Morgunblaðið - 12.07.2009, Blaðsíða 15

læra þennan vetur. Ég leitaði þó lengi fyrir mér
um vinnu, sendi ferilskrána út um allt á Spáni og
Íslandi, en fékk engin svör. Framtíðin var því
svolítið óljós þegar ég lyki námi. Raunar vann ég
lítillega við ráðgjöf í samningalögum hjá orku-
fyrirtækinu Enex ehf. meðfram náminu,“ upp-
lýsir Xavier.
Í fyrstu kveðst hann stundum hafa verið svo-
lítið ráðalaus og óöruggur um hvernig ætti að
bera sig að við eitt og annað. Hann fær þessa til-
finningu lítillega ennþá, en er þó á því að skrif-
ræðið, samskipti við fyrirtæki og stofnanir sem
og lagalegt umhverfi á Íslandi sé mun einfaldara
en á Spáni.
„Þar þarf maður að eyða mikilli orku og tíma í
að fylla út eyðublöð. Með kennitöluna hér er
hægt að gera næstum allt. Á móti kemur að ég
þekki ríkjandi reglur og hvernig hlutirnir ganga
fyrir sig á Spáni og hvar þá er að finna. Auk þess
er ég meira ég sjálfur þegar ég get talað móð-
urmál mitt, því ég get ekki tjáð mig á Íslandi á
sama hátt og ég geri á katalónsku og spænsku.“
Íslenskir vinir
Þegar Xavier er spurður hvernig honum hafi
komið Íslendingar fyrir sjónir svarar hann að
þeir séu vinalegir og miklu rólegri en Spánverj-
ar, sem séu yfirleitt líflegir – og kyssist miklu
meira en Íslendingar!
„Þeir spurðu yfirleitt kurteislega hvaðan ég
væri og hvað ég væri að gera hér og létu þar við
sitja. Mér fannst Íslendingar kaldir og fjarlægir
og erfitt að lesa í þá, margir í skólanum virkuðu á
mig eins og litlir framkvæmdastjórar, örlítið
hrokafullir. Kannski voru þeir eitthvað að sýnast
fyrir útlendingnum.
Árið 2006 var líka svolítið spes, núna finnst
mér framkoma fólks og viðmót gjörbreytt. Ís-
lendingar reynast gott fólk þegar þeir leyfa
manni að kynnast sér. Þegar maður hefur eign-
ast íslenskan vin, hefur maður eignast vin fyrir
lífstíð – og þess vegna er kannski svona erfitt að
eignast íslenskan vin! Ég elska setninguna
„þetta reddast“ því hún skýrir svo margt í fari
Íslendinga . . . það er alltaf von.
Mér finnst skrýtið að hérna virðast vinir hjóna
annað hvort vera vinir konunnar eða karlsins.
Vinir beggja hittast ekki nema við sérstök
tækifæri og blandast þá ekki þannig að vina-
tengsl myndist. Þessu er þveröfugt farið á
Spáni, vinir konunnar verða jafn miklir vinir
mannsins og hennar. Og öfugt. Hérna myndi
ég til dæmis ekki hringja til að spjalla við
mann vinkonu Svanlaugar, þótt ég hefði oft
hitt hann, og Svanlaug myndi ábyggilega ekki
hringja í vin minn.“
Landinn hefur trúlega ekki pælt sérstaklega
í þessum formlegheitum með vinahópana. Og
Xavier vitaskuld ekki heldur fyrr en hann hóf
sjálfur sambúð nokkru eftir að hann útskrif-
aðist úr Háskólanum vorið 2006. Fljótlega eftir
komuna hingað hafði hann sett sig í samband
við Svanlaugu og smám saman breyttist vina-
sambandið í ástarsamband, sem breytti áform-
um Xavier um að drífa sig heim til Spánar að
loknu námi. En þá varð úr svolitlu vöndu að
ráða.
Umhverfisstofnun mismunar
Einu virtist gilda þótt hér væri allt í blúss-
andi uppsveiflu, spænski umhverfislögfæðing-
urinn átti erfitt með að fá vinnu og umsóknum
hans var varla svarað. Að lokum fékk hann
starf í leikskóla, en gafst upp vegna tungu-
málaerfiðleika, fékk vinnu sem húsamálari og
starfaði sem slíkur lungann úr árinu 2006 fram
á árið 2007. Þá réði hann sig sem bílstjóra hjá
kjötverslun og var um tíma uppvaskari á veit-
ingahúsi og þjónn á hóteli. Hann var orðinn
svolítið vondaufur um atvinnumöguleika á sínu
sviði. Ljósið í myrkrinu var þó að áhugaleik-
arinn Xavier fékk aukahlutverk í tveimur sjón-
varpsþáttum, Stelpunum og Næturvaktinni.
