19. júní - 19.06.1959, Page 10

um aðra köku, sem nefndist skánarkaka og var svo
tilbúin, að skánin var tekin ofan af flóningarpott-
inum og brotin saman, fyrst tvöföld, síðan hvað
eftir annað, þangað til hún var orðin á stærð við
úr flatköku, þá var hún látin kólna. Þá færði
Gróa mér hana og þykka smjörsneið ofan á. Stund-
um var kandísmola stungið í miðja smjörsneiðina.
Seinni vikuna, sem við sátum lömbin, voru þær
með mér til skiptis nöfnurnar á Syðri-Hofdölum,
sinn daginn hvor, og einn daginn var ég ein í
lambasetunni. Þá var verið að rýja geldfé, og þær
þurftu báðar að hjálpa þar til. Þá sóttu að mér
daprar hugsanir.
Síðastliðinn vetur seint hafði komið sú frétt til
Skagafjarðar, að Island ætti að sökkva í sjó á ár-
inu, og var það haft eftir stjörnufræðingum í
Þýzkalandi.
I margar vikur var þetta fyrsta umræðuefnið,
þegar gest bar að garði, sem var æði oft, því að
Hofdalir voru í þjóðbraut. Ég held nú, að blessað
fólkið hafi ekki lagt mikinn trúnað á þetta, þó að
það þreyttist ekki á að tala um það, en ég var í
bamslegri einfeldni farin að trúa því. Vissi ég, að
allir eiga einhvern tíma að deyja. Ég kveið því,
að ég yrði ein úti á víðavangi, þegar þetta gerðist,
og ég var oft á rölti við skepnur á vorin og sumr-
in. Bað ég þess með sjálfri mér, að þetta mætti
dragast til hausts. Veður var kyrrt og mollulegt
þennan dag, loft þéttskýjað.
Sýndist mér einhver móða koma yfir Vatns-
skarð og breiðast hægt yfir héraðið. Hélt ég, að
þetta væri sjórinn, hefði gengið á land fyrir sunn-
an.
Gróa kom óvenju seint með matinn, hún var
á stekknum eins og aðrir. Loksins hillti undir hana.
Hljóp ég þá skælandi á móti henni og spurði, hvort
hún sæi ekki, að sjórinn væri að koma ofan af
Vatnsskarði.
„Láttu ekki svona, hróið mitt, þetta er bara
mistur,“ sagði Gróa; hún tók kandísmola úr vasa
sínum og gaf mér. „Þú verður ekki ein í lambaset-
unni nema i dag,“ sagði hún, „þau verða rekin á
morgun eða hinn daginn.“
Á kvöldin var „breitt á“ fyrir okkur, þegar tími
var kominn til þess að fara heim með lömbin, og
nú var það laugardaginn í 12. viku sumars, að
Gróa sagði, þegar hún kom með matinn, að nú
yrði „breitt á“ með fyrra móti, það ætti að reka
lömbin í kvöld. Ég hoppaði upp af kæti, því að mér
fannst ég hafa unnið til verkalaunanna. Það reynd-
ist rétt, því þegar búið var að láta inn lömbin,
var mér sagt að flýta mér heim til að borða og
hafa fataskipti. Ekki þurfti að segja mér það tvisv-
ar. Ég fór í sparifötin mín, rauðan vaðmálskjól og
rauðrósótta mittissvuntu, rauða sokka og brydda
skó, setti upp skotthúfu og batt á mig rauðstykkj-
ótt bómullarsjal. Piltarnir fóru í betri föt, því að
það var siður að koma á bæi í heimleiðinni, og ekki
að vita, nema maður mætti einhverjum höfðingj-
um á þjóðveginum.
Þegar ég kom út á hlaðið, var Kuldi minn þar
fyrir, tygjaður þófa. Kuldi var stór, rauðskjóttur
áburðarhestur, nafn sitt hlaut hann af því, hvað
hann var kaldlyndur við aðra hesta, þegar hann
var hýstur. Ég fór á bak honum, en þeir voru ferð-
búnir á hlaðinu pabbi minn, Jón bróðir minn og
Jón Guðmundsson vinnumaður, sem nú var kom-
inn frá Drangey. Veður var kyrrt og hlýtt, sól-
skinslaust, þoka í fjöllum. Þá man ég, að pabbi
sagði: „Það verður þoka og súld á Hríshálsinum,
getið þið ekki lánað henni Unu litlu eitthvað utan-
yfir sig?“ Hann beindi þessum orðum til stúlkn-
anna, -— það var hvert mannsbarn á bænum kom-
ið út á hlað til að kveðja okkur. Lauga, systir mín,
kom með reiðtreyjuna sína, en hún var alltof stór
á mig. Þá sagði Guðmundur Eldjárnsson (hann
var kallaður Gvendur): „Ég skal lána henni spari-
treyjuna mína.“ Hann hljóp inn og náði í treyj-
una, hún var úr gráu vaðmáli, með stykkjóttu dúk-
fóðri. Ég var nú klædd í hana, og mamma náði
í skýluklút handa mér.
Við héldum nú af stað með lömbin. Frá Syðri-
Hofdölum fór Pétur bóndi, föðurbróðir minn, Guð-
mundur, sonur hans, og vinnumaður, er Ásmund-
ur hét. Möngurnar tvær fygldu okkur út að Gljúf-
urá. Þegar búið var að koma lömbunum yfir hana,
héldu þær heim. Sögðu þær þá sín á milli: „Gott
á stelpan hún Una að fá að fara svona langt,“
hvort sem þær hafa sagt það af einlægni eða mér
til uppörvunar. Við fórum, sem leið liggur, yfir
Hríshálsinn. Pabbi reyndist sannspár, það var þoka
og súld þar, og kom þá treyjan Gvendar í góðar
þarfir.
Lömbin voru þæg, en mér fannst Hríshálsinn
langur, þegar ég morraði á eftir þeim í þokunni.
Man ég, að pabbi benti mér á stóran stein og sagði:
„Þessi steinn heitir Djáknasteinn, og gætirðu nú
séð heim að Hólum í björtu veðri. Skammt hér
frá er pollur, sem heitir Djáknapollur; segja munn-
mæli, að þar hafi djákni frá Hólum drukknað.“
8
19. JÚNl