Morgunblaðið - 14.02.2009, Blaðsíða 12

12 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
gag@mbl.is
41 PRÓSENT starfsmanna banka
og sparisjóða hafði fimm ára starfs-
reynslu eða minna. 21% hafði unnið
þar í tvö ár eða minna. Karlar voru
að jafnaði með 41% hærri laun innan
bankastofnananna en konur í fullu
starfi miðað við heildarlaun á hverja
unna klukkustund.
Launamunurinn var þó ekki svona
gífurlegur þegar horft er til mennt-
unar, starfsaldurs og starfsstéttar
því þá reyndist hann á bilinu 12,2%
til 16,6%.
Þetta má sjá í kjarakönnun sem
Capacent vann fyrir Samtök starfs-
manna fjármálastofnanna og gefin
var út í maí í fyrra en rataði ekki í
fjölmiðla.
„Stéttin hafði verið 75-80 prósent
konum í vil. Svo allt í einu undir það
síðasta var kynjahlutfallið farið að
nálgast 60/40, þar sem nær allir þeir
sérfræðingar sem ráðnir voru inn í
banka voru ungir karlmenn. Þeir
gátu margir hverjir selt sig dýrt, þó
að flestir hafi ekki verið á of-
urlaunum,“ segir Friðbert Trausta-
son, framkvæmdastjóri Samtaka
starfsmanna fjármálafyrirtækja.
Ungt fólk í fyrirrúmi
4,5% karlkyns starfsmanna banka
og sparisjóða voru á aldrinum 18-24
ára. Fjórðungur karlkyns starfs-
manna var eldri en 45 ára en 43,6%
kvenna voru yfir þeim aldri innan
bankakerfisins.
„Heildarfjöldi félagsmanna árið
2004 var 3.942 en 4.299 árið 2005.
Allt í einu í árslok 2007 voru fé-
lagsmenn orðnir 5.300. Þessi 1.000
manna fjölgun var meðal sérfræð-
inga. Þetta var mjög vel menntað
fólk; hagfræði- og viðskipta-
menntað. Margt var með meist-
arapróf, jafnvel doktorspróf. Margir
verkfræðingar, stærðfræðingar og
eðlisfræðingar voru einnig ráðnir til
bankanna. Þetta fólk var á aldrinum
25-35 ára.“
Eldri starfsmenn farnir annað
Friðbert segir það ekkert laun-
ungarmál að þeir sem ráku gömlu
viðskiptabankana í því umhverfi sem
þá var voru farnir út úr bönkunum
sem breyttust í fjárfestingabanka.
„Svo gott sem enginn þeirra sem
ráku gömlu viðskiptabankana upp
úr 2000 var eftir við stjórnvölinn,“
segir Friðbert, en nefnir þó Bjarna
Ármannsson, fyrrverandi banka-
stjóra Glitnis, þar til á vormánuðum
2007 og Sigurjón Árnason, banka-
stjóra Landsbankans, þar til við fall
hans. Þó megi segja að Bjarni hafi
komið úr umhverfi fjárfestingabank-
ans. „Í bönkunum voru því miklu
fleiri fjárfestingabankamenn,“ segir
hann en ítrekar að það hafi ekki ver-
ið séríslensk þróun heldur alþjóðleg.
„Allt varð fljótandi í peningum í
heiminum. Peningum sem voru aldr-
ei til heldur búnir til. Um leið og
peningarnir hættu að skila sér fór
snjóboltinn að rúlla.“ Verðmatið hér
heima hafi breyst sem og hugs-
unarhátturinn um hvað væri veð-
hæft og hvað ekki. Menn hafi gengið
langt í að lána út á veltu og við-
skiptavild. „Segja má að gömlu
bankastjórarnir hafi passað betur
upp á þennan þátt.“ Banka-
starfsemin hafi því goldið fyrir
breytta bankastefnu, úr við-
skiptabönkum í fjárfestingabanka,
og því hve óvarlega var farið við að
lána út úr þeim. Og reynsluleysið
hafði áhrif. „Það er ljóst að þeir sem
stjórnuðu mikilvægum þáttum inn-
an bankanna, allt frá æðstu stjórn-
endum og þeirra sérfræðinga sem
næst þeim stóðu, voru að mestu
mjög ungir karlmenn. Það segir sig
sjálft að það getur ekki verið að þeir
hafi búið yfir mikilli reynslu af
bankastarfsemi, sérstaklega hvað
varðar viðskiptabankahlutann. Þeir
voru þó örugglega mjög vel skólaðir
út úr háskólum,“ segir Friðbert.
„Ég er sannfærður um að með
gömlu viðskiptabankastjórunum
tapaðist mikil reynsla.“
27% með innan við 300 þúsund
Meðaltal launagreiðslna til starfs-
manna bankanna þriggja sem nú
eru ríkisbankar, byggt á launum og
launatengdum gjöldum, náði tíu til
rétt rúmlega fjórtán milljónum
króna í fyrra. Þetta má reikna út úr
svari fjármálaráðherra við fyr-
irspurn á Alþingi.
Í launakönnuninni má hins vegar
sjá að mikill meirihluti starfsmanna
hafði ekki svo há laun í bönkum og
sparisjóðum. Einungis rúm 29 pró-
sent starfsmannanna höfðu yfir
hálfa milljón króna í mánaðarlaun
þegar litið er á launin án kaupauka.
Tíu prósent starfsmanna voru undir
249 þúsund krónum á mánuði. Tæp
17% fengu heildarlaun frá 250-299
þúsundum króna á mánuði.
„Innan við 5% bankastarfsmanna
voru á ofurlaunum,“ segir Friðbert.
Þau laun hafi híft meðallauna-
greiðslurnar gífurlega upp, eins og
sjá má hér í fylgifréttinni.
Alls var úrtak könnunarinnar
samtakanna 4.900 manns. Svarhlut-
fallið var 60,3%.
Ungir og reynslulitlir
 41% starfsmanna banka og sparisjóða hafði unnið í fimm ár eða minna  Körlum
fjölgaði hratt innan bankanna og höfðu 41% hærri heildarlaun en konurnar
 