Þótt ekkert væri fast í hendi, fór honum þó
smám saman að leggjast eitt og annað til þar
sem sérmenntun hans og spænskan gagnaðist,
t.d. við ýmis konar ráðgjöf hjá íslenskum jafnt
sem spænskum fyrirtækjum.
Atvinnuauglýsing frá Umhverfisstofnun
vorið 2008 vakti hjá honum bjartar vonir, enda
vantaði lögfræðing þar á bæ. Hann sótti um
ásamt fjórum öðrum, en var ekki einu sinni
boðaður í viðtal. „Ég kynnti mér málið og
komst að raun um að aðeins tveir höfðu verið
kallaðir í viðtal og sá sem var ráðinn hafði ekki
lokið mastersnámi eins og ég. Án þess að
kanna þekkingu mína voru viðbárurnar þær að
hann væri með betri þekkingu á stjórnsýslu og
lögfræði á Íslandi en ég,“ segir Xavier, ennþá
hneykslaður á að opinber stofnun skyldi gera
sig seka um slíka mismunun.
Hann kvartaði við Umboðsmann Alþingis,
sem fékk umbeðin gögn hjá Umhverfisstofnun
til athugunnar. „Ég hætti við málsókn, kærði
mig ekki um þrætur fyrir dómstólum, það eina
sem mér gekk til var að þeir á Umhverf-
isstofnun vissu að svona gerir maður ekki.“
Annríki og andríki
í Nýbúaútvarpi
Á haustdögum 2008 þegar kreppan skall á
var Xavier orðinn þokkalega settur hvað vinnu
áhrærði. Fyrirtæki óskuðu æ meira eftir ráð-
gjöf hans og lögfræðitúlkun, því samningar
milli Íslendinga og Spánverja voru – og eru –
margir hverjir í uppnámi eins og flest annað.
Vinnan útheimtir oft ferðir til Barcelona, sem
honum er síst á móti skapi.
„Síðasta sumar var ég ráðinn verkefnastjóri
hjá Nýbúaútvarpinu [FM 97,2], sem Alþjóða-
húsið stofnaði ásamt Hafnarfjarðarbæ og
Flensborgarskóla 2006. Ég er tæknimaður, les
fréttir á ensku fimm mínútur fimm daga vik-
unnar, á spænsku og katalónsku á mánudög-
um og föstudögum, er með tvo menning-
artengda þætti á viku og sendi katalónska
ríkisútvarpinu reglulega pistla héðan í beinni
útsendingu,“ segir Xavier og upplýsir jafn-
framt að hann sé í félagi við þrjá Frakka að
hanna og betrumbæta vefinn nybuautvarp.is
Til þess að efla tengslin við landa sína á Ís-
landi stofnaði hann Katalónska húsið, þar sem
hann er formaður og oftast gestgjafi tuttugu
og eins félaga, sem hittast, kætast, spjalla og
borða saman.
Xavier virðist ekki maður sem bíður eftir að
tækifærin komi uppí hendurnar á honum.
Hann er eins og kamelljónið, sem aðlagast um-
hverfi sínu hverju sinni. Þar sem hann vildi
vera fær í sem flestan sjó aflaði hann sér
kennsluréttinda í Kennaraháskóla Íslands í
vetur samhliða því að kenna fjölmiðlatækni í
Flensborgarskóla. Og er núna að taka meira-
próf, takk fyrir. „Ég get þá keyrt rútu og verið
leiðsögumaður,“ segir hann eins og hver annar
Íslendingur, sem er þess fullviss að þetta redd-
ist allt saman.
Með Xavier við stýrið fengju rútufarþegar
leiðsögn á íslensku, ensku, spænsku eða kata-
lónsku og gætu jafnframt átt samræður við
leiðsögumanninn á frönsku, ítölsku eða portú-
gölsku.
Heima hjá sér tala þau Svanlaug saman á
spænsku, Xavier katalónsku og Svanlaug ís-
lensku við Dimas Þór, sem lítið er farinn að
tala. „Hann skilur samt flest,“ segir pabbinn
stoltur.
En kannski ekki „jæja“. . . ?
óníu
Morgunblaðið/Eggert
‘‘
ÞEGAR
MAÐUR
HEFUR
EIGNAST
ÍS-
LENSKAN
VIN, HEFUR
MAÐUR
EIGNAST
VIN FYRIR
LÍFSTÍÐ -
OG ÞESS VEGNA ER KANNSKI SVONA ERFITT
AÐ EIGNAST ÍSLENSKAN VIN!
15
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. JÚLÍ 2009
Þar býr
næstum öll
fjölskylda
mín og vinir.
