Fréttablaðið - 12.04.2010, Blaðsíða 13

MÁNUDAGUR 12. apríl 2010 13
Dagskrá:
Kl. 08:30 A ending ráðstefnugagna og greiðsla þá tökugjalds.
Kl. 09:00 Setning ráðstefnu: Kris n Ástgeirsdó r, framkvæmdastýra Jafnré sstofu.
Kl. 09:10 „Sannleikurinn gerir mann frjálsan“ Kynferðislegt o eldi gegn drengjum:
Sigrún Sigurðardó r, hjúkrunarfræðingur, MS í heilbrigðisvísindum, doktorsnemi í
Lýðheilsuvísindum við HÍ.
Kl. 09:40 Maður, kona, barn: Reynsla kvenna af heimiliso eldi á meðgöngu:
Ástþóra Kris nsdó r, hjúkrunarfræðingur, ljósmóðir og meistaranemi við HA.
Kl. 10:10 Er ástæða l að spyrja um o eldi á meðgöngu?
Sigríður Sía Jónsdó r, ljósmóðir MS, lektor við HA og aðjúnkt við HÍ.
Kl. 10:40 Kaffi
Kl. 11:00 Meðferðarúrræði fyrir þolendur kynferðislegs o eldis:
Dr. Berglind Guðmundsdó r, sálfræðingur, Áfallamiðstöð Landspítala.
Kl. 11.30 Þverfagleg meðferðarúrræði fyrir fullorðna þolendur kynferðislegs o eldis í æsku:
Turid Kavli, sálfræðingur á meðferðardeild fyrir fullorðna þolendur kynferðislegs o eldis
í æsku í Betania Malvik í Noregi.
Kl. 12:30 Hádegi
Kl. 13:20 O eldi í nánum samböndum, niðurstöður rannsóknar á gögnum: Kvennaathvarfsins:
Elva Dögg Ásud. Kris nsdó r ML nemi í lögfræði við HR.
Kl. 13:50 Ungir gerendur, kynning á meðferðarúrræðum:
Anna Kris n Newton, ré arsálfræðingur hjá Fangelsismálastofnun.
Kl. 14:20 Vændi á Íslandi: Gísli Hrafn Atlason mannfræðingur.
Kl. 14:50 Kaffi
Kl. 15:10 Vændi og mansal á Íslandi, dómur í máli Catalina Mikue Ncogo:
Hulda María Stefánsdó r, aðstoðarsaksóknari hjá embæ Ríkissaksóknara.
Kl. 15.40 „Því ekki að segja frá því sem gerðist?“ Svala Ísfeld Ólafsdó r, sérfræðingur í
refsiré og a rotafræði við lagadeild HR allar um kynferðisbrot gegn börnum.
Kl.16:10 Ráðstefnulok

Fræðsludagur um kynbundið o eldi
Ráðstefnan
ÞÖGUL ÞJÁNING
Ráðstefnan fer fram á fræðsludegi um kynbundið o eldi þann 16. apríl nk. kl. 9:00-16:30 í Háskólanum á
Akureyri. Ráðstefnan sem er öllum opin er kjörinn ve vangur fyrir fagsté r og alla þá sem vilja leggja si að
mörkum l að vinna gegn og uppræta kynbundið o eldi. Skráning fer fram á slóðinni
h p://www.unak.is/radstefnur
Verkföllin í skipasmíðastöðinni í Gdansk árið 1980 mörkuðu
að mörgu leyti upphaf endalok-
anna kommúnismans í Póllandi.
Kveikjan að þeim verkföllum var
þegar iðnaðar- og baráttukonan
Anna Walentynowicz var rekin úr
starfi, einungis örfáum mánuðum
áður en hún átti rétt á eftirlaun-
um. Verkföllunum lauk með
sigri verkamannanna, Anna fékk
starfið sitt að nýju og Samstaðan
fékkst skráð sem löglegt félag.
Þetta var einn fyrsti mark-
tæki sigur stjórnarandstöðuafla
á hinum sitjandi stjórnvöldum.
Gagnbyltingin var hafin.
Anna Walentynowicz lést, líkt
og svo mörg önnur pólsk fyrir-
menni, þegar flugvél forsetans
brotlenti í aðflugi að Smolensk-
flugvellinum, í leið á minningar-
athöfn vegna fjöldamorðanna í
Katyn-skógi fyrir um 70 árum
síðan. „Það hvílir bölvun á þess-
um stað,“ hafa margir sagt undan-
farna daga. Fyrir sjötíu árum var
höggvið stórt skart í raðir pólsks
samfélags þegar um 20 þúsund
liðsforingjar og menntamenn voru
teknir af lífi af sovésku öryggis-
sveitunum, og nú deyr rjóminn
af stjórnmálaelítu landsins við að
minnast þeirra. Svona er þetta nú.