 

 

 

 


 !
 "


 " #

 $

 ! "#
$ %!& ' &  ( )'
*+,-"
"
+

#+ #
# #
+
.



/




/
      $ %!& ' &  ( )'

  
#0
 1 2 

3#0

3 0

3+0

30

3+0

. 0


/%!&/

/'(!)/

/ *!&/

/ (!&/

/ !+/

/'(!,/

/ (!%/
  %
3 '
4 % MUNDU að ég er
enn á lífi! er yf-
irskrift erindis
sem Kristín Sól-
veig Bjarnadótt-
ir, hjúkr-
unarfræðingur í
Heimahlynningu
á Akureyri, flyt-
ur í Eirbergi nk.
mánudag, 16. febrúar, kl. 12.10. Í
erindinu fjallar Kristín um reynslu
fólks af því að lifa með ólæknandi,
lífsógnandi sjúkdóm og hvað hafi
jákvæð og neikvæð áhrif á lífs-
gæðin. Kristín mun í erindi sínu
m.a. kynna hugmyndir um embætti
umboðsmanns hinna deyjandi sem
hefði það að markmiði að standa
vörð um réttindi og hagsmunamál
þessa viðkvæma hóps fólks.
Mundu að ég
er enn á lífi
FÉLAG íslenskra stórkaupmanna
(FÍS) hefur viðurkennt að innan fé-
lagsins hafi farið fram umræður
um verðlagsmál aðildarfélaga sem
starfa á sviði matvöru. Umræð-
urnar hafi verið bæði á vettvangi
stjórnar félagsins og innan mat-
vöruhóps FÍS og að þær hafi gengið
lengra en samkeppnislög leyfa.
Eins hafi fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri FÍS rætt um hækk-
unarþörf á opinberum vettvangi.
Hefur FÍS fallist á að greiða eina
milljón króna í stjórnvaldssekt.
FÍS hefur fallist á að tryggja að
innan vébanda þess verði ekki
„fjallað um eða miðlað upplýs-
ingum um verð, verðþróun, við-
skiptakjör og önnur viðkvæm við-
skiptaleg eða samkeppnisleg
málefni með þeim hætti sem dregið
getur úr viðskiptalegu sjálfstæði fé-
lagsmanna og raskað samkeppni,“
segir í ákvörðunarorði Samkeppn-
iseftirlitsins.
FÍS greiðir
milljón í sekt
ÞAÐ vekur furðu
stjórnar Slysa-
varnafélagsins
Landsbjargar að
stjórnvöld hafi í
hyggju að skera
niður rekstrarfé
Landhelgisgæsl-
unnar sem hefur
í gegnum tíðina
reynst ómetanleg sæfarendum, íbú-
um landsbyggðarinnar og ferða-
mönnum og komið mörgum til
bjargar.
„Þeirri áskorun er því beint til
stjórnvalda að endurskoða ákvörð-
un sína til að tryggja sem best það
viðbragð sem þörf er á við leit og
björgun,“ segir í ályktun.
Gæslan bjarg-
að mörgum
SAMNINGAVIÐRÆÐUR eru langt komnar
milli Vegagerðarinnar og verktaka við Héðins-
fjarðargöng um verðbætur vegna gengishruns
krónunnar. Aðalverktakinn, tékkneska fyrir-
tækið Metrostav, fór fram á bæturnar en sam-
ið var um verkið í íslenskum krónum. Ýmsir
stórir verkþættir eru hins vegar innfluttir,
einkum þeir er snúa að sprengingum, og
starfsmenn eru flestir erlendir.
Háfell er í samstarfi við Metrostav um verk-
ið. Af um 110 starfsmönnum við göngin koma
um 30 manns frá Háfelli. Jóhann Gunnar Stef-
ánsson, framkvæmdastjóri Háfells, segist vera
bjartsýnn á að það takist að semja við Vega-
gerðina. Bætur muni þó einskorðast við sér-
