19. júní - 19.06.1970, Blaðsíða 23

Hjúkrunarstarfið er og hefur verið þjónustustarf. Be-
guinur voru fúsar að þjóna, en gersamlega lausar við
alla þrælslund, cg létu hvorki yfirvald kirkjunnar né
aðra kúga sig. Engin kvenréttindahreyfing var komin til
sögunnar, en belgíski presturinn víðsýni sá, að athafna-
frjálsar konur gátu áorkað miklu þjóðfélaginu til heilla.
Þær brugðust ekki heldur trausti hans.
Og sagan endurtekur sig. Annar þjónn kirkjunnar,
Vincent de Paul, stofnaði árið 1633, Líknarsystrafélag
i Frakklandi. Eins og Beguinur, heilagur Frans frá
Assisí o. fl. sá hann glöggt hjálparþörf munaðarleys-
ingja, sjúkra, fálækra, gamalmenna og annarra, en var
líka glöggskyggn á siðferðilega skyldu kirkjunnar til að
leitast við eftir mætli að bæta úr neyð allra manna. Þá
var enn einu sinni brolin sú hefð kaþólsku kirkjunnar
að halda öllum þeim ,sem inntu af hendi líknarstörf inn-
an klausturmúra. Liknarsyslurnar frönsku fóru í sjúkra-
vitjanir frjálsar ferða sinna, klæddar einkennisbúning-
um sínum án andlitsskýlu, en þeim voru lagðar strang-
ar lífsreglur, þeim sjálfum og reglu þeirra til styrktar
og varnar.
Líknarsysturnar kusu úr sínum hópi forstöðukonu til
3ja ára í senn, og var endurkosning leyfileg aðeins einu
sinni. Vald hennar var löluvert, hún skipulagði nám og
starf líknarsystra. Sér til aðstoðar hafði hún eina systur
og til viðbótar tvær lil að annast gjaldkerastörfin. Þær
voru kjörnar til eins árs í senn. Þetta sýnir, að Vin-
cenl de Paul, eins og Lambert le Begue, treysti konunum
sjálfum til stjórnunarstarfa.
Líknarsysturnar urðu fljólt vel þekklar og virtar með-
al samtíðarmanna sinna. Reglan átti eftir að breytast
nokkuð frá því, sem hún var í upphafi, en hugsjónin bak
við hélzt, og árangurinn af starfi líknarsystra fór vax-
andi og náði víðsvegar um heim.
Á fyrri hluta 19. aldar kemur svo enn á ný fram á
sjónarsviðið prestur, að þessu sinni lúlerskur prestur,
sem segja má að feti í fótspor hinna tveggja með því
að beita sér fyrir samtökum kvenna til þess að gera hug-
sjónamál sín um líknarstörf sem árangursríkust.
Vincent de Paul hafði sér við hlið við uppbyggingu
syslrafélagsins dugmikla og skilningsríka ekkju, Louise
le Gras, og lúterski presturinn, Theodór Fliedner, naut
ráða og aðstoðar fyrri konu sinnar, Friðrikku Miinster,
og síðar seinni konu, Karólínu Bertau, er hann endur-
vakti og skipulagði díakoniSsuhreyfingu fyrslu kristnu
safnaðanna.
Þelta er mynd af frímerk-
inu, sem gefið verður út
19. júní. Verður það prent-
að í bláum litum.
I ncrskri hjúkrunarsögu er vilnað til bókarinnar „Frau-
en enldecken ihren Auftrag" en þar segir eitthvað á
þessa leið: „Myndin var og er dularfull og mótsagna-
kennd. Fliedner, karlmaður, stofnar kvenfélag. Hjón
verða braulryðjendur fyrir ógiftar konur. Félag rækir
kirkjulegt starf diakonissanna.
Hefði kirkjan átt frumkvæði, er hætt við því, að
niargir hefðu snúizl öndverðir gegn diakonissureglunni
af ótta við, að nú kæmi nýtt klaustursfyrirkomulag. Hin
ógifta kona varð að glíma við boð og bönn vegna
hlevpidóma þjóðfélagsins. Elisabeth Fry var gift kona,
þess vegna var hún viðurkennd. Amalía Sieveking gerði
uppreisn cg var nægilega sterk lil að halda velli. Flor-
ence Nightingale barðist og árum saman fyrir athafna-
frelsi. Það var styrjöld, sem gaf henni nauðsynlegt tæki-
færi.“
Kvenfélögin, sem nefnd liafa verið hér að framan,
voru þekktust og fjölmennust þeirra, er fengust við
bjúkrun fyrr á öldum. Það vcru klerkarnir, sem fengu
konum frjálsræði til starfa og yfirstjórn málanna.
Florence Nightingale slofnaði ekkert kvenfélag, en hún
varð fyrirmynd margra kvenna og stuðlaði mjög að
vexti og framgangi hjúkrunarstéttarinnar á ýmsan hátt,
og hjúkrun varð atvinnugrein að mestu skipuð konum
og því til styrktar frelsisbaráltu kvenna.
Fjöhnargar nýjar hliðstæðar starfsgreinar eru
komnar til sögunnar, þar sem konur eru að minnsla
kosti jafn hlutgengar og karlmenn. Þær kröfur, sem
gerðar eru til þeirra, sem hjúkra, hafa mikið breytzt
frá því, sem áður var. Að sama skapi hafa kröfur
hjúkrunarstéttarinnar varðandi menntun, starfsskilyrði,
laun og ýmis réttindamál orðið að breytast lil samræm-
is við kröfur annarra stétta, svo að vel hæfar hjúkrunar-
konur fáist til að gegna veigamiklu og margþættu hlul-
verki i heilbrigðisþjónustu í nútímaþjóðfélagi.
19. JÚNÍ
21