Fréttablaðið - 23.04.2011, Blaðsíða 16

23. apríl 2011 LAUGARDAGUR16
Byrjum á byrjuninni. Hvað vitið
þið hvort um annað?
Sigríður: „Það eina sem ég veit
um þig, Stefán Máni, er að þú
semur bækur og þær eru oftast
úr undirheimum. Dálítið svart
efni. Ég hef aldrei lesið neitt
eftir þig, en mig langar til þess.
Er þetta rétt hjá mér?“
Stefán Máni: „Já, það verður að
segjast. Ég veit að þú ert prestur
í Grafarholti, hjá Þjóðkirkjunni
væntanlega, en svo veit ég ekki
meira. Nema það að ég hef heldur
ekki lesið predikanirnar þínar.“
Sigríður: „Svo sagðirðu mér að þú
hefðir alist upp í Ólafsvík.“
Stefán Máni: „Já, og meðal ann-
ars þess vegna finnst mér gott
að koma hingað á Kaffivagninn.
Ég finn jarðtengingu hér við
höfnina.“
Sigríður: „Ég get ekki sagt að
hafið sé mér í blóð borið. Ég er
fædd á Seltjarnarnesi og ólst
upp við sjó, en ég er líka algjört
höfuðborgarbarn. Ég skrifaði
doktorsritgerð sem heitir Djúp
guðdómsins, en ástæðan fyrir
áhuga mínum á djúpinu er lík-
lega sú að ég bjó við Ísafjarðar-
djúp um tíma. Í Bolungarvík. Svo
var ég líka prestur á Suðureyri
og í Ólafsfirði.“
Stefán Máni: „Bolungarvík er
magnaður bær. Þangað hef ég
komið oft. Þú vissir líklega held-
ur ekki að ég er kaþólskur og Bol-
ungarvík er einmitt eitt sterkasta
vígi kaþólskunnar á Íslandi.“
Sigríður: „Ég tók eftir því að þú
ert með róðukross um hálsinn.“
Stefán: „Já. Siðaskiptin urðu
mjög seint þarna fyrir vestan
og það eimir enn af kaþólskunni
þar.“
Sigríður: „Vestfirðirnir eru auð-
vitað svo fjölþjóðlegir núna vegna
allra innflytjendanna.“
Stefán Máni: „Já. Eitt það magn-
aðasta við kaþólska söfnuðinn hér
á Íslandi er hversu miklu máli
hann skiptir fyrir innflytjendur.
Fyrir mig er það mjög dýrmætt
að kynnast heilu fjölskyldunum
af Pólverjum og Filippseying-
um. Það er alveg frábært. Þetta
fólk hitti ég hvergi annars staðar.
Nema þá sem afgreiða í Bónus.“
Óhlýðnin er veikleiki
Hvað segið þið um páskana?
Sigríður: „Það sem mér finnst
best við páskana er að ganga inn
í ákveðinn söguþráð. Og ég nýti
kirkjuna til að undirstrika þenn-
an söguþráð. Ferð þú í messu?“
Stefán Máni: „Já, ég fer í messu
á páskadag og fasta á föstudeg-
inum langa. Það að taka föstuna
alvarlega er einn skemmtilegasti
hlutinn við þetta.“
Sigríður: „Ég les alltaf Passíu-
sálmana á föstudeginum langa.
Byrja klukkan tíu um morgun-
inn og sit við til tvö eða þrjú
um daginn. Til að byrja með er
ofboðslega erfitt að sitja undir
svona löngum lestri en það verð-
ur léttara eftir því maður þekkir
sálmana betur.“
Stefán Máni: „Það finnst mér
mjög góður íslenskur siður. Allt
sem maður leggur eitthvað á sig
fyrir er gott.“
Sigríður: „Endurtekningin skipt-
ir líka máli. Í nútímasamfélagi
er svo mikil áhersla á allt sem
er nýtt og spennandi að stund-
um gleymist það jákvæða við
samhengi og endurtekningu.“
Stefán Máni: „Já. Það fer fram
svo mikil mötun. Fólk horfir á
sjónvarpsþætti um fólk sem er
í megrun og heldur að það sé að
upplifa tilfinningar í gegnum fjöl-
miðla, en gerir ekki neitt sjálft.“
Sigríður: „Svona vil ég hafa
páskana því svona henta þeir mér.
