Morgunblaðið - 21.05.2009, Page 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. MAÍ 2009
Fyrsti móðurkossinn Hryssan Orka frá Dallandi kastaði sínu fyrsta folaldi, háfættum fola. Faðirinn heitir Ómi. Sá litli var fljótur að brolta á fætur og tók
hikandi skref að móður sinni, sem smellti kossi á piltinn og bauð hann velkominn í vorbjartan heiminn. Ljóst er að miklar vonir er bundnar við afkvæmið.
Einar Falur
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson | 19. maí
Pepsi finnst á Ströndum
Dropinn af Pepsi var
dýr árið 1943. Í nóvember
1943 tilkynnti verðlags-
stjórinn að hámarksverð
á flösku af Pepsi-Cola
bæri að vera í hæsta lagi
1 króna. Þá var krónan á
svipuðu róli og danska krónan. Ein
dönsk króna árið 1943 er sama og 19,51
kr. í dag, það er að segja 456 íslenskar á
núgengi (19.5.2009).
Nútímaauglýsingin kom til landsins
með Pepsi-Cola. Menn höfðu aldrei séð
neitt slíkt áður. Þjóðviljinn greinir frá
þessu 28. júní 1944:
„Pepsi-Cola
Bæjarbúar hafa veitt eftirtekt nýstár-
legu fyrirbrigði á Lækjartorgi. Í klukku-
turninn er komin heljarstór mynd af
flösku, svo stór að sæmilega sjónskýr
maður sér hana allvel alla leið ofan af
Arnarhóli. Þetta er auglýsing fyrir Pepsi-
Cola, sem er fyrirmyndar svaladrykkur
amerískur, ekki ósvipaður Coca-Cola....
En ekki verður sagt að þessi stóra aug-
lýsing sé nein bæjarprýði – og frekar
óþjóðleg, þótt hún væri fest upp á hátíð
lýðveldisins.
Ó. Þ.“
Meira: postdoc.blog.is
Ómar Valdimarsson | 19. maí
Kópavogur á betra skilið
...Bæjarstjórinn hér,
Gunnar Birgisson, hafði
einfaldlega rangt fyrir sér
þegar hann sagði í Kast-
ljósinu í kvöld að dóttir
sín ætti ekki að gjalda
faðernis síns. Bæjarstjóri,
sem vill vera vandur að virðingu sinni og
bera virðingu fyrir bæjarbúunum sem
leggja honum til peninga til að reka bæ-
inn, á einfaldlega að vera hafinn yfir all-
an grun um spillingu.
Sá grunur er augljóslega fyrir hendi
þegar eldhússfyrirtæki dóttur hans fær
borgaða reikninga upp á rúmar 50 millj-
ónir á áratug - og þarf ekki að skila verk-
um á móti.
Kópavogsbær á betra skilið.
Meira: umbiroy.blog.is
Einar Sveinbjörnsson | 20. maí
Sumarspáin 2009
Júní-ágúst: 60-70% líkur
eru á tiltölulega hlýju
sumri á landinu í heild
sinni. Úrkoma verður
minni en vant er, sér-
staklegar um landið suð-
vestan- og vestanvert, en
líklegast er þó að rigning verði nærri
meðalsumri A- og NA-lands.
Sé svo að hér verði ríkjandi veðurlag
með loftþrýstingi í hærri kantinum og N-
átt, seg það sig sjálft að hitinn verður
ekki ofan meðallags á landinu nema þá
ef til vill sunnanlands. Hlýrri sjórinn
norðurundan en venja er til hjálpar þar
lítt upp á sakirnar. N-átt er jú alltaf N-átt
sérstaklega á sumrin.
Meira: esv.blog.is
ENDURREISN hlutabréfa-
markaðar hefur verið umræðuefni
undanfarinna mánaða og það með
réttu. Á bak við öll þróuð efnahags-
kerfi liggur öflugur hlutabréfa-
markaður. Ljóst er að áður kröftug-
ur hlutabréfamarkaður á Íslandi er
nú einungis svipur hjá sjón, atvinnu-
lífið er í lamasessi og félög á mark-
aði hafa horfið.
Kauphallarstarfsemi er nátengd
atvinnu- og efnahagslífinu. Hún
veitir fyrirtækjum súrefni til vaxtar
og endurspeglar gang efnahagslífs-
ins. Eins og bent hefur verið á er hlutabréfamark-
aður leið fyrir fyrirtæki til að fjármagna sig og
gefur markaðsaðilum og almenningi aukna fjár-
festingar- og sparnaðarmöguleika.
