19. júní - 19.06.1952, Qupperneq 26

— Hatramlega upp á milli ykkar systkinanna,
livers konar tal er þetta eiginlega? Við skulum
láta þá dauðu hvíla í friði og ekki blanda föður
þínum í deilu okkar. En annars get ég sagt þér
það, að lionum var svo sannarlega ekki um það
gefið, að alið væri á neins konar óeðli í kvenfólki,
og hann liefði sízt af öllu viljað sjá fram á það, að
þú yrðir uppþornuð fræðasyrpa, og færir á mis
við allt raunverulegt líf.
— Raunverulegt líf, tók unga stúlkan upp með
lieitum móði. — Er það ekki raunverulegt líf að
fá að læra það, sem hugur og hæfileikar hneigj-
ast að, fá að verða það, sem manni er ætlað að
verða?
— Þú heldur kannski, að þér sé ætlað að verða
einhver ósköp. Ekki vantar sjálfsálitið. Það liafa
margar stúlkur haft gaman af að líta í bók eitt-
hvað fram eftir aldri meðan ekki kallaði neitt
sérstakt að, og ekki held ég, að hafi búið neitt
merkilegt á bak við það. Þessar stúlkur verða
jafnt sem aðrar húsfreyjur og mæður, nú og verði
þær það ekki er líf þeirra aumkvunarvert og mis-
heppnað.
— Ég kæri mig ekkert um að gifta mig, ég vil
heldur halda áfram að læra og fá svo, þegar námi
mínu er að fullu lokið, starf sem er í samræmi við
menntun mína, það er mér raunverulegt líf.
— Við skulum hætta þessu þrefi, það er auð-
heyrt, að þú vilt engum sönsum taka, en þú verð-
ur að beygja þig fyrir nauðsyninni samt. Efni
mín hrökkva ekki til að kosta ykkur systkinin
bæði til langrar skólagöngu, þú ert búin að læra
nóg til þess að geta farið að vinna fyrir þér. Og
svo tölunr við ekki meira um þetta.
Gerður hafði ekki neina löngun til að rýra hlut
bróður síns, en hún gat þó ekki stillt sig um að
segja: — Palli hefur mun minni áhuga fyrir námi
en ég og helzt held ég, að hann vildi vera laus við
langt skólanám, það er svo margt annað, sem
hann getur valið um. Hvers vegna á hann þá
endilega að ganga fyrir, ef aðeins annað okkar
fær að stunda framhaldsnám?
— Það er réttur hans. Hann verður að sjá um
sig sjálfur, og verða þar að auki vafalaust fyrir-
vinna heimilis.
— Þú ert alltaf að hamra á því, að ef stúlkur
giftist verði menntunin þeim til einskis, en
menntun er aldrei til einskis, og þar að auki gæti
farið svo, að ég yrði engu síður en Páll að vinna
fyrir mínu heimili. Þó að ég eignaðist mann gæti
liann orðið veikur og ófær til vinnu og ég gæti
orðið að sjá um börn mín og kosta þau til
mennta. Væri ég þá ekki betur á vegi stödd, ef ég
hefði góða menntun? Gæti ég þá ekki vænst þess
að fá betra starf?
— Það er óþarfi að gera ráð fyrir því versta, og
ef illa færi mundi þér áreiðanlega leggjast eitt-
hvað til, þó að þú værir ekki hálærð.
— Þér finnst skylt og sjálfsagt að búa Pál sem
bezt undir að verða fyrirvinna heimilis, en hvað
með mig, ef ég er lítt undir það búin, ætti ég þá
að leggja árar í bát ef þar að kæmi?
— Hverslags heimskuþvaður er þetta, eins og
þér væri ekki undir öllum kringumstæðum skylt
að annast um börn þín, ef þau ættu ekki annan
að en þig. Annars finnst mér svona tal alveg út í
liött, þú ættir að gifta þig fyrst áður en þú ferð að
ráðgera að verða ekkja. Nú tekur þú þá atvinnu,
sem þér stendur til boða og málið er útrætt.
Gerður horfði á móður sína og lamandi von-
leysi greip hana, liún skildi ekki liið flókna völ-
undarhús mannssálarinnar og gat því ekki vitað,
live ræturnar að synjun móður hennar lágu víða,
að hún dýpst í hjarta sínu hafði ótrú á kynsystr-
urn sínum og auk þess hafði hún meiri andúð en
henni var sjálfri Ijós á þeim konum, sem sköruðu
fram úr öðrum, hún vildi helzt, að allar konur
væru steyptar í sem líkast mót og hún sjálf, um
fram allt ekki stærra, því að heldur vildi hún
liafa ástæðu til að líta niður á aðrar konur en upp
til þeirra. Við þetta bættist dýrkun hennar á
einkasyninum og óskin um, að hann sæti að því
bezta og að systir hans drægi ekki neitt frá hon-
um í neinu tilliti. Með sjálfri sér vissi hún, að
hún var ekki verr stæð en svo, að hún gat gert
báðum börnum sínum jal’nt undir höfði, livað
menntun snerti, en hún liafði nú einu sinni tekið
þá óhagganlegu ákvörðun, að Páll skyldi bera
stærri hlut frá borði en sysdr hans, hans sómi
verða meiri. — Og enn víðar lágu ræturnar að
synjun móðurinnar, Jregar hún með köldu blóði
svipti dóttur sína þeirri menntun og þeirri fram-
tíð, sem henni bar.
Þótt Gerði væri fæst af Jressu ljóst, þá sannfærð-
ist hún um það, að við móður hennar stoðuðu
engar rökræður, engin skýrskotun til skilnings
og sanngirni. Með skelfingu komst hún að Jreirri
niðurstöðu, að þessi kona, sem hafði valdið til að
marka henni framtíðarbraut, væri ánetjuð kredd-
um og fordómum, sem kváðu á um skyldur kon-
19. JÚNl
12