Fréttablaðið - 12.07.2011, Blaðsíða 14

14 12. júlí 2011 ÞRIÐJUDAGUR
Til varnar
rafmagnsvespum
Það voru alvarleg mistök hjá löggjafanum að leyfa notk-
un rafmagnsvespna fyrir þá
sem eru undir 15 ára. Þetta eru
engin barnaverkfæri og ætti
að banna þetta sem fyrst. Þeir
sem hafa almenn ökuréttindi
ættu að mega vera á rafmagns-
vespum á götum sem hafa 30
km hámarkshraða en annars
á gangstéttum og göngustíg-
um. Ekki veit ég hvað gera á
við aldurshópinn frá 15 til 17
ára eða þá sem ekki hafa öku-
réttindi. Það þarf sérreglur
fyrir þá sem hafa ökuréttindi
og svo fyrir hina. Það er ekki
hægt að setja fullorðið fólk
með ökuréttindi í sama flokk
og unglinga. Að banna fólki
með ökuréttindi að fara um á
rafmagnsvespum á götum með
30 km hámarkshraða heldur
engu vatni og verður aldrei
farið eftir né hægt að fram-
fylgja því.
Fulltrúar Umferðarstofu
hafa ákveðið að fara hamför-
um í forræðishyggjunni og
finnst 25 km hraði á vespum of
mikill. Það brunar nú fólk um
á reiðhjólum á 30-50 km hraða
út um allt. Það er enginn bún-
aður á bílum eða mótorhjólum
sem takmarkar hraða þessara
farartækja þó hámarkshraði
sé lágur á þjóðvegum lands-
ins. Mörg mótorhjól og bílar
komast í 200-300 km hraða og
enginn hefur áhyggjur af því.
Tryggingafélögin sjá sér
leik á borði við að tryggja raf-
magnsvespurnar og blása upp
hættuna af þeim sem væru
þetta hættulegustu ökutæki
landsins. Þau berja í tromm-
ur með Umferðarstofu og
ýkja hættuna. Til stendur hjá
þeim að okra á vespueigend-
um sem eiga samt að hokra
eftir gangstéttum á væntan-
lega 15-20 km hraða hið mesta
sem er svipaður hraði og á
rafmagnshjólastól.
Ég á sjálfur rafmagnsvespu
og löggjafinn ætlast til að ég
sem er fullorðinn maður með
öll ökuréttindi og réttindi á
stór mótorhjól silist um á gang-
stéttum þegar krakkar bruna
um göturnar á reiðhjólum.
Fulltrúi eins tryggingafélags
talaði um það í sjónvarpinu að
þar á bæ hefðu menn mikl-
ar áhyggjur af mögulegum
alvarlegum slysum því vesp-
urnar komast í 25 km hraða.
Þetta hljómar eins og brand-
ari. Ég hvet löggjafann til að
hlusta ekki á áróðurskórinn
sem hefur samstillt strengi
sína. Það væri þó í lagi að hafa
einhverja tryggingu á raf-
magnsvespum, en hætta er á
að tryggingafélög ætli sér að
okra þarna og má þegar heyra
tóninn frá þeim.
Það er talað um að 60 kg
vespa með 60 kg ökumanni á
25 km hraða geti valdið gríðar-
legu tjóni og hér sé svo mikil
vá fyrir dyrum að liggur við að
þurfi að kalla Alþingi saman.
Þarna er um að ræða 120 kg á
25 km hraða, en margir hjól-
reiðamenn eru í 100 kg klass-
anum og hjólin um 20 kg og
þeir fara um á 40-50 km hraða
og valda því meira höggi. Eng-
inn hefur áhyggjur af því og þó
er vespan miklu öruggara far-
artæki sem hefur spegla, ljós
og góðar bremsur.
Ef rafmagnsvespur verða
gerðar skráningarskyldar og
tryggðar þá liggur beinast við
að breyta rafbúnaði þann-
ig að þær komist í um 35-40
km hraða og hafi leyfi til að
aka á götum sem hafa 30 km
hámarkshraða svo framarlega
sem ökumenn hafi almenn
ökuréttindi.
Ég hvet þá sem vilja auka
framgang umhverfisvæns
ferðamáta að standa vörð
gegn forræðishyggjunni og
væntanlegu einelti sem verið
er að undirbúa á hendur raf-
magnsvespueigendum.
Umferð
Einar
Birgisson
rithöfundur
Bændasamtökin kynntu fyrir nokkrum dögum lágmarks-
kröfur Bændasamtaka Íslands í
viðræðum við Evrópusambandið –
svokallaðar varnarlínur sem eru
sjö talsins. SVÞ, Samtök verslunar
og þjónustu, gera ekki athugasemd-
ir við þessar varnarlínur Bænda-
samtakanna, enda hverjum í sjálfs-
vald sett að setja sér markmið. SVÞ
gerir þó athugasemd við þá varnar-
línu sem áfram heimilar íslensk-
um stjórnvöldum að leggja tolla á
búvörur frá ESB. Samtök verslunar
og þjónustu telja rétt, í ljósi yfirlýs-
inga Bændasamtakanna sem inni-
halda markmið um frelsi og réttindi
sér til handa, að samtökin séu minnt
á að ganga ekki gróflega á frelsi og
réttindi annarra þegna þessa lands.
