19. júní - 19.06.1970, Blaðsíða 9

Kennsla og öll þjálfun á heilalömuðum börnum gera
miklar kröfur til sjúkrakennarans um þolinmæði, ein-
beitingu og hugmyndaflug. Oft verður kennsla að fara
eingöngu fram í leikformi.
Á almennum barnaspitölum og öðrum sérstökum
sjúkrastofnunum, eins og t. d. sjúkrastofnunum fyrir
geðveik og taugaveikluð börn, þar sem hópur (team)
sérfræðinga starfar saman að meðferð sjúklings undir
handleiðslu barnalæknis eða barnageðlæknis, er marg-
vísleg kennsla og þjálfun orðinn sjálfsagður þáttur í
meðferðinni.
Starf sjúkrakennara á almennum barnaspítölum
Ég vii í stórum dráttum reyna að lýsa starfi sjúkra-
kennara á almennum barnaspítala. Það er áríðandi, að
sjúkrakennarinn hafi þekkingu á þroskaferli heilbrigðra
barna og unglinga og innsýn í þau neikvæðu áhrif, sem
veikindi og langvarandi dvöl á sjúkrahúsi gelur hafl á
hcgðun cg andlegan og líkamlegan þroska harna. Þessi
þekking gerir sjúkrakennarann hæfari til að meta þarfir
hvers einstaklings og skipuleggja betur dagskrá, sem
ekki er aðeins dægradvöl, heldur stuðlar að skjótari
hata, hvort sem um er að ræða likamleg eða andleg
veikindi. Sjúkrakennarinn leiðbeinir barninu í slarfi og
opnar fyrir því ýmsa nýja möguleika, ný áhugasvið og
lækifæri til fjölbreyltari reynslu, sem stuðlar að mennt-
un og þroska hvers einstaklings. Fyrir börn á öllum
aldri þarf að hafa hugmyndaríkt fyrirkomulag í sam-
handi við föndur og myndlistakennslu, svo að sköpun-
ar- og tjáningarþörf þeirra fái að njóta sín sem bezt og
leggja verkefnin þannig fram, að hörnin þurfi að ráða
fram úr ýmsum vandamálum og viðfangsefnum sjálf.
Það, sem átt er við með því, að sjúkrakennsla geti
liaft bætandi áhrif á andiega heilsu, er t. d. það, að með
samtölum, leik, og iðju beinist hugur sjúklingsins að
því, sem verið er að aðhafast, en um leið frá hans per-
sónulega ástandi og neikvæðu hugsunum, og verður þá
siður hætta á því, að kviðaórar hans og áhyggjur vegna
veikindanna slandi honum fyrir hata. Sjúklingur, sem
er orðinn áhugalaus vegna vantrúar á getu sína til
nokkurs gagns, gelur örvast andlega við þá möguleika,
sem sjúkraiðjan veitir honum og í honum myndast vísir
að sjálfstrausti.
Óli, 12 ára drengur, lá í rúminu eflir að hafa yfir-
stigið langvinnan lungnasjúkdóm. Þó fannst honum
liann vera mjög veikur enn og var mjög áhyggjufullur
út af því. Hann var dapur og alveg sannfærður um, að
hann mætli ekki reyna neitt á sig í rúminu og virlist
alveg áhugalaus og trúlaus á, að hann myndi nokkurn
líma komasl á fætur framar og út fyrir múra spítalans.
Ej við getum ekki sjálj hluupiS út í náltúruna, j>á kemur hán
inn til okkar.
Ef á hann var yrt, svaraði hann yfirleitt ekki. Ef reynt
var að vekja áhuga hans fyrir hinum ýmsu möguleikum,
svaraði hann, þegar bezt lét, með mæðusvip: „Ég get
það ekki“. Eflir margar árangurslausar tilraunir, var
honum kcmið þannig á lagið, að honum voru sýndar
mvndabækur frá börnum i fjarlægum löndum. Fyrst lét
hann sem að hann sæi þær ekki. Þá vcru bækurnar
skildar eftir á náttborðinu hjá honum i heilan sólar-
hring með þeim ummælum að hann mætti líta á þær,
ef hann kærði sig um; jafnframt var hann beðinn að
sjá um, að bækurnar skemmdust ekki eða týndust, en
hann vissi, að þetta voru dýrmætar hækur, sem öðrum
börnum hafði ekki verið leyft að hafa eftir hjá sér.
(Með því að sýna hcnum þetta traust, var reynt að
kveikja hjá honum agnar neista af sjálfstrausti). Dag-
inn eftir spurði hann nokkurra spurninga í sambandi
við myndirnar og þáði síðan fleiri myndabækur og
hlustaði á frásagnir sjúkrakennarans. Nokkru seinna
voru skildir eftir á náttborðinu hjá honum nokkrir
fallegir litlir munir, sem önnur börn höfðu úthúið, án
þess þó, að hann væri hvatlur til þess að reyna sjálfur
að útbúa eitthvað. Daginn eftir spurði hann hvað fleira
sniðugt væri að sjá uppi í athafnaherberginu. Honum
var sagt, að hann gæli komið þangað, ef hann vildi, og
séð sjálfur, hvað þar væri á boðstólum. Hann kom upp
eflir tvo daga og eftir að hafa skoðað sig um þar, dall
honum í hug að fara að útbúa útdráttarbók. Hann safn-
aði myndum frá krýningu Elísabetar annarrar og skrif-
aði sjálfur texta við myndirnar. Sjúkraiðjukennarinn
fylgdist mjög vel með starfi hans, án þess þó að hann
Framhald á bls. 40.
19. JÚNÍ
7