Ármann - 01.04.1959, Blaðsíða 33

ÞORKELL SIGURÐSSON:
Gðniul kynní gleymast eí
Markviss og örugg þjálfun skapar msistarann
Þcgar hinn 70 ára, cn þó síungi öldungur,
Glímufclagið Ármann, hcldur hátíðlcgt þetta
mcrka afmæli sitt, cr cðlilcgt að óglcymanlcg-
ar og hugljúfar minningar hinna gömlu þátt-
takenda scu rifjaðar upp, frá fclagsstarfinu,
frá unglingsárum fclagsins, þcgar uppbygging
þess var í deiglunni. Það er cinnig vcl til fall-
ið að það komi út í riti félagsins á þessum
mcrku tímamótum.
Það var upp úr aldamótunum, að hin stcrka
þjóðernisvakning fór yfir landið, cftir að inn-
lend stjórn var orðin að vcrulcika og nýir at-
vinnuhættir að vcrða til, scm gáfu góð fyrir-
hcit um vaxandi vclmcgun, sem hafði þær af-
lciðingar, að þcir sem bjartsýnastir voru á cðli-
lega þróun, fóru að láta sig dreyma um algjört
stjórnarfarslcgt og efnahagslegt sjálfstæði.
Þá hófu ungmennafélögin baráttu sína fyrir
líkamsræktinni. Þau höfðu að orðtæki: ,,Hraust
sál í hraustum líkama, allra æskumanna, bæði
aldna og óborna“, því það cru fyrstu skilvrðin
til þcss að landsmenn séu færir um að taka á
sig þann vanda, scm stjórnarfarslegu sjálfstæði
fylgir. Þess vcgna vcrður að hcfja alþjóðarbar-
áttu fyrir líkamsrækt og íþróttaþjálfun. Áður
höfðu orðið til nokkur cinstök íþróttafélög
með sama markmið, scm stofnuð voru af þcim
viðbragðsfljótustu. í þcim hópi voru þeir mætu
mcnn sem stofnuðu Glímufélagið Ármann. En
hin alþjóðlega og þjóðcrnislcga vakning var
fyrst og fremst borin uppi af ungmcnnafélags-
skapnum. í þcirri baráttu var óspart vitnað í
fornsögurnar og hctjufyrirmyndiranr sóttar í
þær.
Þá hafði Grímur Thomsen kvcðið vorhvöt
sína: ,,Táp og fjör og frískir mcnn, finnast hér
á landi enn“, og Einar Bcncdiktsson hafði
kveðið hið snjalla kvæði sitt til fánans: „Rís
þú unga íslands mcrki, upp mcð þúsund radda
brag“. Bæði þessi kvæði voru cins konar vor-
hvöt ungmcnnafélaganna, scm alls staðar var
sungin þar scm ungt fólk kom saman, til mann-
funda, cnda cru þau mjög hvetjandi til dáða
og þjóðcrniskcnndar.
Ég, sem þctta rita, var á drcngja- og ungl-
ingsárunum, þegar þcssi vakning gckk yfir
svcitir landsins, á fyrsta og öðrum tug aldar-
innar. Á okkur æskumcnnina í svcitunum vcrk-
aði þctta scm mildur vorblær á frjó"ama jörð,
eftir vctrarkuldann. Við litum hina fræknu
glímumcnn, scm þá fóru að berast sögur af,
sem cins konar æfintýrahctjur, scm allir vildu
líkjast og taka til fyrirmyndar. í því sambandi
má minnast á glímuflokkinn við konungskom-
una 1907, sem mætti til leiks á Þingvöllum í
litklæðum að sið fornmanna. Þar hcyrðum við
fyrst nafngrcinda scm afburðasnillinga þá Jó-
hannes Jóscfsson, Guðmund Stefánsson, Sigur-
jón Pétursson og Hallgrím Bcncdiktsson. En
Hallgrímur mun hafa notið almcnnastrar við-
urkcnningar fyrir framúrskarandi glæsi-
mcnnsku og bragðfimi á glímupallinum. Þessir
mcnn og margir flciri voru þá að hefja ís-
lenzku glímuna til þcss vcgs, scm hún náði á
þcssu tímabili. Sigurjón Pétursson átti þó eftir
að hljóta cnnþá meiri ævintýraljóma í okkar
augum. Það var þcgar hann þreytti fangbrögð-
in við finnsku glímutröllin á Ólympíuleikunum
í Stokkhólmi árið 1912, og lagði þá hvcrn af
öðrum að velli, þótt ckki væri honum dæmdur
lokasi.gurinn. í okkar augum var orsökin ckki
sú að hann ætti ckki sigurinn, hcldur að ein-
hvcr önnur og annarleg sjónarmið hafi ráðið
þcim úrskurði, því hann hafi svo rækilega ver-
ið búinn að sýna yfirburði sína.