En áður en lengra er haldið er
rétt að halda því til haga hverju
núverandi landbúnaðarkerfi er að
skila. Í núverandi kerfi búa íslensk-
ir skattgreiðendur við eitt dýrasta
landbúnaðarkerfi í heimi og íslensk-
ir neytendur við eitt hæsta land-
búnaðarverð í heimi. Í kerfi sem
er þannig uppbyggt mætti ætla að
sama kerfi skilaði bændum ein-
hverju í aðra hönd – fyrir því væri
jú bændaforystan að berjast, en það
er öðru nær. Bændur eru láglauna-
stétt þar sem atvinnutekjur bænda
eru þær lægstu þegar atvinnutekjur
í helstu atvinnugreinum eru born-
ar saman. Það verður því að teljast
nokkuð undarlegt að Bændasam-
tökin vilji slá skjaldborg utan um
kerfi sem allir tapa á – skattgreið-
endur, neytendur en ekki síst bænd-
ur sjálfir. Þetta getur vart verið sú
framtíðarsýn sem bændur sjá sér
og sínum til handa?
En á það skal lögð áhersla að
íslensk verslun styður íslenskan
landbúnað – en getur ekki stutt
óbreytt landbúnaðarkerfi – til þess
er það einfaldlega of dýrt og of gall-
að. Vaxandi gagnrýni á núverandi
landbúnaðarkerfi mun þó ekki síður
koma frá íslenskum skattgreiðend-
um og íslenskum neytendum sem
munu gera vaxandi kröfu um lægri
skattbyrði og lægra matarverð enda
vega landbúnaðarvörur rúm 40% í
matarkörfu íslenskra heimila.
Íslenskir bændur og íslenskar
landbúnaðarafurðir eru á mörgum
sviðum í fremstu röð og munu um
ókomna framtíð eiga samleið með
íslenskum neytendum, enda vilja
Íslendingar sjá öflugan íslenskan
landbúnað. Hins vegar veltur björt
framtíð bænda á að þeir. eins og
allur annar atvinnurekstur, átti sig
á hvar styrkleikar þeirra og veik-
leikar liggja og hvar framtíðarvaxt-
armöguleikarnir eru. Þeir eru ekki
margir Íslendingarnir sem væru til
í að skipta út íslenska lambakjötinu,
splunkunýjum kartöflum og fersku
grænmeti svo eitthvað sé nefnt.
Hins vegar væru mun fleiri til í að
kaupa ódýrt innflutt kjúklinga- og
svínakjöt enda skiptir færri máli
hvar slíkar verksmiðjur eru stað-
settar svo lengi sem þær uppfylla
allar heilbrigðis- og gæðakröfur.
Framleiðsla á svína- og kjúklinga-
kjöti á enda miklu meira skylt við
iðnaðarframleiðslu en hefðbund-
inn landbúnað og því leikur eng-
inn vafi á að verið er að fórna meiri
hagsmunum fyrir minni með því
að vernda þennan iðnað fyrir inn-
flutningi.
Við þekkjum það í versluninni að
neytendum stendur til boða „sama“
vara á mjög ólíku verði. Neytend-
ur geta keypt ódýr og dýr raftæki,
ódýran og dýran fatnað, ódýran og
dýran húsbúnað og svo mætti áfram
telja. Og neytendur vilja hafa þetta
val og á meðan sumir velja ódýrt
eru aðrir sem velja dýrt og eru oft
að fá eitthvað aukalega fyrir svo
sem aukin gæði. Það er því á mis-
skilningi byggt þegar Bændasam-
tök Íslands krefjast varnarlínu sem
gengur gegn hagsmunum neytenda
og gegn hagsmunum verslunar-
innar. Hagsmunir landbúnaðarins
og neytenda verða að fara saman
til að dæmið gangi upp til lengd-
ar – að því leyti er landbúnaðurinn
ekkert ólíkur öðrum atvinnugrein-
um í landinu. Þannig byggir fram-
tíð bænda á að þeir uppfylli kröfur
íslenskra neytenda með einstökum
gæðum og á verði sem neytendur
eru tilbúnir að greiða fyrir. Sér-
staða íslenskra afurða mun sanna
sig á frjálsum markaði.
Hvort sem Ísland verður innan
eða utan ESB berum við í verslun-
inni engan kvíðboga fyrir fram-
tíð íslenskra bænda ólíkt forystu
þeirra sjálfra innan Bændasamtak-
anna – kvíðboga sem landbúnaðar-
ráðherra hefur tekið kröftuglega
undir. Enda hefur enginn landbún-
aðarráðherra á seinni tímum lagt
eins marga steina í götu innflytj-
enda til að flytja inn landbúnaðar-
vörur á samkeppnishæfu verði og
Jón Bjarnason. Samtök verslunar
og þjónustu hafa m.a. litið stjórn-
sýslu hans það alvarlegum augum
að kvörtun hefur verið send til
umboðsmanns Alþingis og er beðið
niðurstöðu þess erindis.
Framtíð bænda byggir ekki á
núverandi kerfi. en á meðan land-
búnaðarráðherra og forysta bænda
sjá óvini í hverju horni verða óum-
flýjanlegar breytingar mun erfiðari
og tímafrekari. Á meðan sitjum við
öll uppi með meingallað kerfi, sem
allir tapa á. Verslunin og bændur
eiga samleið í því að breyta kerfinu
til hagsbóta fyrir alla.
Varnarlínur heimilanna
Evrópumál
Andrés
Magnússon
Framkvæmdastjóri SVÞ
Margrét
Kristmannsdóttir
formaður SVÞ
Hagsmunir landbúnaðarins og neytenda
verða að fara saman til að dæmið gangi
upp til lengdar – að því leyti er landbúnað-
urinn ekkert ólíkur öðrum atvinnugreinum í landinu.