Flugslys af þessari stærðar-
gráðu hefði raunar orðið stórfrétt
sama hverjir farþegarnir væru.
En þegar rennt er yfir lista yfir
hinna látnu kemur á daginn að
dauði a.m.k. helmings farþeganna
hefði orðið forsíðufrétt á venju-
legum degi. Listinn er langur og
inniheldur, svo eitthvað sé nefnt,
fyrrum forseta útlagastjórnar
Póllands, þrjá varaforseta þings-
ins, seðlabankastjórann, umboðs-
mann mannréttinda, formann
ólympíusambandsins, átján þing-
menn, alla æðstu yfirmenn hers-
ins og annarra öryggisstofnana að
ógleymdum sjálfum forsetanum,
konu hans og öllum nánustu sam-
starfsmönnum. Flokkur forsetans
missti þingflokksformanninn og
nokkra lykilþingmenn. Vinstri-
flokkurinn missti forsetafram-
bjóðanda sinn og kosningastjóra
hans. Andlát baráttukonunnar
sem átti þátt í að hrinda fyrsta
spilinu í spilaborg kommúnism-
ans þarf sem sagt að berjast um
athygli fjölmiðlanna.
Tvennt kemur þó upp í hugann
sem Pólverjar geta verið ánægð-
ir með og stoltir af í kjölfar flug-
slyssins. Í fyrsta lagi er hin borg-
aralega og lýðræðislega hefð í
Póllandi orðin það sterk að engum
kemur upp í hugann að atburður
sem þessi, sama hve hræðilegur
hann er á mannlegum skala, geti
ruggað undirstöðum samfélagsins
eða þá stuðlað að einhvers konar
valdatómi. Það hljómar eiginlega
fáránlega að þurfa yfirhöfuð að
minnast á það að slys sem þetta
breyti engu fyrir lýðræðið í Pól-
landi, líkurnar á einhverskonar
kerfishruni eða að gamlir draug-
ar snúi aftur eru engar. En það
hve fáránlegar slíkar vangavelt-
ur þykja, er einmitt eitthvað sem
menn geta verið ánægðir með. Það
sýnir hve langt á veg pólska lýð-
ræðishefðin er komin. Ég hygg að
ef sambærilegt slys hefði átt sér
stað snemma á tíunda áratugnum
hefði óvissan um framhaldið verið
mun meiri.
Í öðru lagi þá geta menn verið
sáttir við þá samkennd og þau ein-
lægu viðbrögð sem allir Pólverjar
hafa sýnt í kjölfar fréttanna frá
Smolensk. Götur allra borga og
bæja fylltust af fólki sem vildi
leggja blóm við opinberar bygg-
ingar, kveikja á kertum og biðja
fyrir hinum látnu. Nú er það ekki
svo að forsetinn sálugi hafi notið
óumdeildra vinsælda, og dvínuðu
þær þegar leið á kjörtímabilið
ef eitthvað er. En allir þeir sem
mættu fyrir framan forsetahöllina
til að votta honum virðingu sína á
laugardag gátu þó sameinast í því
að þarna hefði farið maður sem
hefði stofnað flokk um skoðanir
sínar, boðið fram í kosningum og
unnið. Á þann hátt var hann því
auðvitað fulltrúi þeirra allra. Og
hann, og aðrir kjörnir fulltrúar, dó
einmitt sem slíkur fulltrúi. Í opin-
berum erindagjörðum fyrir hönd
þeirra sem kusu hann.
Annars verða minningarorð
í kjölfar vondra atburða aldrei
frumleg og síst einlægari eftir
því sem menn fá lengri tíma til að
vinna þau.
Mest áhrif á mig hafði útsend-
ingin frá Katyn skógi þar sem
áðurnefnd minningarathöfn átti
að fara fram. Þegar fréttir bárust
af slysinu tók bersýnilega hrærð-
ur skipuleggjandi hátíðarinnar
til máls og sagði. „Hér átti nú að
hefjast athöfn klukkan hálfellefu.
Forsetinn okkar ætlaði að koma.
Nú, forsetinn er ekki hér …“
Fremst hjá sviðinu stóðu tugir
auðra stóla sem á höfðu verið
lagðar litlar rauðhvítar fánaveif-
ur. Fráteknir fyrir rjómann af
stjórnmálaelítu Póllands.
Tómir stólar
Pawel Bartoszek
Stærðfræðingur
Í DAG
Helgi Áss Grétarsson ritar grein hér í Fréttablaðinu þann 10.
