Sindri - 01.10.1920, Blaðsíða 19

SINDRI
IÐNAÐAR-HUGLEIÐINQAR
13
ástandi, en líkist mest góðri jurtafeiti, enda er allmikið farið
að nota það til smjörlíkisgerðar og á annan hátt til viðbitis.
Lýsinu er breytt þannig með vatnsefni, hita og þrýstingi, en
öllu þessu höfum vjer gnægð af, ef oss tekst að virkja foss-
ana. Arðvænlegt þykir einnig að gera lyfjalýsi, en það er gert
á þann hátt, að nýleg lifur er eimbrædd við 45—55° C., að
því loknu er lýsið kælt að -s- 10° C. Við kuldann skilst lýsið
og losnar við harðgerð feitiefni, en þau eru einkar hentug til
sápugerðar. Sje nú lýsið hreinsað með þessum aðferðum, sem
um er getið, eru tvær allstórar iðnaðargreinar hjer sjálfsögð
afleiðing lýsisvinslunnar, sápugerð og smjörlíkisgerð, einkum
ef tólgarhreinsun kæmist einnig á. Af þessu má sjá, að inn-
lendan markað mætti fá fyrir mikið af því lýsi, sem kynni að
aflast. Vjer greiðum árlega fyrir smjörlíki um 800.000 krónur
og fyrir sápu nálægt 250.000 krónur. Það er því hagur fyrir
þjóðina að geta notfært sjer hráefnin í stað þess að selja þau
til útlanda fyrir hálfvirði og kaupa svo aftur háu verði þann
varning, sem gera má úr þeim heima fyrir. Urgangsefni þau,
er verða til við lýsisvinslu má nota við ýmsan smáiðnað og til
áburðar, auk þess eru trefjarnar allgóður fóðurbætir, sje hreins-
uninni hagað á þann hátt, að þær verði eigi samruna soran-
um. Eftir annara þjóða reynslu er lýsisvinsla mjög arðvænleg
atvinnugrein og myndi einnig verða það hjá oss, enda stönd-
um vjer talsvert betur að vígi með þennan iðnað en aðrar
þjóðir, sökum hinna ágætu fiskimiða.
Samfara stórfeldri lýsisvinslu yrði vitanlega unnin feiti úr
síld og fiskinnýflum. Slík feitisvinsla myndi verða oss nota-
drjúg, einkum sökum þess, að ágætis fóðurmjöl má gera úr
úrganginum, sem að líkindum yrði ódýrara en erlent fóður.
Vel væri ef framtakssamir útvegsmenn tækju mál þetta til
íhugunar, því hjer er tvímælalaust um atvinnugrein að ræða,
sem komið gæti sjávarútvegi vorum að ómetanlegu gagni. Auk
þess skapast skilyrði fyrir aðrar iðnaðargreinar, eins og áður
er sagt og um leið væri landbændum trygt hagkvæmt skepnu-
fóður.