger. Ft. (on = oldnordisk
Skræling(j)ar, m. pb), de gamle
Nordboers Navn paa Grönlands Be-
folkning.“
Salmonsens Leksikon segir:
„Skrælling var det Navn Nordbo-
erne i Grönland betegnede Eskimo-
erne med. Ordet Skrælling bruges
nu om en Person som er svag i sin
Opvækst, en Stakkel, en Svækling.“
111. konversations Leksikon ved E.
Rördam og Store nordiske segja hið
sama.
Danski fornfræðingurinn dr. Poul
Nörlund, sem gróf upp kirkjurúst-
ina og leifarnar af kirkjugarðinum
ó Herjólfsnesi á Grænlandi, segir i
bókinni „De gamle Nordbobygder
ved Verdens Ende“, hls. 122: „Skræ-
lingerne var Nordboernes Navn paa
Eskimoerne, og er der meget, der
taler for, at detle navn er afledt af
det eskimoiske kalatleq; Flertal: ka-
latdlit, hvormed Grönlands Befolk-
ning endnu den Dag i Dag betegner
sig selv.“ „
Ekki gat ég gert mig ánægðan með
þessar skýringar, en þóttist nú alveg
viss um, að enginn hefði enn þá
fundið liina réttu merkingu orðsins.
Hvað átti nú til bragðs að taka?
„Ef enginn talar orð við þig, þá er
að tala við sjálfan sig.“ Ég fór nú
að velta fvrir mér orðinu skræl-
ingjar og taldi þá heppilegast að
treysta rétthermi Ara og málvönd-
un og athygligáfu hinna fornu ís-
lendinga. Það fór svo, að mér tókst