Samtíðin - 01.11.1957, Blaðsíða 7

9. hefti 24. árg. Nr. 237 Nóvember 1957
TÍMARIT TIL SKEMMTUNAR OG FRÓÐLEIKS
SAMTIÐIN kemur út mánaðarlega nema í jan. og ágúst. Ritstjóri og útgefandi: Sigurð-
ur Skúlason, Reykjavik, sími 12526, pósthólf 472. Afgreiðslusimi 18985. Árgjaldið, 45
kr. (erl. 55 kr.), greiðist fyrirfram. Áskriftir miðast við siðustu áramót. Áskriftargjöld-
um veitt móttaka í Rókaverzlun Isafoldar, Austurstræti 8. — Félagsprentsmiðjan hf.
5IGURÐUR SKÚLASDN:
Fullkomin lestrarkunnátta er nauðsyn
SKÓLAVIST er orðinn rítlegur hluti af
ævi íslendinga, sem nú eru að komast á
legg. Mikið ríður á, að æskulýður okkar
hafi þeirrar löngu setu sem bezt not. Oft
er talað um tornæmi og' námsleiða hjá
isl. skólaæsku, og reynsla er fengin fyrir
því, að bóknám ung-linga á aldrinum 13—
15 ára kemur sorglega oft að of litlum
notum. Nemendur segja seinna sjálfir, að
það hafi aðallega stafað af fullkomnu á-
hugaleysi sínu, meðan þeir voru á gelgju-
skeiðinu.
En hér kemur fleira til greina. Ætla
má, að nokkuð af því, sem oft er nefnt
tornæmi, stafi einatt af lélegri lestrar-
getu. Kennari í unglingaskóla sagði mér,
að hann hefði kennt fámennum bekk
sæmilega greindra nemenda (sem flestir
skrifuðu læsilega rithönd) með undralé-
legum árangri. Kom þá upp úr kafinu, að
þeir voru yfirleitt svo illa læsir, að þeim
reyndist bóknámið um megn af þeim sök-
um. Lestrarkunnátta er undirstaða þess,
að nemendur fái lært bókleg fræði sæmi-
lega. Illa læs maður umgengst bækur með
hálfgerðri minnimáttarkennd, sem getur
snúizt upp í námsleiða og ímugust á því,
sem nefnt er bókmenntir.
Enskur menntamaðiu-, George Mell að
nafni, hefur skrifað grein um lestrar-
kimnáttu fólks. Hann segir: „Hraðlæs
maður getur hæglega lesið meira en 1000
orð á mínútu, og þótt undarlegt kunni að
virðast, man hann miklu meira af því.sem
hann les, en sá, sem les þessi 1000 orð á
tíu sinnum lengri tíma. Ef þú lest 600 orð
á minútu, geturðu kallazt ágætlega læs.
Maður, sem les 300 orð á mínútu, er í
meðallagi læs, en sá, sem les færri en 225
orð á mínútu, er illa læs, og á sú geta við
um 60% af fulltíða fólki í Bretlandi. Með
nokkurri æfingu er auðvelt að auka lestr-
arhraðann á skömmum tima, og við það
eykst lestrarhneigð fólks ótrúlega. Þetta
hefur sannazt við tilraunir, sem gerðar
hafa verið á fullorðnu fólki í sambandi
við hraðlestrarkennslu í NEW YORK
CITY COLLEGE, og hafa þær verið sann-
prófaðar í brezkum lestrarskóla. Þar voru
fulltíða nemendur svo illa læsir, að þeir
voru góða stund að baksa við að komast
fram úr löngum orðum, og sum reynd-
ust þeim gersamlega ofviða. Þegar þeir
höfðu Ioks brotizt gegnum setningu, urðu
þeir að lesa hana á nýjan leik til þess að
reyna að átta sig á því, livaða hugsun
fælist í henni. Stirðlæs maður verður að
reyna að auka lestrarhraðann það mikið,
að hann skynji ekki aðeins eitt orð, held-
ur heila setningu í einu. Fátæklegur orða-
forði eykst brátt með aukinni lestraræf-
ingu.“
En eitt er að vera fluglæs í hljóði og
annað að lesa þannig upphátt, að aðrir
\