Fréttablaðið - 02.06.2010, Blaðsíða 24

MARKAÐURINN 2. JÚNÍ 2010 MIÐVIKUDAGUR6
Ú T T E K T
Skoðanir eru skiptar um hvaða leið-ir séu bestar í endurreisn Kauphall-arinnar og skráningu fyrirtækja á markað sem eftir hrun hafa ratað í
eigu bankanna. Sumir telja að ekki verði
hafist handa við endurreisn og nýskrán-
ingu fyrirtækja í Kauphöllina fyrr en loku
hafi verið fyrir það skotið að nokkuð geti
farið aflaga á ný. Þá njóta hljómgrunns
í bönkunum sjónarmið í þá veru að selja
þurfi fyrirtæki til fjárfesta sem síðan hafi
von um ábata þegar þau verði síðar skráð
á markað.
Þórður Friðjónsson, forstjóri Nasdaq
OMX Iceland, Kauphallar Íslands, telur
hins vegar að til að endurvekja traust á
hlutabréfamarkaði við þær aðstæður sem
nú ríki skipti mestu máli að koma inn á
markaðinn með góð fyrirtæki og traust-
vekjandi sem leggja muni áherslu á góða
stjórnarhætti og að vera til fyrirmyndar
á markaði.
„Það er misskilningur að slík fyrirtæki
séu ekki í landinu. Þau eru til og hafa þetta
að leiðarljósi. Ég hef enga trú á öðru en
að fjárfestar og almenningur sé nú þegar
reiðubúinn til að skoða fjárfestingar í slík-
um fyrirtækjum,“ segir Þórður. Þó svo að
margir virðist telja að hlutabréfamarkað-
ur hér á landi sé ónýtur og komi ekki til
með að rétta úr kútnum fyrr en eftir ein-
hver ár segist Þórður draga í efa að slík
sjónarmið byggi á sterkum rökum.
EKKI VAFALAUS SJÓNAR-
MIÐ INNAN BANKANNA
„Í fyrsta lagi er algjörlega klárt að menn
hafa lært af bankahruninu og kristaltært
að almenningur, fjárfestar, fjölmiðlar,
greinendur, eftirlitsaðilar og aðrir verða
allir á tánum og fylgjast gríðarlega vel
með því sem gerist á hlutabréfamarkaði
næstu misserin. Þessum aðilum er í lófa
lagið að meta fyrirtækin og skoða þau frá
ýmsum sjónarhornum þannig að ég hef
engar áhyggjur af því að sá þáttur sem
snýr að eftirliti verði eitthvað vanbúinn,“
segir Þórður.
Aukinheldur bendir hann á að verið sé
að gera umtalsverðar breytingar á laga- og
reglugerðaumhverfi kauphallarviðskipta.
„Í því sambandi má nefna frumvarp til
laga um hlutafélagalög þar sem þrengt
er að viðskiptum tengdra aðila, bónusar
tengdir langtímahagsmunum félaga og þar
fram eftir götunum. Gerðar eru heilmikl-
ar bragarbætur í frumvarpi til laga um
fjármálafyrirtæki og viðskiptalífið hefur
sett ítarlegar reglur og leiðbeiningar um
stjórnarhætti. Allt þetta umhverfi er því
gjörbreytt og engin ástæða til að ætla að
hlutirnir hrökkvi einhvern veginn í sama
far og þeir voru í hér áður.“
Til viðbótar segir Þórður að hafa
verði í huga að nú séu engar að-
stæður til þess að búa til það
óeðli sem hlaupið var í mark-
aðinn. „Meginástæðan fyrir
bankahruninu voru auðvit-
að flókin hagsmuna- og eigna-
tengsl banka, fyrirtækja og
einstaklinga, þar sem bankar
lánuðu í einkahlutafélög og ein-
stök félög þar sem ýmsir telja
að hafi verið um markaðsmis-
notkun að ræða líkt og fjall-
að er um í rannsóknarskýrslu
Alþingis. Þetta er náttúrlega
eitthvað sem gerist ekki aftur
því fjármálafyrirtækin eru nú
allt öðruvísi upp byggð,“ segir
hann og bendir á að nú séu ekki
stórir eigendur að bönk-
unum sem líka eigi fyrirtæki úti í bæ og
geti farið að hagræða lánveitingum og
öðru slíku hugsanlega með tilliti til eigin
hagsmuna. „Eldsmaturinn í svona ástandi
eins og var, hann er einfaldlega ekki til
staðar.“ Þórði finnst því allt leggjast á
sömu sveif og gera að verkum að ekki sé
ástæða til annars en að ýta úr vör hluta-
bréfamarkaðnum á nýjan leik.
