19. júní - 19.06.1976, Page 16

stöðuna. Er þetta e. t. v. skýringin
á því að svo margir karlar leggjast
gegn jafnréttislögunum?
L. Karlar gera sér held ég
ekki grein fyrir því að lögin eru
einnig í þeirra þágu — konum
verða ekki tryggð nein sérréttindi
með þeim.
G. Það vantar meiri fræðslu á
flestum sviðum þjóðlífsins. Um
leið og fólk öðlast meiri þekkingu
fær það áhuga á fleiri sviðum
mannlífsins, gerir sér betur grein
fyrir félagslegum þáttum
tilverunnar.
M. Við þurfum að virkja
fjölmiðla í þessa átt og fá þætti,
sem er beint að fjölskyldunni
allri. Þætti um uppeldismál, um
félagsleg samskipti, heimilis-
rekstur — eitthvað, sem gerir
fjölskyldunni auðveldara að laga
sig að breyttum tímum.
G. Ég tel ekki að kvennaárið
eða kvennafrídagurinn hafi haft
nein bein áhrif á stöðu kynjanna.
M. Enda var ekki að því
stefnt, heldur að styrkja
meðvitund kvenna.
G. Já, að þvi leyti held ég að
dagurinn hafi gert sitt gagn. En
hann vakti ekki einvörðungu upp
umræðu um jafnrétti kynjanna
— heldur einnig um jafnrétti
þegnanna. Við höfum þegar
drepið á launamisrétti og mis-
mun til menntunar.
Bj. Ég tel að enginn geti
mælt gegn því að stuðla beri að
sem jöfnustum rétti fólks. En við
megum ekki blanda því saman,
hvort verið er að tala um sem
jafnasta aðstöðu til að nýta þann
rétt, sem er tryggður þegnunum í
löggjöf eða, hvort við ætlum
okkur að koma á einhverskonar
allsherjar jöfnuði, sem er ófram-
kvæmanlegt m. a. fyrir þær sakir
14
að fólk er ólíkt í stakk búið frá
náttúrunnar hendi. Við hljótum
ekki öll sömu vöggugjafir.
G. Við höfum líka þetta tvö-
falda siðgæði fyrir augunum —
annars vegar nær taumlausa
móðurdýrkun og hins vegar straff
á konur fyrir að eiga börn,
samanber mismunina á vinnu-
markaðinum.
L. Mér er kunnugt um að
kona, sem réði sig til vinnu varð
að skuldbinda sig skriflega til að
verða ekki ófrisk næstu þrjú ár.
M. Einmitt í kjölfar kvenna-
ársins, verður krafan um breytt
þjóðfélag sterkari.
Bj. Hvernig breytingu?
M. Aukna möguleika á
dagheimilisvist, skóla-
dagheimilum, umönnun og
gæslu barna, þannig að móðirin
verði fullgildur aðili á vinnu-
markaðinum á sama hátt og
faðirinn. Við getum ekki ætlast til
þess að konur sæki á um
ábyrgðarstöður í þjóðfélaginu,
meðan þær bera tvöfalda byrði.
Bj. Það er svo margt, sem
grípur inn í þetta t.d. einhæft
starfsval stúlkna. Þær hópast
hver á fætur annarri í sömu
störfin og hætta skapast á
ofþenslu í nokkrum starfs-
greinum, sem einn góðan
veðurdag veldur því, ef
samdráttur verður í atvinnulíf-
inu, að reynt verður með
einhverjum tiltækum ráðum að
ýta þeim til baka út af vinnu-
markaðinum m.a. með breyttri
skattalöggjöf. Konur þurfa að
vakna til vitundar um þetta og
hvetja þarf stúlkur til að velja sér
störf i framleiðslugreinum, iðnaði
og raunar sem allra víðast í
þjóðlífinu.
M. En við náum ekki þessari
stöðu fyrr en við fáum úrbætur í
sambandi við umönnun barna —
og skattakerfi, sem viðurkennir
konuna sem fullgildan einstakl-
ing og skattþegn.
Bj. En við fáum ekki fleiri
dagvistarheimi, skóladagheimili
né annað í þessa veru, nema
leggjast á málið sjálfar. En svo við
víkjum að öðru — félagsleg staða
kvenna í dreifbýli, Beta getur þú
sagt okkur eitthvað um hana.
Be. Ég tel að víðast hvar taki
konur nokkuð almennan þátt í
félagslifi.
L. Sennilega ekki minna en í
þéttbýli.
Bj. Láta konurnar heyra í sér
á mannamótum?
Be. Það er aftur annað mál
— ef þær eiga að standa upp og
tala máli sínu, þá er ég hrædd um
að bæði minnimáttarkenndin og
vaninn haldi aftur af þeim. Ég tel
að hæfileikana skorti ekki —
aðeins þjálfunina til að tjá sig.
Bj. Kona úr þéttbýlu héraði,
ekki alllangt frá Reykjavik, sagði
mér að í hennar sveit hefði verið
stofnað kvenfélag um 1940 og að
það hefði gjörbreytt afstöðu
kvennanna innbyrðis. Þarna
hafði lengi verið festa í búsetu á
mörgum góðum jörðum og
konurnar frá efnaðri heimilunum
héldu saman — hinar áttu ekki
innangengt í þann hóp. Síðan
kom kvenfélagið og í því áttu
allar jafnan rétt og þá kemur í ljós
að þær, sem sátu bestu jarðirnar
voru ekki endilega félagslega
færastar.
Be. Eða best gefnar.
Bj. Jafnvel það — og smátt
og smátt eykst þjóðfélagslegur
jöfnuður milli kvennanna i sveit-
inni gegnum félagið.
Be. Já, þegar komið er í
svona félag kemur raunverulega i
Ijós hvers einstaklingurinn er
megnugur — aðeins ef mann-
eskjan fær tækifæri til að taka á