19. júní - 19.06.1959, Blaðsíða 23

Að loknum morgunverkum kemur húsfreyja
inn með sortulyngslitaðan sauðarbjór. Hefur hún
lagt hann í bleyti kvöldinu áður og þurrkað liann
upp um morguninn. Hann er vel rakaður — það
hefur húsbóndinn sjálfur annazt, svo að ekki yrðu
mistök á. Húsfreyja tekur hreinlegan poka, hreið-
ir hann fremst á baðstofugólfið, krýpur á hann,
tekur bjórinn, leggur hann saman á langveginn
og ristir úr honum miðjuna með beittum hníf, það
er hrygglengjan 7 þumlunga breið. Hún spannar
lengjuna og sér, eins og hún vænti, að þar fær
hún tvenn skæði í skó handa húsbóndanum og
vinnumanninum. Þá ristir hún af síðulengjurnar
báðar, 6 þumlunga breiðar, og fær þrjú skæði úr
hvorri eða í þrenna skó: handa sjálfri sér, dóttur
sinni 11—12 ára og vinnukonunni. Af því að bjór-
inn er af vænum sauð, fær hún í skó handa yngri
börnunum tveimur úr náralengjunum, sem ann-
ars eru notaðar í bætur á skó. Hún sníður síðan til
skæðin í hverja skó, hefur þau lítið eitt mjórri
til hælsins og sker af hæltotuna, en leggur þau
síðan í lítinn trébala. Siðan er skógerðin hafin,
meðan miðdegisverðurinn sýður i pottinum. Hús-
freyja situr ó rúmi sínu, en dóttir hennar dregur
kistil undan rúminu og sezt á hann. Henni á nú
ekki lengur að vera ofvaxið að gera sína eigin
jólaskó og hjálpa til við fleiri. Móðir hennar dreg-
ur upp nálhús úr vasa sínum; það er veski þrí-
hólfað, hólfin úr leggjum af ólftafjöðrum og elti-
skinn saumað utan um, lokið áfast og hneppt með
glertölu hvítri. f einu hólfinu geymir hún saum-
nálar, einkum grófar nálar, sem skólín gengur eft-
ir; í öðru hólfinu hefur hún þrístrendar nólar,
sem hún notar við leður og annað þykkt skinn;
í þriðja hólfinu eru skónálar eða varpanálar, gróf-
ar og fínar; nú á að nota þær fínni á sauðskinnið.
Húsfreyja seilist í þilkistu, sem hangir yfir höfða-
gafli rúmsins og tekur þar sauðarlegg með tog-
þræði, þráðurinn er snúðharður og ótvinnaður.
Vinnukonan kemur nú inn frá því að líta eftir
pottunum og bæta á eldinn og sezt á sitt rúm.
Húsfreyja réttir henni skæðin handa vinnumann-
inum og sjálfri henni, fær hcnni saumgarn og
nálar, sem til þarf, en hún er þá svo ráðsett að eiga
sjálf nálhús og nálar. Heimasætan er þegar byrj-
uð á sínum skóm og gerir aftursting á tásaum-
ana með einföldu skólíni, en þær eldri halda gam-
alli venju og sauma þá með lausastangli. „Það
reynir meira á saumþráðinn,“ segir húsfreyja, „en
skólínið er nægilega sterkt, sé það haft tvöfalt."
Hælsaumana gera þær með skósaum. Síðan verpa
þær skóna með tvöföldum togþræði, taka grunnt
í skóinn, svo að varpið verði sem fyrirferðarminnst
og bryddingin geti orðið mjó og fínleg. Þær máta
skóna jafnóðum á sig og börnin, „því að varpið —
skóopið þarf að falla að fætinum, áður en brytt
er“, segir húsfreyja, „það má ckki vera mjög rúmt,
þá fláir bryddingin, og ekki þröngt um of, því að
þá getur bryddingin sært.“ Um nónbilið hafa þær
lokið „að gera skóna undir bryddinguna,“ eins og
kallað var. Er þá kominn miðdegisverðartími, og
verður nú hlé á skógerðinni, meðan matazt er og
gengið frá i búri og eldhúsi. Rökkvað er í baðstof-
unni, þegar þær taka aftur til við skógerðina. Hús-
freyja kveikir á allstórum hengilampa, sem ekki er
þó notaður, nema þegar meira er um að vera, en
nú er þörf á góðri birtu við að brydda skóna. Hún
tekur fram fannhvítt bryddingaskinn og ristir af
því margar ræmur tæplega tveggja sm breiðar.
Síðan taka þær sinn skóinn hver og eltiskinnsræmu
með og byrja á að festa ræmuna við hælsauminn,
sauma hana síðan við skóopið með aftursting, rétt
neðan við varpið, svo að það hverfi undir brydd-
inguna. Að því búnu snúa þær skónum við og
leggja niður við bryddinguna á röngunni, taka
grunnt í skóinn, svo að sporin sjáist ekki í gegn,
og hafa bryddinguna mjóa og jafna. Þegar bóndi
og vinnumaður koma inn frá gegningunum, eru
allir skórnir fullgerðir nema þeirra. Börnin eru
komin á sína skó, og hefur móðir þeirra dregið í
þá hvít eltiskinnsbönd neðan við bryddinguna á
hælnum, krosslagt þau og bundið upp um ökklann
með tveimur lykkjum. Þau ætla í gleði sinni að
hlaupa fram göng á móti pabba sínum, þegar þau
heyra hann stappa af sér snjóinn í bæjardyrunum,
en móðir þeirra kallar til þeirra. Enginn má stíga
á moldargólf á spánýjum jólaskóm!
Karlmennirnir eru farnir úr útifötunum, skóm
og sokkum, og húsfreyja réttir þeim betri sokkana,
því að nú eiga þeir að bera upp og máta sina skó.
Þegar kvöldverði er lokið, hafa allir sett upp
nýja skó. Húsbóndinn tekur bók af hillu yfir rúmi
sínu og les upphátt, á meðan jólaskórnir lagast og
harðna á fótum fólksins. Yngri börnin eru sofn-
uð. Aðrir sitja með prjóna sína. Þegar allir eru
gengnir til hvílu nema húsfreyjan, tekur hún alla
skóna, ber þá fram í búr og raðar þeim á búrbit-
ann. Þar geymast þeir hæfilcga harðir til jóla.
Ilólmfrí'Öur Pctursdóttir.
19. J 0 N1
21