Árbók Tannlæknafélags Íslands - 01.01.1966, Blaðsíða 28

26
Snemma á tuttugustu öldinni birtust þrjár merkilegar grein-
ar um þessa líkamsgalla. Þessar greinar komu frá Frakk
landi,2) Þýzkalandi3) og Maryland í Bandaríkjunum.4) Höf-
undar þessara greina voru sammála um tíðni skarðs i vör og
holgóma. Þeir töldu, að barn með skarð í vör eða holgóma
fæddist i hverjum 1000 fæðingum.
Að þessum greinum undanskildum voru vísindabókmenntir
fróðleikssnauðar um þessa líkamsgalla, þar til Fogh-Ander-
sen birti niðurstöður rannsókna sinna í Danmörku.5. Síðan
hefur mikið verið rannsakað á þessu sviði, t. d. mætti nefna.
að nýlega tók til starfa sérstök stofnun í San Fransisco, sem
hefur eingöngu að verkefni söfnun gagna um meðfædda lík-
amsgalla í Bandaríkjunum.
1 eftirfarandi grein mun verða revnt að skýra frá helztu
niðurstöðum rannsókna á íslenzkum börnum, sem fæðzt hafa
með skarð í vör eða holgóma. Þessar rannsóknir fóru fram
sumrin 1963 og 1965 og voru framkvæmdar af höfundi og
Árna Björnssyni, skurðlækni við Landspítalann. Höfundi var
veittur styrkur til rannsóknanna af heilbrigðismálastjórn
Bandaríkjanna. Aðstöður til þessara rannsókna eru að mörgu
leyti sérstaklega góðar á Islandi. Meir en helmingur íbúa
landsins hefur safnast saman á Suðvesturlandi, og ferðaskil-
yrði til annarra svæða eru ágæt, svo að mögulegt er að ná
til flestra þeirra, sem til rannsóknarinnar falla. Manntals-
skýrslur Islands eru með þeim beztu i heimi, sem auðveldar
mjög staðsetningu fólks. Ákaflega þýðingarmikið atriði fyrir
rannsókn á meðfæddum líkamsgöllum er sú staðreynd, að
um 95% af öllum fæðingum á Islandi eiga sér stað á sjúkra-
húsum, og öll börn, sem fæðast með skarð í vör eða holgóma,
eru send til aðgerðar á handlækningadeild Landspítalans.
Einnig hefur hinn almenni áhugi Islendinga á ættarsögu auð-
veldað mjög alla söfnun gagna um ættgengi þessara likams-
galla.
Til þess að veita hetra yfirlit yfir niðurstöður þessara rann-
sókna verður fyrst farið stuttlega yfir helztu kenningar um
„pathogenesis“ og „etiology" skarðs í vör og holgóma.