Morgunblaðið - 30.12.2008, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 2008
Skreyttir fögrum himni Þessir skokkarar í Nauthólsvíkinni létu hjartað og vöðvana vinna og drógu niður í lungun súrefni síðustu daga ársins.
Kristinn
Aron Björn Kristinsson | 29. desember
Mesta bull sem
ég hef heyrt
Í langan tíma hafa Hamas-
liðar staðið í árásum á
Sterot, sem er jú eini bær-
inn í Ísrael sem þessar
flaugar ná að þar sem þær
eru heimagert drasl. Ísra-
elar hefðu auðveldlega
getað komið í veg fyrir þetta blóðbað með
því að virða gerða samninga, virða vopna-
hléið og ákvæði þess. Ísraelar gerðu það
hins vegar ekki.
„Ísraelsk yfirvöld hafa það að markmiði
að bjóða þegnum landsins mannsæmandi
líf, rétt til að lifa í friði og ró eins og allir
aðrir þegnar heimsins“.
Eins og allir aðrir þegnar heimsins?
Hvað með íbúa Vesturbakkans? Ekki
standa þeir í flugskeytaárásum, ekki
stunda þeir sjálfsmorðsárásir þessa
stundina, ekki gera þeir Ísraelum lífið leitt.
En þeir lifa svo sannarlega ekki í friði og
ró, þeir lifa undir hernámi og kúgun, þeir
lifa við mannréttindabrot og brot á alþjóð-
legum samþykktum, þ. á m. Genfarsátt-
málanum. Þjóð (þ.e. Ísraelar) sem ekki
leyfa annarri þjóð (Palestínu) hafa engan
rétt til að fara fram á að þeir eigi sko skilið
að lifa í friði og ró. Það er hneykslanlegt
hvernig Livni lætur Palestínumenn líta út
fyrir að vera orsakavalda þessa ástands,
það er hneykslanlegt að Bandaríkjamenn
(já, líka Barak Obama) muni halda áfram
að styðja þetta kúgunarríki.
Hryðjuverk eru afleiðing kúgunar en
ekki ástæða!
Hvet fólk til að lesa bloggið mitt fyrir
neðan, ég er of pirraður til að skrifa
lengra eins og stendur.
Meira: sjalfbodaaron.blog.is
ÞAÐ kemur við við-
kvæma taug hjá áróð-
ursmönnum ESB-aðildar
hérlendis að minnst sé á
krónískt og hátt atvinnu-
leysisstig innan Evrópu-
sambandsins. Okkur Ís-
lendingum þykir
ógnvænlegt þegar at-
vinnuleysishlutfall hér-
lendis er komið upp í 4-5%
eftir að hafa legið kringum
2-2,5% um langa hríð. Í
Evrópusambandinu væru
menn þó hæstánægðir með atvinnu-
leysi á þessum slóðum eftir að hafa
búið við 7-9% atvinnuleysi að með-
altali mörg undanfarin ár. Áður en
efnahagskreppan skall á sl. haust var
atvinnuleysi í ESB rétt um 7% að
meðaltali en fer nú hraðvaxandi. Á
evrusvæðinu var atvinnuleysið enn
hærra en meðaltalið í aðildarríkj-
unum 27.
Um 17 milljónir
atvinnuleysingja
Samkvæmt tölum hagstofnunar
ESB, Eurostat, nam tala atvinnu-
lausra í ESB samtals 16,7 milljónum
manna í september 2008, þar af voru
11,7 milljónir á evrusvæðinu. Í hag-
sveiflu síðustu ára hafði nokkur ár-
angur náðst í að draga úr atvinnu-
leysi, m.a. í
Þýskalandi, en bent
er á að talsvert sé
þar um falið atvinnu-
leysi. Jafnframt ligg-
ur fyrir samkvæmt
tölum Eurostat að
atvinnuleysi meðal
kvenna er að jafnaði
nokkru meira en hjá
körlum. Vissulega er
mikill munur á
hversu alvarlegt
ástandið er í ein-
stökum ríkjum ESB,
staðan skást í lönd-
um eins og Danmörku, Hollandi og
Austurríki en yfir meðaltali m.a. í
Þýskalandi, Frakklandi, á Spáni og í
Portúgal. Sérstaka athygli vekur til-
tölulega hátt atvinnuleysisstig í Sví-
þjóð og Finnlandi, á bilinu 5,2-6,1%
þegar best lét á fyrrihluta árs 2008.