þessa mánaðar undir yfirskriftinni
„Fiskveiðistefna Íslands og ESB“. Í
greininni er Helgi Áss í og með að
svara skrifum mínum hér á síðum
blaðsins frá 31. mars sl. þar sem
ég brást við grein Helga frá því 27.
mars! Tilefni skrifanna er að við
Helgi erum ekki sammála um rétt-
mæti þess að bera saman árangur
íslenska fiskveiðistjórnunarkerfis-
ins við sameiginlega sjávarútvegs-
stefnu ESB. Helgi Áss telur að það
sé eðlilegt að bera saman að jöfnu
fiskveiðistjórnun á Íslandsmiðum
við fiskveiðistjórnun á hafsvæði
ESB ríkjanna. Ég tel hins vegar
að hér sé um ósambærilega hluti
að ræða af augljósum efnahags- og
landfræðilegum ástæðum. Annars
vegar höfum við svo til einangr-
aða lögsögu Íslands og að lang-
mestu leyti staðbundna stofna. Í
fyrri grein minni líkti ég með réttu
aðstæðum til fiskveiðistjórnunar á
Íslandsmiðum við fiskabúr. Jafn-
framt er augljóst að miðað við þann
afla sem tekinn er úr sjó á Íslands-
miðum í dag, eftir áratuga kvóta-
kerfi, megi efast um gæði kerfisins
til að byggja upp fiskistofna þó að
það hafi knúið fram hagræðingu í
greininni.
Hins vegar höfum við lögsögur
ESB ríkjanna sem skarast undan-
tekningarlaust og fiskistofnar eru
að sama skapi sameiginlegir sem
gerir alla stjórnun mun flóknari.
Þrátt fyrir að ýmislegt sé ábóta-
vant við fiskveiðistjórnun í ESB
eru þó dæmi um blómlegan sjáv-
arútveg sem m.a. Íslendingar hafa
talið hagstætt að fjárfesta í. Kjarn-
inn í þessari umræðu er þó sá að ég
tel að um slíkan grundvallaraðstöð-
umun sé að ræða á milli Íslands og
ESB hvað fiskveiðistjórnun varð-
ar að um ósambærilega hluti sé að
ræða. Helgi Áss er ósammála mér
og verður svo að vera.
Ámælisverð vinnubrögð
Annað og verra er að í svargrein
sinni tekur Helgi þann pól í hæðina
að leggja mér orð í munn með eft-
irfarandi staðhæfingu: „Ólíkt því
sem margir halda fram (sjá m.a.
grein Úlfars Haukssonar í Frétta-
blaðinu 31. mars sl.), þá á sam-
eiginleg fiskveiðistefna ESB ekki
rætur sínar að rekja til þess að for-
svarsmenn Evrópuríkja hafi feng-
ið innblástur um nauðsyn þess að
hafa sameiginlega stefnu í þessum
málum. Upphaf hennar má rekja
til hagsmuna þeirra sex ríkja sem
stofnuðu Efnahagsbandalag Evrópu
þegar ljóst var að fjögur fiskveiði-
ríki sóttu um aðild að bandalaginu
árið 1970.“
Í grein minni frá 31. mars kemur
hvergi fram það sjónarmið að upp-
haf sameiginlegrar fiskveiðistefnu
ESB megi rekja til einhvers sem
kalla má „innblásturs“ forsvars-
manna Evrópuríkja um mikilvægi
sameiginlegrar sjávarútvegsstefnu.
Hins vegar má fullyrða hér og nú,
að hefðu menn ekki farið af stað
með mótun sameiginlegrar stefnu
í einhverri mynd, undir þeim pól-
itísku formerkjum sem uppi voru
árið 1970, þegar 12 mílna efnahags-
lögsaga var regla þá hefði það óhjá-
kvæmilega gerst seinna þegar 200
mílna lögsaga var innleidd. Þessi
saga, sem og annað sem viðkemur
sjávarútvegsstefnu ESB, er ítar-
lega rakin í bók minni „Gert út frá
Brussel? Íslenskur sjávarútvegur
og Evrópusambandið – sjávarút-
vegsstefna ESB rannsökuð út frá
hugsanlegri aðild Íslands að sam-
bandinu“ og kom út hjá Háskólaút-
gáfunni árið 2002.
Vægt til orða tekið þá er það
ámælisvert í akademísku starfi,
sem og í almennri umræðu, að
hafa vísvitandi rangt eftir öðrum
við skrif og rannsóknir og afbaka
umræðuna með þeim hætti. Und-
irritaður mun því ekki eiga frek-
ari orðaskipti við Helga Áss hér á
síðum blaðsins.
Íslenskur sjávarútvegur og Evrópusambandið
Úlfar Hauksson
Stjórnmálafræðingur og
togarasjómaður
Evrópumál