En það þarf ekki öllum að líða
þannig. Til dæmis hefur verið
töluverð umræða um helgidaga,
hvort löggjafinn eigi að vernda
þessa hátíð og þá hvernig.“
Stefán Máni: „Þarna kemurðu
inn á góðan punkt, því óhlýðnin
er einn af veikleikum Þjóðkirkj-
unnar. Ég er harður á því að það
eigi að virða helgina, því hún er
dýrmæt.“
Sigríður: „En það eru ekki allir í
Þjóðkirkjunni. Kannski er þetta
spurning um hver eigi að sjá um
agann. Er það kirkjan eða lög-
gjafinn?“
Stefán Máni: „Ég segi kirkjan.
Kirkjan er söfnuðurinn, söfnuð-
urinn hefur höfuð og líkaminn á
að hlýða höfðinu. Á hinn bóginn á
löggjafinn auðvitað að skipta sér
af atvinnulífinu, því þar hlýðir
enginn nema til staðar séu lög og
refsingar.“
Sigríður: „En ef fólk vill vinna, til
dæmis á föstudaginn langa? Þetta
er dálítið erfið glíma. Ég er mjög
ánægð með að þessir dagar skuli
vera til, því þeir skipta mig miklu
máli.“
Stefán Máni: „Mig líka. Það verða
að vera helgidagar því annars
verða allir dagar eins. Ég kaupi
til dæmis ekki í matinn og vinn
ekki á sunnudögum.“
Sigríður: „Ég vinn alltaf á sunnu-
dögum.“
Umburðarlyndi og linkind
Haldið þið að Íslendingar, og sér
í lagi ungt fólk, hugsi alla jafna
mikið um tilgang páskanna og
hvers er verið að minnast?
Stefán Máni: „Mín tilfinning er
sú að fjölskyldur fari almennt
ekki í kirkju eða lifi einhverju
alvarlegu trúarlífi.“
Sigríður: „Það er reyndar mjög
misjafnt.“
Stefán Máni: „Jú, eflaust er það
rétt.“
Sigríður: „Það komu krakkar
úr Ingunnarskóla í heimsókn í
kirkjuna um daginn. Þau voru
mjög vel inni í málunum og vissu
alveg hvers vegna dagarnir heita
pálmasunnudagur, skírdagur
og svo framvegis. Svo spurði ég
þau hvað Júdas hefði fengið fyrir
að svíkja Jesú og þá svaraði eitt
barnið: Þrjátíu evrur!“
Stefán Máni: „Já. Það eru nú bara
örfáir mánuðir síðan rætt var um
að prestar mættu ekki heimsækja
skóla og fleira rétttrúnaðarrugl
undir formerkjum jafnréttis.
Þetta fannst mér alveg magnað.
Við erum kristin þjóð, fáninn
okkar er kross, við höfum Þjóð-
kirkju og þar fram eftir götun-
um, en svo fer svona taugaveikl-
un í gang. Við erum flest kristin
og það á að bera virðingu fyrir
því. Ég get ekki ímyndað mér að
þetta skaði nokkurn.“
Sigríður: „Ég hef dálítið aðra
sögu að segja gagnvart þessu. En
ég er líka í því alla daga að reyna
að standa vörð um köllun mína og
það sem ég ber virðingu fyrir, og
jafnframt að bera virðingu fyrir
fjölhyggjunni og því að ekki hugsi
allir eins. Þarna kemur líka til
sögunnar réttur fólks til að hafa
áhrif á það hvers konar trúar-
brögð börnunum þeirra eru inn-
rætt. Foreldrarétturinn er mjög
sterkur.“
Stefán Máni: „En það er ekkert
trúboð í skólum. Bara trúar-
bragðafræðsla. Flestir eru
afslappaðir með þessi mál en
þeir tjá sig ekki um þau. Það eru
alltaf minnihlutahópar sem ná að
breyta svona stórum hlutum með
hávaða. Þetta er bara taugaveikl-
un. Það á ekkert að gefa eftir því
þá er erfitt að snúa til baka. Það
vantar meira trúarofstæki. Hér
er allt of mikið umburðarlyndi og
linkind.“
Sigríður: „En eru umburðarlyndi
og linkind það sama? Ég er ekki
sammála því.“
Stefán Máni: „Það er túlkunar-
atriði eins og með öll hugtök. Í
dag er umburðarlyndi notað sem
afsökun fyrir að láta vaða yfir
sig.“
Sigríður: „Umburðarlyndi er oft
ruglað saman við að nenna ekki
að pæla í hlutunum eða taka
afstöðu. Ég held að það sé líka