Alvarlegust af öllu er þó staða ungs
fólks á vinnumarkaði innan ESB þar
sem 17-18% fólks yngra en 25 ára eða
hátt í fimm milljónir voru án atvinnu
fyrir kreppuna og höfðu tilraunir til
úrbóta á því ástandi litlu skilað und-
anfarið.
Spennitreyja evrusvæðisins
Aukinn þrýstingur á að Ísland
sæki um aðild að Evrópusambandinu
er fyrst og fremst tilkominn vegna
gjaldmiðilsmála, þ.e. meintrar nauð-
synjar að leggja af krónuna og taka
upp evru. Öllum ætti þó vera ljóst að
innganga í myntbandalag ESB, sem
aðeins 15 af ríkjunum 27 eiga aðild
að, er háð ströngum skilyrðum Ma-
astricht-sáttmálans og mörg ár
myndu líða áður en Ísland hugs-
anlega yrði gjaldgengt í þann klúbb
útvalinna. Nú sem fyrr blasir það líka
við að efnahagskerfi okkar Íslend-
inga er af annarri gerð en hjá þeim
þjóðum sem eru á evrusvæðinu og af-
ar óhagstætt gæti reynst fyrir Ísland
með evru sem mynt að búa við Ma-
astricht-skilyrðin. Þrautalendingin til
að fullnægja þeim skilyrðum yrði
aukið atvinnuleysi langt yfir þau
mörk sem hér hafa ríkt eða talist
ásættanleg undanfarna áratugi.
Hvert stefnir ASÍ-forystan?
Það sætir furðu að forysta ASÍ hef-
ur nú um skeið fyrirvaralaust krafist
aðildar Íslands að ESB og sótti sér
umboð fyrir þá stefnu á ársfundi sam-
bandsins sl. haust. Tálbeitan sem
launafólki er boðið upp á er evra eftir
að Ísland hefði fengið aðild að mynt-
bandalagi ESB. Í því efni leggjast
þessi samtök launafólks á sömu sveif
og atvinnurekendur, að því er virðist
án þess að skeyta nokkru um þann
gapastokk sem íslenskt launafólk
yrði sett í með Maastricht-skilmál-
unum um svonefndan „efnahagslegan
stöðugleika“. Atvinnurekendur hefðu
með því tryggt sér tögl og hagldir í
kjarasamningum, þar sem verkalýðs-
hreyfingunni er í orði ætlað að velja á
milli mikils atvinnuleysis eða „hóf-
legra kjarasamninga“. Eftir stæði á
borði viðvarandi atvinnuleysi í líkingu
við það sem menn nú eru að byrja að
kynnast undir handarjaðri Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins. Í ESB yrði hús-
bóndinn hins vegar Seðlabanki Evr-
ópu og hann kæmi ekki til með að
hlusta á neitt kvak norðan af Íslandi,
hversu hart sem hér yrði í ári.
Krónan munaðarlausa
Stærsta mótsögnin í málflutningi
ríkisstjórnarinnar, með Samfylk-
inguna í fararbroddi og Sjálfstæð-
isflokkinn á flótta, er að úthrópa
krónuna sem gjaldmiðil á sama tíma
og við blasir að þjóðin geti þurft að
búa við hana um ófyrirséða framtíð.
Krónan var ekki vandamálið sem
framkallaði bankahrunið, heldur til-
skipanir Evrópusambandsins sem
hér voru lögleiddar fyrirvaralaust
með EES-samningnum. Vangaveltur
um einhliða upptöku evru eða ann-
arrar myntar auka ekki á tiltrú al-
mennings, enda afar áhættusöm leið,
ekki síst við núverandi aðstæður. Við
hvaða gengi á krónunni ætla menn að
miða ef nýr gjaldmiðill væri upp tek-
inn? Hér er á ferðinni hringavitleysa
sem er viðhaldið af þeim sem gefa
vilja sig Evrópusambandinu á vald
hvað sem það kostar. Það gengur
ekki upp að stjórnvöld iðki það helst
að tala niður gjaldmiðilinn í stað þess
að hlúa að honum svo að Íslendingar
komist af stað með það endurreisn-
arstarf sem framundan er.
Einhliða og þröng ESB-umræða
Sjálft Evrópusambandið er í
kreppu sem ekki sér fyrir endann á.