Stórt þjóðhagslegt
hlutverk
Nú blasir við það stóra verkefni að sameinast
um að byggja upp gott og öflugt þjóðfélag á ný og
tryggja að atvinnustarfsemi nái fyrri styrk. Nán-
ast útilokað er að endurreisa atvinnulífið hratt án
þátttöku allra fjárfesta og virk þátttaka þeirra er
illmöguleg án öflugrar kauphallar. Skráning í
kauphöll leyfir fyrirtækjum í landinu að virkja
það afl sem í þjóðinni býr, er leið við að fá margar
hendur til að leggja hönd á plóginn. Að sama skapi
gefur skráning á markað almenningi tækifæri til
að fá hlutdeild í ávinningnum af endurreisninni.
Þetta ber sérstaklega að hafa í huga þegar félög
sem lent hafa í ríkiseigu eru seld. Skráning á
markað er eini raunsæi kosturinn við að koma at-
vinnustarfsemi í dreift eignarhald. Hún er einnig
öruggasta leiðin til að tryggja gegnsæi í söluferl-
inu og til að forðast tortryggni í framhaldinu sem
væri til þess fallin að grafa undan endurreisn-
arstarfinu.
Við erum nú hluti af einni stærstu kauphall-
arsamstæðu í heimi, NASDAQ OMX. Þó Kaup-
höllin sé ung að allri gerð, er hún á við það besta
sem þekkist í heiminum og hér er öll sérþekking
sem til þarf. Þó að markaðurinn hafi laskast tölu-
vert höfum við því alla burði til að byggja hann
upp á nýtt þannig að hann nýtist íslensku efna-
hagslífi til framtíðar. Að þessu vinnum við í Kaup-
höllinni þessa dagana.
Valkostur í uppbyggingunni
Miðlun fjármagns til atvinnulífsins
er alvarlega skert um þessar mundir
og nauðsynlegt er að opna fyrir
þessa lífæð aftur eins fljótt og hægt
er. Hlutabréfamarkaður getur gegnt
mikilvægu hlutverki við að losa þessa
stíflu enda er hann gegnsær, en van-
nýttur, valkostur við að koma á sam-
bandi milli fjármagnseigenda og at-
vinnulífsins í landinu. Það vill líka oft
gleymast að skráning á markað
greiðir fyrir annarri fjármögnun til
fyrirtækja, því lánveitendur kunna
vel að meta að fyrirtækin lúta upp-
lýsingaskyldu á markaði sem gerir starfsemi
þeirra gegnsærri en ella og gerir kröfu um öguð
vinnubrögð. Ef illa færi fyrir skipulegum skulda-
og hlutabréfamarkaði, þá myndu valkostir fyr-
irtækja til vaxtar snarminnka og uppbygging
efnahagslífsins torveldast. Gegnsæi í viðskiptum
myndi líka skerðast. Allir njóta ágóðans af öflugra
atvinnulífi; almenningur, fyrirtæki og þjóðfélagið
allt.
En er eftir einhverju fjármagni að slægjast fyr-
ir fyrirtækin? Þó að fjármálakreppan hafi valdið
miklum búsifjum er ljóst að mikið fjármagn liggur
nú á bankabókum og nýtt fjármagn heldur áfram
að streyma í lífeyrissjóði landsmanna. Fjárfestar
fá með lækkandi vöxtum minnkandi áhuga á
bankabókum og meiri áhuga á annars konar fjár-
festingum. Þó mikið fjármagn muni vafalaust leita
af bankabókum í skuldabréf er jafnljóst að fjár-
festar vilja ákveðna fjölbreytni í eignasöfn sín.
Gjaldeyrishöftin skerða mjög möguleika til fjár-
festinga erlendis. Fyrir fyrirtæki í traustum
rekstri, þ.m.t. þau sem njóta hins lága gengis
krónunnar, og fyrirtæki með trúverðuga framtíð-
arsýn felast því ótvíræð tækifæri í skráningu á
markað. Skráning er einnig styrkleikamerki, yf-
irlýsing fyrirtækjanna um að reksturinn þolir rýni
markaðarins.
