Faxi - 01.12.2006, Blaðsíða 19

100 ára minning
merkra hjóna á Suðurnesjum
í október síöastliðnum heiðruðu
margir nánustu afkomendur
hjónanna Katrínar Illugadóttur
Petersen og Péturs Jakobs Pet-
ersen minningu þeirra með því
að reisa þeim nýjan legstein í Út-
skálakirkjugarði. Forgöngu um
þetta mál hafði Einar G. Olafs-
son sem rekur endurminningar
sínar frá Keflavík eftirstríðs-
áranna hér í jólablaði Faxa.
Katrín var fædd í Reykjavík 7.
jan. 1839, en Pétur Jakob 29. ágúst
1840. Hann var sonur Petersens
gullsmiðs í Reykjavík, ættaður frá
Kaupangi í Eyjafirði. Katrín var
Reykvíkingur í ættir fram í föð-
urætt, en móðurættin kom úr Ar-
nessýslu. I grein sem Einar hefur
skrifað í tilefni minningarathafn-
arinnar í Utskálakirkjugarði segir
m.a.:
„Madame Petersen, eins og Katr-
ín var ævinlega kölluð, var sögð
afar fingerð kona og hárprúð. Lág-
vaxin var hún, fyrirmannleg og bar
hefðarkonusvip. Pétri Jakob er lýst
sem dagfarsprúðum hlédrægum og
mjög snyrtilegum, fáguðum manni.
Sagt er að þau hafi á efri árum ekki
blandað geði við marga, en þegar
yngri voru verið afar glaðvær og
tekið virkan þátt í skemmtunum,
dansleikjum á vetrum og útreiðart-
úrum yfir sumarmánuðina. Þetta á
sér skýringar sem auðskildar eru
við frekari lestur tilvitnana síðar í
greininni. Pétur Jakob fluttist ung-
ur til Keflavíkur, aðeins 17 ára að
aldri og gerðist verslunarþjónn hjá
Siemsens-verslun. Hann vann sig
fijótt upp í það að verða bókhald-
ari við þá verslun og orðlagður var
hann fyrir ágætt starf. Var lengi til
hans jafnað um fyrirmyndarbók-
færslu. Hann byggði sér allstórt
hús með útihúsum og það sem ekki
var síður mikilvægt, hann átti frek-
ar stórt tún sem nauðsynlegt var til
þess að geta hafl einhvem bústofn
auk reiðhesta. Eg man ennþá þetta
tún og eitthvert húsanna þegar ég
fór að muna ef'tir mér á stríðsárun-
Hjónin Pétur Jakob Jóliannsson Petersen og Katrín Illugadóttir Pet-
ersen
Petersensfjós. Frá vinstri sést á hús Ólafs Sólimanns ogjyrir aftan á
mœninn á húsi Eyjólfs Bjarnasonar Klapparstig 7.
um í Keflavík þar sem ég ólst upp
í Klampenborg sem var örstutt frá
fyrrum heintili langafa míns og
langömmu. Afi minn, Júlíus Pet-
ersen, átti það eða hal'ði að minnsta
kosti umráð yfir því á þeim árum.
Þar voru ætíð allnokkrir hestar,
bæöi lians og nágranna. Það voru
mikil forréttindi að fá að alast upp
í miðbæ Kefiavíkur innan um bú-
skap og trillubátaútgerð, einkum
frá Jóni í Garðshomi, seni bjó í göt-
unni minni, Túngötu. Bryggjan var
nánast beint niðuraf við Hafnargöt-
una og stakkstæðið til breiðslu og
þurrkunar fiskjar mitt á milli.
Eftirað Pétur Jakob hætti störfúm
hjá Siemsens-verslun varð hann
starlsmaður Duus-verslunar þar til
Legsteinninn i Útskálakirkjugarði hann veikist 60 ára að aldri. Eitt-
hvað er á reiki um starfsheiti hans
hjá Duusverslun, samanber bækur
og manntal frá 1890. Tveir menn,
báðir prestar, segja þó að hann hafi
verið faktor við verslunina (sam-
anber skýringar í orðabók Sigfúsar
Blöndal). ÞannigsegirsíraSigurður
B. Sívertsen í Suðurnesjaannál frá
helstu verslunarmönnum í Kefla-
víkáárinu 1880: „Verslunarfulltrúi
hans er Pétur Joh. Petersen. Hann
er duglegur maður, ósérhlífinn og
ömggur þegar á liggur, greindur
og vel að sér og húsbóndahollur.
Fjárhagur hans stendur ekki vel því
hann er fjölskylduntaður og bæði
kona hans og systir mjög heilsulitl-
ar.”
Að þessu sögðu vil ég bæta
við að þau hjón, Katrín og Pét-
ur Jakob, eru í heimildum sögð
afar hjálpsöm ekki síst þeim sem
minna mega sín. Eitt dæmi skal hér
nefnt: Sigþrúður ung kona úr Mýr-
arsýslu, giftist Jón Guðmundssyni
sjómanni og bjuggu þau aðallega
í Kefiavík. Eignuðust þau fjölda
barna. En svo kom áfallið, Eftir
róður hné Jón niður á stakkstæð-
inu ol'an fjörunnar bráðkvaddur,
41 árs að aldri. Það má nærri gela
hverjir erfiðleikar hafa steðjað að
Sigþrúði, ekkju hans.
Árið 1868 þegar elsta dóttir Sig-
þrúðar sem lifði, Sigríður að nalni,
skyldi fiutt hreppaflutningi upp
á Mýrar þó svo að Sigríður hel'ði
unnið sér búseturétt í Keflavík.
Hreppstjórar voru ósammála og
vísuðu hvor á annan en tóku sig
svo saman og ákváðu að öll börn-
in skyldu flutt hreppaflutningi á
Mýrarnar ásamt móður sinni, sem
og gert var. Pétur Jakob Petersen
var hjálpsamur og féll ekki þessi
framganga. Hann hafði eitt ráð,
skráði þessa tæplega 17 ára stúlku
í vist á heimili sínu og lokaði þar
með lögsögu hreppstjórans. Þetta
geröi hann öðru sinni þrátt fyrir
að húsið væri fullt og efnahagur
bágborinn. Hann fékk bágt fyrir
hjá valdamönnum á Suðurnesjum,
að sýslumanni undanskildum.”
FAXI 19