Þeir sem hugsa um framtíð Íslands í
ólgusjó heimskreppu eiga ekki að láta
bjóða sér þá einsýnu umræðu þar
sem spurningin um gjaldmiðilinn er
gerð að upphafi og endi alls. Aðild að
ESB varðar flest annað meira en
peninga, þ.e. fjölmarga þætti sem í
meginatriðum snúast um sjálfstæði
til ákvarðana og lýðræðislega stjórn-
arhætti. Hvorttveggja skerðist með
afdrifaríkum hætti gerist Ísland aðili
að Evrópusambandinu.
Eftir Hjörleif
Guttormsson » Þrautalendingin til
að fullnægja evru-
skilyrðum yrði aukið at-
vinnuleysi langt yfir þau
mörk sem hér hafa ríkt
eða talist ásættanleg
undanfarna áratugi.
Hjörleifur
Guttormsson
ESB-aðild, evra og atvinnuleysi
Höfundur er náttúrufræðingur.
BLOG.IS
ÞVÍ HEFUR verið spáð að
fyrstu mánuðir ársins 2009 verði
erfiðir.
Atvinnuleysi aukist og gjald-
þrotum fjölgi. Það kann vel að
vera að botninum verði náð á
næstu mánuðum. Höfum samt í
huga að við getum sjálf haft áhrif
á núverandi ástand og gert það
bærilegra. Nú þarf þjóðin að
taka höndum saman um að
draga eins og kostur er úr at-
vinnuleysi og þar skipta aðgerðir
og viðhorf okkar sjálfra miklu máli.
Íslensk fyrirtæki hafa náð samstöðu með
starfsfólki um aðrar leiðir en uppsagnir til að
mæta samdrætti. Með þessu hef-
ur tekist að koma í veg fyrir um-
talsvert meira atvinnuleysi en
raunin er eftir eitt mesta hrun
fjármálakerfis sem um getur í
Evrópu. Þrátt fyrir erfiðar að-
stæður þá munu fyrirtæki áfram
sýna þennan vilja í verki á nýju
ári.
Jafnframt hefur hvatning til
fólks um að velja íslenskt eða
gera innkaupin hérlendis bjargað
mörg hundruð störfum. Fjöldi ís-
lenskra framleiðslu- og hönn-
unarfyrirtækja hefur fundið fyrir
uppsveiflu á síðustu mánuðum. Það er vakning
í þessum efnum sem við eigum að halda lifandi
á nýju ári. Hvetja þarf aflögufæra einstaklinga
til þess að huga að viðhaldi eða endurbyggingu
húsa sinna og annarra eigna á nýju ári. Það
getur skipt sköpum að einstaklingar eins og
opinberir aðilar fari í vinnuaflsfrekar fram-
kvæmdir.
Stjórnendur og starfsfólk banka og fjár-
málafyrirtækja geta lyft grettistaki á nýju ári
með því að flýta eins og kostur er fjárhagslegri
endurskipulagningu fyrirtækja og hlúa jafn-
framt að skuldsettum fjölskyldum.
Fátt er jafn mikilvægt nú eins og þróttmikil
fjármálastarfsemi sem tryggir lífvænleika vel
rekinna fyrirtækja og leitar leiða til að bjarga
fjölskyldum frá gjaldþroti. Hver ákvörðun í
banka sem tekin er fljótt og vel getur þýtt
fleiri tækifæri og komið í veg fyrir stöðnun og
vonleysi.
Því fyrr sem tekst að lækka vexti hérlendis
því færra fólki verður sagt upp hjá fyr-
irtækjum. Nú þurfa stjórnvöld að bregðast
skjótt við á nýju ári og lækka vexti.
Leitum að öllum þeim tækifærum sem við
höfum til að koma okkur út úr erfiðleikunum
og sýnum samstöðu í að draga sem mest úr at-
vinnuleysi. Við höfum alla burði til þess að
komast fljótt og vel frá þessari kreppu.
Eftir Þór Sigfússon » ...við getum sjálf haft áhrif
á núverandi ástand og gert
það bærilegra. Nú þarf þjóðin
að taka höndum saman um að
draga eins og kostur er úr at-
vinnuleysi og þar skipta að-
gerðir og viðhorf okkar sjálfra
miklu máli.
Þór Sigfússon
Samstaða gegn atvinnuleysi
Höfundur er formaður Samtaka atvinnulífsins