Markaðurinn hentar allskonar fyrirtækjum
Félög hafa mismunandi ástæður fyrir því að
vera á markaði. Ekki stefna öll fyrirtæki á hraðan
vöxt, en geta engu að síður séð sér hag í að fara á
markað, t.d. til að dreifa eignarhaldi eða fá verð-
mat á hlutabréfin. Slík fyrirtæki geta átt fullt er-
indi í kauphöll og höfðað til fjölmargra fjárfesta.
Fyrirtæki sem eru í traustum og stöðugum
rekstri og fyrirtæki sem greiða út arð reglulega
og geta vaxið hægt en örugglega með efnahagslíf-
inu eru heppileg í flest eignasöfn. Vera á markaði
eykur einnig að öðru jöfn traust til félaga og auð-
veldar þeim að ná fleiri fjárfestum að borðinu, er-
lendum sem innlendum, Það er gæðastimpill fyrir
fyrirtæki að vera á markaði og skapar opnara
samband við fjárfesta og viðskiptaumhverfið. Hér
er fjöldi öflugra fyrirtækja í fjölbreytilegum at-
vinnugreinum og færa má rök fyrir að skráning á
markað henti þörfum og framtíðarsýn margra
þeirra.
NASDAQ OMX kauphöllin á Íslandi hefur um-
gjörð og vörur sem henta smáum sem stórum fyr-
irtækjum. Það eru til tæki og tól til að greiða fyrir
eflingu atvinnulífs og mikilvægt er að virkja þau.
NASDAQ OMX rekur tvo mismunandi markaði
sem henta mjög breiðum hópi fyrirtækja, Að-
almarkaðinn og First North. Aðalmarkaðurinn er
hefðbundinn kauphallarmarkaður en First North
er markaður sem er sniðinn fyrir smærri fyr-
irtæki, sprotafyrirtæki, nýsköpunarfyrirtæki og
fyrirtæki sem sjá sér hag í því að vera á markaði
en telja skráningu á Aðalmarkað Kauphallarinnar
vera of stórt skref að sinni. Vera á First North
hefur flesta þá kosti sem fylgja hefðbundinni
skráningu þar sem sýnileiki og traust eru að-
alsmerki, regluverk léttara og kostnaður lægri.
First North er næststærsti markaður sinnar
gerðar í Evrópu, eingöngu AIM markaður kaup-
hallarinnar í London er stærri.
Virkur verðbréfamarkaður
flýtir efnahagsbata
Það leikur lítill vafi á að með því að virkja hluta-
bréfa- og skuldabréfamarkað getum við hraðað
efnahagsbata, stuðlað að dreifðu og almennu eign-
arhaldi atvinnustarfsemi og aukið gegnsæi og
traust. Mikilvægt er að þessi sjónarmið séu höfð í
huga þegar leiðin út úr núverandi erfiðleikum er
vörðuð.
Eftir Þórð Friðjónsson » Það er gæðastimpill fyrir fyr-
irtæki að vera á markaði og
skapar opnara samband við fjár-
festa og viðskiptaumhverfið.
Þórður
Friðjónsson
Höfundur er forstjóri Kauphallarinnar.
Þjóðhagslegt mikilvægi
kauphallar á Íslandi
BLOG.IS
Þór Saari | 19. maí
Þinghúsbréf 3
Fyrsti „alvöru“ vinnudag-
urinn í þinginu var í dag,
þ.e.a.s. það var haldinn
hefðbundinn þingfundur
sem hófst með s.k. óund-
irbúnum fyrirspurnartíma
(30 mín.) en þar mega þingmenn spyrja
ráðherra um hvað sem er (held ég).
Spurningin má taka tvær mínútur og
svar ráðherra tvær. Þá má þingmaðurinn
koma með andsvar við svari ráðherra
sem má taka eina mínútu og ráðherra
má svo svara því með einnar mínútu
svari. …
Eins tók ég til máls vegna frumvarps
fjármálaráðherra um hið s.k. eignaum-
sýslufélag en þar hafði umræðan þróast
út í vægast sagt undarlegan farveg yfir
nánast tómum þingsal. Mjög einkennileg
umræða um mál sem er mjög mikilvægt
en umræðan endaði úti á túni. Hægt er
að sjá alla umræðuna á vef Alþingis fyrir
þá sem eru í sjálfsmorðshugleiðingum
en hér er linkurinn á mitt innlegg.
Svona líða nú dagarnir.
Meira: thorsaari.blog.is