„Nú er hins vegar algengt sjónarmið
innan bankanna sjálfra að selja eigi fyr-
irtækin til stórra hluthafa og þeir eigi
síðan að innleysa hagnað með því að skrá
þau á markað. Þetta sjónarmið finnst mér
alls ekki vafalaust. Hvers vegna að taka
einhverja kategóríska ákvörðun um að al-
menningur geti ekki verið hluti af upp-
sveiflunni og hagnast í byrjun á hluta-
bréfamarkaði? Það er ljóst, miðað við allar
hagsveiflu- og hlutabréfamarkaðskenn-
ingar að falist geta gríðarlega mikil tæki-
færi fyrir almenna fjárfesta í botni hags-
veiflunnar.“
Eins segir Þórður rangt að halda því
fram að fyrirtækin séu ekki skráningar-
hæf vegna skuldsetningar og fjárhags-
legrar stöðu þeirra. „Auðvitað er hér á
landi fjöldinn allur af fyrirtækjum sem
Erum reynslunni
ríkari eftir hrunið
NASDAQ OMX ICELAND Skammt dugar að skella plástri á brostið traust. Uppi eru efasemdarraddir um að Kauphöllin nái að rétta úr kútnum eftir hrun það sem hér
hefur orðið í efnahags- og viðskiptalífi. Aðrir segja Kauphöllina einmitt verkfærið sem þarf í endurreisnina, til þess séu vítin að varast þau og nú vandi menn sig betur.
MARKAÐURINN/SAMSETT MYND
Lagaumgjörð sem í smíðum er og
tekur á kauphallarstarfsemi geng-
ur ekki nógu langt til að hún fái
byggt undir traust á Kauphöllinni
eftir allt sem aflaga hefur farið,
að mati Vilhjálms Bjarnasonar,
fjárfestis og lektors við viðskipta-
deild Háskóla Íslands. Vilhjálmur
er jafnframt framkvæmdastjóri
Samtaka fjárfesta.
„Það þarf að byrja á því að
fara í gegn um hlutafélagalögin
og athuga hvað það er sem gerir hluta-
bréf vonlaus á markaði,“ segir Vilhjálm-
ur um hvað til þurfi að koma til að hér
fái hlutabréfamarkaður þrifist með góðu
móti á ný. Hann segir að tryggja þurfi
betur jafnræði hluthafa og koma í veg
fyrir markaðsmisnotkun. „Og það þarf
að hætta ofurskattlagningu á sparifé,“
bætir hann við.
Vilhjálmur segir að frumvarp sem nú
er í meðförum Alþingis og snýr að minni-
hlutavernd og fleiri þáttum í lögum um
hlutafélög, einkahlutafélög og um árs-
reikninga gangi ekki nógu langt í að verja
rétt smærri hluthafa fyrirtækja. „Svo er
sú staðreynd ein að hér hafi verið stund-
uð markaðsmisnotkun í fimm ár
rannsóknarefni út af fyrir sig,“
segir hann og telur fásinnu að
fara af stað með hlutabréfavið-
skipti á ný fyrr en lokað hefur
verið fyrir möguleika á slíku. „Við
bætist svo að hluthafar lenda nú
í veseni vegna auðlegðarskatts-
ins. Og svo veit maður ekki hvar
þessi tekjuskattur af arði á eftir
að lenda. Ríkisstjórnin er að binda
girðingar um það að menn kaupi
nokkurn tímann.“
Þá þykir Vilhjálmi ekki gæfulegt að
stefna að því að skrá Haga á markað með
fyrrverandi eiganda, Jóhannes Jónsson,
kenndan við Bónus, í stjórnarformanns-
sætinu. „Það skortir enn þá allan trú-
verðugleika og stjórnvöld hafa ekki byggt
hann upp.“
Annað sem Vilhjálmur bendir á er að
Fjármálaeftirlitið hafi hingað til ekki talið
hlutverk sitt að hafa eftirlit með brotum
á hlutafélagalögum í skráðum félögum.
„Skráð félög eru eftirlitslaus hvað varð-
ar hlutafélagalög í kauphöll. Þau lög eru
á einskis manns borði hvað eftirlit varð-
ar.“ - óká
VILHJÁLMUR
BJARNASON
Koma þarf í veg fyrir
markaðsmisnotkun
Vilhjálmur Bjarnason telur langt í land með að byggja aftur
upp traust á kauphallarviðskiptum.
Forstjóri Kauphallarinnar dregur í efa að sjónarmið í
þá veru að hlutabréfamarkaður sé ónýtur og verði í
mörg ár að rétta úr kútnum eigi við rök að
styðjast. Óli Kristján Ármannsson tók hann
tali og kíkti á stöðu Kauphallarinnar.
ÞÓRÐUR
FRIÐJÓNSSON