hægt að vera heitt og innilega
umburðarlyndur. En við stönd-
um auðvitað frammi fyrir þjóð-
félagi sem er allt öðruvísi en það
var fyrir tíu eða tuttugu árum.“
Stefán Máni: „Hárrétt.“
Sigríður: „Og þetta eru líka
spennandi tímar sem gæti komið
eitthvað gott út úr. Eftir því sem
kröfurnar verða meiri um minni
kristindóm í skólum, þá held ég
að heimilin verði að hysja upp
um sig buxurnar. Kannski er fólk
orðið of vant því að skólinn sjái
um allt fyrir það.“
Stefán Máni: „Einmitt. Margir
telja að skólinn eigi að sjá um
uppeldi og ýmsa hluti. Ég var
mjög ánægður í vetur þegar sett-
ar voru reglur um viðeigandi
klæðnað á grunnskólaböllum.“
Sigríður: „Já, þegar sex ára
stelpur eru komnar í g-streng?“
Stefán Máni: „Það fannst mér
alveg meiriháttar. Stundum fara
hlutirnir úr böndunum og þá er
gott að tekið sé á því á heilbrigð-
an hátt. Þannig að foreldrarnir
fái stuðning utan frá. Svona lagað
er rosalega auðvelt að stimpla
sem fasisma og kúgunarvald en í
þessu tilfelli var þetta mjög skyn-
samlegt.“
Sigríður: „Já. Í rauninni snýst
þetta um að löggjafinn sé að
vernda bernsku barna.“
Stefán Máni: „Einmitt. Jákvæð
valdbeiting. Það má ekki allt-
af firra sig ábyrgð. Ef stór mál
koma upp nú til dags þá eru þau
bara sett í þjóðaratkvæðagreiðslu
og enginn ber ábyrgð.“
Fallegir Eurovision-strákar
Talandi um þjóðaratkvæða-
greiðslur. Undanfarnar vikur hafa
verið býsna skrítnar.
Stefán Máni: „Verst fannst mér
að sjá samfélagið tætast upp í eitt
allsherjar rifrildi. Það er mjög
óhollt. Þessar Icesave-vikur voru
hræðilegar.“
Sigríður: „Já, þær voru mjög erf-
iðar yfir höfuð. Vont veður, mikl-
ir erfiðleikar hjá fólki.“
Stefán Máni: „Og ekki alveg nógu
mikil stemning fyrir Eurovision
finnst mér.“
Sigríður: „Þar er ég sammála.
Eurovision-lagið okkar gerir mig
glaða. Bara það að sjá strákana á
sviðinu. Þeir eru fallegir og góðir
og syngja til minningar um vin
sinn.“
Stefán Máni: „Við vinnum ekki
Eurovision, en þetta lag er krútt-
legt og sætt. Ég hugsa að þjóðin
sé mjög sátt við það og söguna á
bak við það. Það þarf ekki mikið
meira. Þetta er dálítið persónu-
legt fyrir þjóðina. Svona dæmi
þar sem ferðalagið skiptir meira
máli en áfangastaðurinn. Þetta er
mjög jákvætt og einlægt, alveg
andstaðan við Sylvíu Nótt.“
Sigríður: „Ég ætla að horfa á
keppnina. Ég elska Eurovision og
skammast mín ekkert fyrir það.“
Stefán Máni: „Ég líka. Ég á tvö
börn og er hlekkjaður við þetta
frá a til ö. Ég mun aldrei við-
urkenna að ég elski þetta en ég
horfi á þetta allt.“
Sigríður: „En þú varst að því!“
Stefán Máni: „Nei, alls ekki! Lög-
fræðingurinn minn mun hrekja
þetta allt fyrir rétti.“
Eftir því sem kröfurnar verða
meiri um minni kristindóm í
skólum, þá held ég að heimilin
verði að hysja upp um sig buxurnar. Kannski
er fólk orðið of vant því að skólinn sjái um allt
fyrir það.
Júdas fékk þrjátíu evrur
Rithöfundurinn Stefán Máni vinnur ekki á sunnudögum. Það gerir hins vegar Sigríður Guðmarsdóttir, sóknarprestur í Grafar-
holti. Kjartan Guðmundsson ræddi um páskana, Eurovision og viðeigandi klæðnað við rökstólapar vikunnar á Kaffivagninum.
KYRRAVIKA Stefán Máni og Sigríður njóta tebolla á Kaffivagninum. „Ég er svo hrifinn af Skotlandi og kaupi Melrose‘s af þjóðernisástæðum en ekki vegna bragðsins,“ segir
Stefán Máni. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Á RÖKSTÓLUM