Fréttablaðið - 28.02.2011, Blaðsíða 13

MÁNUDAGUR 28. febrúar 2011 13
Við tölum af áfergju um bílalán og eign-arhaldsfélög. Bensínverðið er hrífandi
umræðuefni og stjórnlagaþingsklúðrið býður
upp á þrotlausar vangaveltur – við höfum yfir-
leitt unun af því að tala um allt sem viðkemur
peningum og lögfræði. Skemmtilegast af öllu
finnst okkur þó að tala um Icesave því þar
sameinast þessi tvö helstu hugðarefni okkar,
peningar og lögfræði, á undursamlegan hátt.
Hljóðara hefur hins vegar orðið um það
mál sem eiginlega ætti að vera stóra málið á
nýju ári: þegar komst upp um samsærið gegn
Íslendingum í byrjun janúar. Hér er að sjálf-
sögðu átt við þá uppljóstrun að díóxín-meng-
un í sorpbrennslunni Funa í Skutulsfirði hefði
um árabil verið langt yfir sómasamlegum
mörkum.
Húðsjúkdómar, krabbamein, ófrjósemi, fóstur-
lát …
Það var Mjólkursamsalan sem rauf þagnarsam-
særið; mældi magn díoxíns í mjólk frá nærliggj-
andi bæ. Slík mæling hafði raunar farið fram
árið 2007 en niðurstöðunum verið stungið undir
stól og haldið áfram að byrla íbúum og neyt-
endum eitur, væntanlega í hagræðingarskyni.
Í rauninni hafði þetta allt legið fyrir frá því að
Íslendingar fengu – í sparnaðarskyni – undan-
þágu árið 2003 frá reglum EES um mengunar-
búnað sorpbrennslustöðva. Svona eru nú Íslend-
ingar klókir í peningamálum.
Díoxín verður til meðal annars þegar sorp
er brennt. Það getur komist í líkama okkar
með ýmsu móti: við getum andað því að okkur,
það getur borist um langan veg með vindi,
sóti, svifösku eða ryki, það getur líka borist
með snertingu en fyrst og fremst fáum við
það í líkamann með neyslu á mat sem sýktur
er. Mjólk og aðrar feitar spendýraafurðir eru
sérlega viðkvæmar fyrir slíkri mengun. Þegar
díoxín hefur komist inn í líkama móður getur
barn hennar drukkið það með móðurmjólk-
inni.
Of mikið af díoxíni í líkama manna getur
valdið vondum húðsjúkdómum með tilheyr-
andi afskræmingu á útliti. Það getur orsakað
lækkun á testosteróni, valdið ófrjósemi, orsak-
að lifrarskemmdir og orkað á miðtauga- og
ónæmiskerfið. Það getur valdið fósturskaða.
Og það getur valdið krabbameini.
Heiðruðu bæjarstjórar: Díoxín er eitur.
Nískan og heimskan
Reyndar hefur það verið íslenskum stjórn-
völdum ljóst um hríð. Íslendingar hafa meira
að segja verið í fararbroddi þjóða heims við að
berjast gegn díoxínmengun – í hafi. Það getur
spillt fiskinum og þar með spillt mörkuðum.
Íslensk stjórnvöld hafa þannig áhyggjur af
mengun í hafi en láta sér í léttu rúmi liggja
sömu mengun í landi. Þau vilja hlífa útlenskum
kaupendum á íslenskum fiski við því sem þau
telja að íslenskir kaupendur á íslensku lamba-
kjöti geti alveg látið ofan í sig. Erfitt er að gera
sér í hugarlund öllu afdráttarlausari fyrirlitn-
ingu ráðamanna á eigin þjóð.
Í síðustu viku sáum við í sjónvarpinu bæjar-
stjórann í Vestmannaeyjum, þar sem díoxín-
mengun var 85 sinnum meiri árið 2007 en við-
miðunarmörk Evrópusambandsins gera ráð
fyrir. Hann sá öll tormerki á úrbótum en virt-
ist vilja fyrir alla muni halda áfram að spúa
eitri yfir eigin þegna. Hann heldur kannski að
díoxín hegði sér öðruvísi á Íslandi en annars
staðar. Kannski heldur hann að þetta sé tóm
hystería í vísindamönnunum og hann viti ekki
til þess að neinum hafi orðið meint af svo-
litlu díoxíni. Kannski heldur hann að þetta sé
áróður hjá Greenpeace. Kannski heldur hann
að hér á landi sé svo mikið rok að það verði
engin mengun.
