Morgunblaðið - 19.03.2009, Qupperneq 4

4 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. MARS 2009
10% viðbótarafsláttur
á hluta sjúklings af verði lyfseðilsskyldra lyfja
ATHUGIÐ!
Tilboðið gildir í Apótekinu
Skeifunni og í Hólagarði
Marstilboð
til elli- og örorkulífeyrisþega
Gengishrun afdrifaríkt
 Gengið veiktist um 80% í fyrra og lán fyrirtækjanna hafa hækkað sem því nemur
 Seðlabankinn ætlar að kanna áhrif bankahrunsins á stöðu fyrirtækja í landinu
Eftir Sigtrygg Sigtryggsson
sisi@mbl.is
„HAFI staðan verið slæm í árslok 2007 hlýtur hún
að hafa verið skelfileg í lok árs 2008,“ segir Árni
Tómasson, endurskoðandi og formaður skila-
nefndar Glitnis, um skuldastöðu íslenskra fyrir-
tækja.
Fram kom í Morgunblaðinu í gær að íslensk fyr-
irtæki skulduðu 15.685 milljarða króna í árslok
2007, eða tæpar 15,7 billjónir samkvæmt íslensk-
um kvarða, sem finna má á Vísindavefnum. Þessi
tala er niðurstaða úttektar sem embætti ríkis-
skattstjóra gerði á skattframtölum fyrirtækja.
Enginn einn aðili hefur yfirlit yfir það hvernig
skuldamál fyrirtækjanna þróuðust á árinu 2008.
Óyggjandi tölur munu ekki verða ljósar fyrr en í
október nk., þegar ríkisskattstjóri hefur gert út-
tekt á skattframtölum fyrir árið 2008, en fyrirtæk-
in eru einmitt byrjuð að skila inn ársreikningum
og álagning fer fram í haust.
Árni Tómasson bendir á að langstærstur hluti
af skuldum íslenskra fyrirtækja sé í erlendum
myntum. Í árslok 2007 var gengisvísitalan 120 stig
en hún var 216 stig í lok árs 2008. Gengisvísitalan
hefur því hækkað um 80% á þessu tímabili og
gengi íslensku krónunnar veikst sem því nemur.
Mögulega hækkað um þúsundir milljarða
Árni bendir á að hafi lán íslensku fyrirtækjanna
öll verið í erlendri mynt, þau ekkert greitt af lán-
unum og engin ný lán tekið, hefðu lánin staðið í
rúmum 28 þúsund milljörðum í lok árs 2008. Svona
hafi þetta auðvitað ekki verið, en þetta dæmi gefi
mynd af þeim vanda sem við sé að glíma.
Að baki hinum himinháum skuldum stóðu eign-
ir, en í dag er alveg óljóst hvers virði þær eru í
kjölfar bankahrunsins og gjaldþrota fyrirtækja.
Árni segir að skilanefndir bankanna þriggja vinni
að því hörðum höndum að gera sem mest verð-
mæti úr eignum þeirra svo bankarnir geti staðið
við skuldbindingar sínar eins og frekast er kostur.
Í Seðlabankanum er að fara af stað athugun á
því hvaða áhrif fjármálakreppan hefur haft á efna-
hag fyrirtækja í landinu. Lokið er athugun á stöðu
heimilanna og var sú skýrsla kynnt fyrir nokkrum
dögum. Að sögn Þorvarðar Tjörva Ólafssonar
hagfræðings verður mun erfiðara að afla gagna
um stöðu fyrirtækja en heimila. Skráðum fyrir-
tækjum í Kauphöllinni hafi fækkað verulega og
það takmarki upplýsingaöflun. Hann segir að
Seðlabankinn bíði eftir skýrslum um efnahag
banka og annarra fjármálafyrirtækja svo hægt sé
að hefja þessa vinnu af fullum krafti.
„ÞEGAR búið
var að reikna
þetta var mönn-
um vissulega
brugðið, því er
ekki að neita,“
segir Skúli Egg-
ert Þórðarson
ríkisskattstjóri
um þær upplýs-
ingar sem birtar
voru í gær um
skuldir einstaklinga og fyrirtækja.
Skúli Eggert segir að upplýs-
ingar um skuldastöðu einstaklinga
hafi verið birtar á hverju ári.
Menn hafi tekið eftir því að skuld-
irnar hafi verið að aukast en eign-
ir hafi komið á móti.
Hann segir að þegar fyrir hafi
legið að stór hluti eigna myndi
hverfa eftir bankahrunið síðast-
liðið haust hafi skuldastaða fyr-
irtækjanna verið skoðuð sér-
staklega og þetta sé útkoman
„Ég kynnti þessa niðurstöðu á
fundi með endurskoðendum í jan-
úar og ég fann það mjög sterkt
hve þeim var brugðið er þeir
fengu þessar upplýsingar. Það
stóð til að ræða annað á þessum
fundi en menn voru bara ekki til-
búnir að ræða neitt annað, þegar
þessar upplýsingar komu fram,“
segir Skúli Eggert.
