19. júní - 19.06.1955, Qupperneq 25

ANNA SIGURÐARDÓTTIR:
Sömu réttindi - sömu skyldur
Þessa grein skrifaði ég árið 1952, að beiðni Mrs. Corbett Ashby,
heiðursforseta Alþjóðakvennasambandsins, og birtist hún í júní-
blaði International Womcn’s News. Mrs. C. Ashby dkvað yfir-
skriftina: Ósanngjarnir hjónaskattar á íslancli.
A landsfundi R. R. F. í. 1952 ætlaði ég að bera fram tillögur í
samræmi við skoðanir mínar, eins og þær koina fram í greininni,
en ég sá brátt, að þær áttu þar ekki skilningi að fagna. Þess
vegna tók ég það ráð að bíða og reyna að samræma þær skoðun-
tim annarra, eftir Jtví sem unnt var.
Mér finnst nú rofa dálítið fyrir skilningi á Jjví, að húsmóður-
stað'an er starf, sem þjóðfélaginu ber að taka fullt tillit til. Ég
vona því, að mönnuin veitist auðvcldara að skilja mál mitt nú
en J>d er ég skrifaði fyrstu grein mína um skattamál (Melkorka —
okt. 1950: Efnaltagslegl jafnrétti).
Ég vona, að öllum kvenréttindakonuin skiljist sem fyrst, að
réttur þeirra kvenna, sem viðurkennd störf liafa á hendi, fæst
ekki fyrr en liúsmóðurstaðan hefur hlotið Jjá viðurkenningu, að
vera fullgilt starf frá Jrjóðhagslegu sjónarmiði.
Meðan kvenréttindakonurnar sjálfar skilja Jjetta ekki að fullu,
er krafa Jjeirra í raun og veru: Sömu réttindi — mciri skyldur.
Islenzku erfðalögin telja hjónin bæði vera tvo
rnenn, tvo jafngilda aðila (þ. e. a. s. skijjti erí'ðafjár
fer fram á sama hátt, hvort hjóna sem deyr). Hið
sama gera og allir lijónabandslagabálkarnir (um
stofnun og slit lijúskapar — um skyldur og réttindi
hjóna — um afstöðu foreldra til barna), sem gerðir
voru á árunum 1921—23 í samvinnu við hin Norð-
urlöndin. Lög þessi reyna, að vísu dálítið klaufa-
lega á stundum, að gera réttindi og skyldur beggja
lijóna (og foreldra) jöfn á öllum sviðum. Það má
næstum því segja um þessi lög. Sömu réttindi —
sömu skyldur.
En því miður eru til önnur lög, sem gera áður-
nelnd lög lítilsvirði meðan hjónin bæði eru á lífi
og búa saman. Það eru einkum skattalögin frá
1935 og útsvarslögin frá 1945. Svo virðist sem lög
þessi hafi samið fáfróðir menn, sem höfðu enga
hugmynd um hina lagabálkana, sem skoða verður
að 2ska hennar yrði flutt heim til íslands. Hún var
hamingjusöm kona, ævi hennar er lýsandi for-
dæmi um það, hvernig sigrast má á efnahagsörðug-
leikum, þegar tájj og dugnaður er til staðar.
19. J.LJNÍ
Anna SigurÖardóttir
sem grundvallarlög um málefni hjóna. Skattalögin
meðhöndla hjón sem væru þau einn maður en
ekki tveir. Tekjur og eignir beggja lijóna eru lagð-
ar saman og skattlagðar sem eins manns. Skattstig-
inn er mjög stighækkandi.1 Þess vegna er skatt-
keríið mjögfjárliagslega erfitt giftri konu, sem hef-
ur á hendi launað starf, enda aðeins lítilfjörlegur
frádráttur veittur fyrir „heimilisstjórn“. Tekjur
af slarfi þriggja manna (eiginmanns, eiginkonu og
starfsstúlku) eru þá í raun og veru skattlagðar í
einu lagi eftir hækkandi skattstiga sem eins manns
tekjur væru. Oft verður skattujjphæðin svo há, að
raunverulega verður ekkert eftir af tekjuöflun
konunnar. — Séu jieningar ekki aflögu til þess að
greiða heimilishjálp (annaðhvort unnu á heimil-
inu eða utan þess, t. d. stórþvottar), verður konan
að vinna tvöfalt starf, en við það bíður starf henn-
ar utan heimilis, heilsa hennar og heimilið sjálft
meiri eða minni hnekki.
Það er augljóst, að skattalögin telja heimilis-
störfin einskis virði, eða að minnsta kosti mjög
lítils virði. Enginn frádráttur er veittur fyrir heim-
ilishjálp á stóru barnaheimili eða heimili, þar sem
mikil aukavinna orsakast af starfi húsbóndans.2
Frádráttur vegna barna er veittur föðurnum,
11