Faxi - 01.01.1984, Blaðsíða 17

Ellert Eiríksson, sveitarstjóri í Gardi,
stjórnaði umrœðum á ráðstefnunni.
INGÓLFUR
AÐALSTEINSSON
Það eru nú um það bil tvö ár
síðan að nafnið Bláa lónið fór að
hljóma í eyrum Suðumesjamanna
og raunar alþjóðar. En hvað er
Bláa lónið, sem mönnnum verður
svo tíðrætt um og er jafnvel farið
að vitna til í erlendum fréttaskrif-
um?
Það var árið 1981, sem psoriasis-
sjúklingur kom til mín og bað um
leyfi til þess að fara í bað í ,,Bláa
lóninu". Eg minnist þess að mér
kom þessi ósk á óvart, ég vissi að
vísu af lóninu, en hafði ákveðna
meiningu um að þar væri ekki
hentugur staður til almennings-
baða, enda vísast að slys, sem af
því hlytust myndu skapa hitaveit-
unni skaðabótaskyldu. Það þarf
ekki að orðlengja það, að viðmæl-
andi minn sannfærði mig um að
hann tæki á sig allar skyldur, að-
eins ef hann fengi að gera tilraunir
með að baða sig í þessu litfagra
lóni.
Árið 1971 hófust fyrstu boranir
eftir heitu vatni í Svartsengi og þá
þegar var ljóst að vatnið, sem úr
borholunni kom var salt og inni-
hélt um það bil 2/3 af seltu sjávar,
auk fjölmargra uppleystra efna,
sem verða tíunduð af Sigurði Guð-
mundssyni efnaverkfræðingi, hér
á eftir mér.
Frá þeim tíma hafa verið borað-
ar 12 heitavatnsholur mismunandi
djúpar, eða frá 240 m, sem var
dýpt fyrstu holu og allt niður í 1800
m. Sameiginlegt er það öllum þess-
um borholum að lögurinn, sem úr
þeim kemur hefir nokkum veginn
sömu eiginleika. Þetta vatn er
óhæft til beinnar upphitunar, þar
sem kísill myndi fylla allar leiðslur
á skömmum tíma, auk þess sem
tæringarvandamál (myndu) tor-
velda eðilegan rekstur hitaveit-
unnar. Holumar vom virkjaðar
með hliðsjón af þessari staðreynd
og upphitunarvandamálið leyst
með því að setja upp varmaskipta,
þar sem ferskt vatn er hitað upp
með gufunni úr jarðsjónum, sem
kemur úr holunum. Jarðsjórinn er
þannig nýttur niður í 70°C, en við
það hitastig er hann látinn renna út
í hraun, og verður þar að náttúru-
spjöllum eða prýði, allt eftir
smekk skoðandans. Þegar jarð-
sjórinn kemur út úr orkuverinu er
selta hans trúlega orðin nálægt
seltu úthafssjávar, þar sem talsvert
magn upphaflegs vatns í formi
gufu hefír nýst til upphitunar á
ferskvatninu. Saltvatnið sem
þannig rennur út frá varmaorku-
verinu er allt að 1000 tonnum á
klukkutíma, en það er þetta salt-
vatn sem hefir nú myndað hið
margfræga „Bláa lón“. Eins og
áður sagði em ýmis efni uppleyst í
vatninu, en að magni til er kísillinn
mest áberandi, enda hefir innihald
hans náð mettun við 140°C, sem
þýðir að hann er í yfirmettun við
70°C og heldur því áfram að falla
út eftir því sem vatnið kólnar í lón-
inu. Utfelling kísilsins verður í ör-
smáum ögnum, sem svífa í vatn-
inu, áður en þær falla endanlega til
Ingólfur Aðalsteinsson.