Hann segir að þetta séu vissu-
lega háar tölur og augljóst sé að
eignir sem standi að baki þessum
skuldum hafi rýrnað verulega í
kjölfar bankahrunsins á liðnu
misseri.
Það muni svo koma í ljós í haust
hver eignastaða fyrirtækjanna
verði. sisi@mbl.is
„Mönnum
var vissulega
brugðið“
Skúli Eggert
Þórðarson
ÞRÓUNARFÉLAG Keflavíkur-
flugvallar hefur kynnt þá hugmynd
fyrir Ungmennafélagi Íslands að
koma upp lýðháskóla á Keflavík-
urflugvelli.
Ungmennafélag Íslands er í sam-
vinnu við erlenda lýðháskóla og
sendir árlega marga nemendur
þangað. Hefur samstarfsfólk þeirra
óskað eftir því að geta sent hingað
ungmenni á móti. Hefur UMFÍ ver-
ið að athuga ýmsa möguleika í því
efni, meðal annars í Skógum í sam-
vinnu við Rangárþing ytra.
Sæmundur Runólfsson, fram-
kvæmdastjóri UMFÍ, segir að góð
aðstaða sé á Keflavíkurflugvelli og
ýmis þjónusta fyrir hendi. Þá segir
hann að alþjóðlegu samtökin sem
UMFÍ vinnur með hafi áhuga á að
kanna þennan möguleika nánar.
helgi@mbl.is
Hugmynd
um lýðháskóla
BÍLSTJÓRAR láta oftar en ekki hugann reika á
rauðu ljósi þegar þess er beðið að komast áfram.
Þessi ungi ökumaður beið hinn rólegasti í bíl
sínum eftir því að umferðin í Reykjavík mjak-
aðist áfram í gær. Hún getur verið þung og reynt
á þolinmæðina þegar menn þurfa að komast
hratt yfir.
Þrátt fyrir þoku og lítilsháttar rigningu seinni
part dags í gær gekk umferð vel fyrir sig. Þokan
hafði engin áhrif á ökumenn að sögn lögreglu
sem fylgdist með því að allt gengi sem best fyrir
sig.
Á myndinni sést Perlan tróna tignarlega yfir í
Öskjuhlíðinni og virðist sem ljósastaurar vísi
veginn upp að henni.
Beðið eftir því að komast áfram
Lætur hugann reika á rauðu ljósi
Morgunblaðið/Kristinn
Eftir Svanbjörgu H. Einarsdóttur
meistaranema í blaða- og fréttamennsku
ERFIÐARA gæti orðið fyrir börnin að leita að
páskaeggjunum sínum í ár ef spár páska-
eggjaframleiðenda um aukna sölu á minni
páskaeggjum rætist. Að öðru leyti en í
aukinni framleiðslu smærri eggja verður
lítill kreppubragur á páskaeggjunum.
Ævar Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri hjá sælgætisgerðinni Freyju,
segir að ákveðið hafi verið að leggja
áherslu á egg í stærð fjögur í ár en í
fyrra var mest framleitt af eggjum í
stærð númer níu og tíu. „Við ótt-
umst ekki hrun á sölu páskaeggja
þar sem fólk setur nú yfirleitt börnin
í forgang og hefðin fyrir páskaeggj-
um er rík.“ Undir þetta tekur Kristján
Geir Gunnarsson, markaðsstjóri hjá
Nóa Siríusi. „Við erum bjartsýn en
raunsæ og leggjum áherslu á smærri egg
en á síðustu árum.“
Páskaeggin hafa hækkað um tuttugu
prósent milli ára enda hráefnisverð hækkað
mikið eins annað. Ævar og Kristján segja
það ekki hafa komið til tals að minnka inni-
hald eggjanna eða þynna súkkulaðihjúpinn.
„Kreppa er bara hugarástand. Því kemur
ekki til greina að fara út í slíkar aðgerðir.
Hins vegar höfum við hætt framleiðslu á
strumpaeggjum og nú prýða fallegir
ungar öll egg,“ segir Kristján. „Við
ráðumst þó í nýjung í páskaeggja-
framleiðslunni í ár og bjóðum upp á
egg úr dökku súkkulaði. Það má
segja að þetta séu nokkurskonar
fullorðinsegg fyllt með fullorð-
inslegra sælgæti.“
Málshættirnir eru ómissandi hluti
páskaeggjanna. Aðspurðir hvort ný-
ir kreppumálshættir munu líta dags-
ins ljós segja þeir það ekki hafa kom-
ið til tals, ekki megi kæfa blessuð
börnin í krepputali. Hins vegar sé
mikill metnaður í málsháttagerð og
einhverjir nýir málshættir munu brjót-
ast út úr súkkulaðiskurninni.
Veðja á smærri páskaegg