í hugum okkar svcitadrcngjanna voru allir
þcssir afrcksmenn og margir scm ég nafngreini
ckki, tcngdir órofaböndum við Glímufélagið
Ármann. Þegar við fluttumst til Reykjavíkur
stóð því hugur okkar til þcss félags. Af ýmsum
ástæðum varð það ckki fyrr cn veturinn 1919
til 1920 að ég gckk í félagið. Enda hafði starf-
semin að miklu lcyti lcgið niðri styrjaldarárin,
og cf til vill að einhverju lcyti vegna hins
hörmulcga ástands vcturinn 1918, vcgna drcp-
sóttarinnar, scm þá gckk yfir. En allt félagslíf
lá að mcstu lcyti niðri þann vctur.
v Ég byrjaði glímuæfingar strax eftir að ég
innritaðist í félagið, cn gcrði litla lukku í þcim
fjölmcnna hóp scm þar æfði. Það var mikið
fjör í æfingunum. Þar mættu til æfinga margir
mjög snjallir glímumcnn, scm við hinir óþrosk-
uðu stóðumst cklci snúning. í þcim hópi voru
meðal annars Sigurjón Pétursson, sem var lífið
Þorkell Sigurðssoti
og sálin í því að æfingar hófust að nýju. Þá
var þar og Tryggvi Gunnarsson, þávcrandi
glímukonungur og einn fjölhæfasti og þrck-
mesti íþróttamaður, scm við höfum átt, Guð-
mundur Kr. Guðmundsson, mjög snjall glímu-
maður, Hcrmann Jónasson og Sigurður Grcips-
son, scm báðir áttu eftir að verða glímukon-
ungar, og Eggert Kristjánsson og margir aðrir
mjög snjallir glímumenn. Ég var lítt æfður og
fékk marga byltuna hjá þessum snjöllu glímu-
mönnum. Sigurjón Pétursson var alltaf á verði
ef nýir menn bættust í hópinn og fylgdist mcð
bragðfimi þcirra og bauð þcim út. Ég minnist í
því sambandi cins æfingakvöldsins. Þá komu
tveir nýir menn á æfingu, báðir úr Borgarfirði.
Annar þcirra var ljós yfirlitum og stórglæsilcg-
ur maður, um allan vöxt og útlit. Eftir að hann
hafði tekið æfingu rncð einum yngsta þátttak-
andanum, sem fljótt lauk mcð falli þcss yngra,
tókust þeir á glímutökum, Sigurjón og þcssi ný-
komni maður, scm reyndist hcita Björn Vig-
fússon og kenndur við Gullberastaði. Björn og
Sigurjón voru mjög líkir um allai. vöxt. Eftir
stutta viðureign skeði það, scm fáir áttu víst
von á, að Sigurjón snérist að því er mér sýnd-
ist einn og hálfan hring í loftinu, á sniðglímu á
lofti og lá flatur á gólfinu. Sigurjón stóð
strax upp og leiddi Björn til hliðar og tók hann
tali. Ég cfast ckki um að þar hafi hann lagt að
honum að lcggja rækt við glímuæfingarnar,
enda flutti hann til Reykjavíkur nokkru síðar.
Þegar hér var komið sögu hafði Ágúst Jó-
hannesson tckið við formcnnsku Ármanns.
Hann var fjölhæfur íþróttamaður og áhuga-
samur um að Ármann tæki upp alhliða íþrótta-
starfscmi. Þcgar líða tók á veturinn fóru menn
ÁRMANN
33