Það er ekki gott að vita hvernig bæjarstjór-
ar hugsa. Hitt er annað mál að ekkert bendir
til annars en að díoxín sé jafn mikið eitur hér
á landi og það er annars staðar. Og við sem
snæðum oft lambakjöt höfum sennilega feng-
ið þetta eitur inn í okkur í einhverjum mæli
því að sennilega hafa blessuð lömbin trítlað
um og bitið gras og jurtir í grennd við sorp-
brennslustöðvarnar í Skutulsfirði og á Kirkju-
bæjarklaustri, þar sem díoxín í útblæstri
reyndist vera 95 sinnum yfir viðmiðunar-
mörkum og á Svínafelli í Öræfum þar sem
díoxínið hefur ekki einu sinni verið mælt. Að
sögn.
Skítt með okkur neytendur og venjulega
Íslendinga; sorpiðjuhöldunum um dreifð-
ar byggðir landsins verður sennilega alltaf
hjartanlega sama um díoxíninntöku okkar.
Hitt skilja þeir kannski: Íslenskur landbúnað-
ur á sér aðeins eina von í þessum heimi, hvort
sem við göngum í Evrópusambandið eða
göngum í Asíu eins og forsetinn vill eða höld-
um áfram þrotlausri en vonlítilli markaðs-
setningu lambakjöts í Bandaríkjunum: aðeins
eina von: að vera hreinn. Að útlendingar haldi
að minnsta kosti að hann sé hreinn.
En ekki einhver heimatilbúin díoxín-drulla.
AF NETINU
Gott á pakkið
Las loksins Gott á pakkið, ævisögu
Dags Sigurðarsonar, eftir einhvern
Níels Rúnar Gíslason, bók sem
kom út 2008 og fæst örugglega
á fínu verði í Perlunni um þessar
mundir. Ágæt bók. Ég kannaðist
lítillega við Dag, maður sat kannski
með honum á skjálftavaktinni á
Mokka undir það síðasta og svo
kom ég nokkrum sinnum í Fagra-
hvamm þar sem hann bjó með
Einari Melax sirka 1985. Myndirnar
og ljóðin hans er mjög fínt stöff og
það var ágætt að lesa þessa sögu
til að fá bakgrunnsupplýsingar
um manninn sjálfan, æviferil og
basl. Dagur var mikill meistari og
næs gaur, en náttúrlega helvítis
fyllibytta. Og fullar fyllibyttur eru
ekkert skemmtilegar, nema auð-
vitað að maður sé blindfullur líka.
www.this.is/drgunni/gerast.html
Gunnar Lárus Hjálmarsson
Mistök að hætta eftir EES
Ef við ætlum að reisa Ísland upp
úr rústunum, verður það ekki gert
með skammtíma „þetta reddast
leiðum“ með sveiflum á gengi
íslensku krónunnar og agalausri
efnahagsstjórn. Það voru mikil mis-
tök hjá íslenskum stjórnvöldum að
halda ekki áfram á þeirri leið sem
mörkuð var með inngöngu í EES
með frekari tengslum við evrópska
efnahagsstjórn.
Um síðustu aldamót lá fyrir að upp-
bygging íslensks atvinnulífs var ekki
afmörkuð við Ísland og taka yrði á
gjaldmiðilsmálum. Stjórnmálamenn
gleymdu sér aftur á móti í flóði
erlends fjármagns sem streymdi til
landsins vegna hárra vaxta hér á
landi og misstu algjörlega fótanna.
http://gudmundur.eyjan.is/
Guðmundur Gunnarsson
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
Samsærið gegn Íslendingum
Í síðustu viku sáum við í sjónvarpinu bæjarstjórann í Vest-
mannaeyjum, þar sem díoxín-mengun var 85 sinnum meiri
árið 2007 en viðmiðunarmörk Evrópusambandsins gera ráð
fyrir. Hann sá öll tormerki á úrbótum en virtist vilja fyrir alla muni
halda áfram að spúa eitri yfir eigin þegna.