hæfða vinnu í tengslum við gangagerðina.
„Menn eru orðnir sammála um hvert vanda-
málið er og hvernig við nálgumst það. Við höf-
um kastað á milli nokkrum boltum og ég er
bjartsýnn á að við lendum þessu.“
Jóhann Gunnar segir framkvæmdir vera í
fullum gangi, ekki hafi verið hægt á þeim þrátt
fyrir þessar viðræður við Vegagerðina. Eftir er
að sprengja tæpa 500 metra leið milli Héðins-
fjarðar og Ólafsfjarðar og reiknað er með að
það takist að „slá í gegn“ í aprílmánuði. Af
heildarverkinu eru aðeins um 4% eftir og sam-
kvæmt sérstöku samkomulagi við Vegagerðina
eiga verklok að vera í sumar. Er framkvæmdin
komin um sex mánuði á eftir áætlun en verk-
takarnir hafa m.a. glímt við mikinn vatnsleka í
göngunum Ólafsfjarðarmegin. Þar hafa
streymt út um 500 sekúndulítrar af jökulköldu
og tæru bergvatni. bjb@mbl.is
Slegið í gegn í apríl
 Samningar verktaka við Héðinsfjarðargöng um verðbætur langt á veg
komnar  Aðeins um 500 metrar eftir og reiknað með verklokum í sumar
Ljósmynd/Háfell
Í HNOTSKURN
»Alls verða Héðinsfjarðargöng 10,6km löng. Kaflinn milli Siglufjarðar
og Héðinsfjarðar er fyrir nokkru tilbú-
inn að mestu, 3,7 km langur. Núna er
unnið við vegskála og styrkingu á berg-
inu.
»Frá Héðinsfirði til Ólafsfjarðarverða göngin 6,9 km löng og eftir er
að sprengja nærri 500 metra leið.
»Verkinu átti að vera lokið sl. hausten samkvæmt nýlegu samkomulagi
um verklok eru þau áætluð í júní.
Sprengt Aðeins um 500 metrar eru eftir.
Innan við fimm prósent starfs-
manna bankanna voru á of-
urlaunum. Þetta fullyrðir Friðbert
Traustason, framkvæmdastjóri
Samtaka starfsmanna fjármálafyr-
irtækja. „Það voru fyrst og fremst
æðstu stjórnendur og ákveðnir að-
ilar sem störfuðu á verð-
bréfamörkuðum, þá þeir sem tóku
að sér fjármál stærri fyrirtækja.“
Í ársreikningi Glitnis fyrir árið
2007 má til dæmis lesa að á milli
áranna 2006 og 2007 hafi kostn-
aður við hvern starfsmann bank-
ans vaxið um 25%. Hins vegar
stendur þar á síðu 23 að þennan
aukakostnað megi að mestu skýra
með breyttri stjórn bankans.
Bjarni Ármannsson gekk út með
milljarða þegar Lárus Welding tók
við sem bankastjóri Glitnis. Lárus
fékk 300 milljónir áður en hann
hóf störf hjá bankanum.
„Launin voru fjarri allri skyn-
semi,“ segir Friðbert. „Mér finnst
hins vegar eðilegt að menn fái
umbun fyrir gott starf. Þeir sem
afla tekna langt umfram aðra eiga
að fá umbun fyrir það.“ Og þrátt
fyrir ofurlaunin hafi bankarnir haft
meira út úr viðskiptunum. „Launin
eru aðeins örlítil prósenta af því
sem bankinn hagnast hverju sinni,
miðað við ákveðnar forsendur.“ Þó
hafi menn velt því fyrir sér hvort
greitt hafi verið út of fljótt. „Þegar
tekjurnar voru vissulega komnar í
hús hefði átt að greiða launin út.“
Ofurlaunin í bönkunum rötuðu í vasa fárra