botns. Það gætu verið þessar agn-
ir, sem orsaka hinn blágræna lit
lónsins, en stærð þeirra er trúlega
slík að þær endurkasta litlu öðm
en bláa ljósinu í dagsbirtunni. Tal-
ið er að heildarmagn þess kísils
sem þarna botnfellur á ári hverju
sé um 4000 tonn. Nú þegarer kom-
in kísilleðja á botn lónsins, sem er
jafnvel fleiri metrar á dýpt en
stærð lónsins er nú áætluð um
25.(XX) m2. Kísilleðjan fyllir upp
allar smugur í botninum og stíflar
frárennsli úr því og viðheldur
þannig talsverðu dýpi í lóninu án
nokkurrar mannvirkjagerðar. Það
er sem sagt þetta lón og kísilleðja,
sem psoriasismenn hafa verið að
baða sig í að undanfömu.
Frá leikmanns sjónarmiði er
ekki óeðlilegt þótt lón sem þetta
veki athygli húðsjúkdómasjúkl-
inga — má þar einkum nefna að
þetta mun vera eini staðurinn á
landinu, þar sem hægt er að baða
sig í heitum sjó. í öðm lagi er kísil-
leðjan einkar þægileg til þess að
smyrja henni á sig. í þriðja lagi er
litur lónsins, en hann gefur lóninu
og umhverfi öllu dularfullan blæ -
og allt sem er dularfullt er líklegt til
að draga að sér athygli.
En ég tel mikilævgt að komast
að hinu sanna um Iækningamátt
jarðsjávarins í lóninu - en hvað
sem honum líður er ekki að efa að
Svartsengissvæðið er vel fallið til
staðsetningar heilsustöðvar, sem
gæti nýst fjölmörgum sjúklingum
til hressingar og afslöppunar. Má í
því sambandi benda á að landslag
þama er fjölbreytilegt og gefur
gott tækifæri til útiíþrótta. Auk
þess trúi ég því að næg hitaorka
sem á staðnum er geti vissulega
orðið góð undirstaða undir heilsu-
stöð.
Um þessi atriði öll verður ein-
mitt fjallað á þessari ráðstefnu,
sem hér er að hefjast. Ég vil leyfa
mér að vona að niðurstöður ráð-
stefnunnar verði jákvæðar og hún
sé einungis fyrsta skrefið að því
marki, að byggð verði heilsustöð í
Svartsengi, þar sem sjúkir geta sótt
endurhæfingu og lækningu, en
heilbrigðir notið fjölbreyttrar
líkamsþjálfunar eða hvíldar.
GÍSU
KRISTJÁNSSON
Þegar Valdimar Ólafsson fór
fram á að ég ræddi um Bláa lónið,
kom fyrst upp í huga mínum þakk-
læti til starfsmanna Hitaveitu Suð-
umesja og eiganda Svartsengis
fyrir þann velvilja sem psoriasisfé-
lögum hefur mætt við að skapa sér
aðstöðu við lónið.
Búningsaðstaða er að verða
mjög góð, en ýmsar framkvæmdir
þyrfti að gera við lónið sjálft til
þess að auðvelda okkur notkun
þess. Vandamálið er fyrst og
fremst það, að hitamunur sem er í
lóninu er of mikill og fer eftir veðri
og vindi. Til dæmis þegar vindátt
liggur þvert á vatnsúttökin kemur
ekkert heitt vatn að húsi SPOEX
en það er beint á móti vatnsúttök-
Ingvar Agnarsson:
Stormur
Stormurinn stríði
stefnir að landi.
Lengi er að líða
Ijósvana nótt.
Stormurinn steðjar
um strendur og voga,
öskrandi œðir
um eyjar og nes.
Börnin í bœnum
bifast afótta.
Lengi er að líða
Ijósvana nótt.
INNRÖMMUN SF., NJARÐVÍK
LOKAÐ 24. JANÚAR
TIL 17. FEBRÚAR

ðnmmmn.*
HOhJSG'OJa 8 PðHRÐVDK
* Sirm 26§8
________rr^-3 ff
FAXI-17