Hundurinn líka, ef
hann væri á lífi. Meðal
þeirra og á mannamót-
um líður mér eins og
heima hjá mér. Þótt ég
sé langt í burtu finnst
mér ég vera hluti af
Gràcia, gamla hverfinu
mínu. Ég er líka meira
ég sjálfur þegar ég get
talað móðurmál mitt,
því ég get ekki tjáð
mig á Íslandi á sama
hátt.
Menningar-
lífið. Ég fór
mikið í leik-
hús, á tón-
leika og alls
konar sýningar. Það er
mikil gróska í menningunni og fullt af fræg-
um söfnum og galleríum, sem vert er að
heimsækja.
Veðrið og birtan. Mér finnst ekk-
ert sérstaklega gaman á strönd-
inni, en öfugt við á Íslandi er hægt
að gera svo margt skemmtilegt
utandyra í Barcelona. Þaðan er
líka hægt að skreppa til Girona og fleiri
skemmtilegra staða – í góðu veðri.
Matar- og kaffimenningin. Kata-
lónsk matargerðarlist er einstök.
Mér finnst gaman að skreppa á
bar og fá mér drykk, snarl eða
bara kaffibolla. Það er partur af
spænskri menningu að fólk á venjulegum
launum geti leyft sér að sitja úti á veit-
ingastöðum næstum allan daginn án þess að
fara á hausinn.
Barcelona er
mjög stór, næst-
um 3 milljónir
íbúa. Stundum sundlar mig í
mannmergðinni á götunum
og reyni að forða mér. Ég vil
hafa rúmt um mig svo mér
líði ekki eins og maur. Meng-
unin og hávaðinn, sér-
staklega frá mót-
orhjólunum, eru
líka yfirþyrmandi.
Á Spáni er mikil
stéttaskipting.
Sumir eru mjög ríkir, aðrir
mjög fátækir en flestir telj-
ast til millistéttarinnar. Mun-
urinn milli ríkra og fátækra
að viðbættum efnahags-
vandanum er undirrót mik-
illar afbrotatíðni. Þótt ég sé
öruggur í Barcelona, er ég
alltaf á varðbergi úti á götu
og í ákveðnum hverfum borgarinnar.
Samkeppni. Um leið og börn
byrja í skóla hefst mikil sam-
kepppni þeirra á milli. Vegna
fólksfjöldans þarf maður að vera
verulega snjall eða eiga mjög
góða að og hafa góð sambönd til að ná ár-
angri. Þessi samkeppni getur gert fólk brjálað.
Stundum geta Spánverjar ekki notið lífsins af
því þeir hafa svo miklar áhyggjur af að fá ekki
nógu góða stöðu. Þetta getur haft áhrif á
sjálfsmynd þeirra og sambönd.
Nokkurs konar þröngsýni. T.d.
hafa margir engan áhuga á að
læra af öðrum menningar-
heimum. Ég held að þetta sé ein
ástæða þess að margir kunna lítið
annað en spænsku.
Spánn | Barcelona
Öryggistilfinn-
ing. Ég hef á til-
finningunni að
ég geti gengið
um borgina með milljón í
vasanum án þess að eiga á
hættu að vera rændur. Þann-
ig er því ábyggilega farið um
flesta og þess vegna hlaupa
börnin frjálslega um göt-
urnar og mæður skilja börn
sín eftir úti í barnavögnum.
Sköpunarkraft-
urinn í Íslend-
ingum. Eins og
alls staðar eru
margir sem þykj-
ast vera listamenn, en þó eru
hér óvenjumargir áhugaverð-
ir listamenn. Tónlistarlífið er gott dæmi, ís-
lenskar hljómsveitir og einleikarar eru frábær-
ir.
Hingað kemur fólk hvaðanæva. Ég
hef fengið tækifæri til að hitta
ólíkt fólk frá öllum heimshornum,
t.d. í tengslum við Nýbúaútvarpið.
Ég hef tekið viðtöl við frægar leik-
konur og hitt áhugavert fólk í íslensku menn-
ingarlífi.
Fyrir útlending er erfitt að fá ein-
hverju áorkað. Tungumálið er
fyrsta hindrunin. Fólk er tengt
sterkum vina-, fjölskyldu- og fjár-
málaböndum. Tengt fólk hjálpar hvað öðru og
hefur tilhneigingu til að hjálpa ekki þeim, sem
það þekkir ekki. Vegna smæðar samfélagsins
ríkir nokkurs konar „Cosa Nostra“ hegðun, þ.e.
maður fær ekki inngöngu nema vera boðið.
Engin drykkjumenning, a.m.k.
mjög lítil. Íslendingar drekka til
þess að verða fljótt fullir. Þess
vegna virðast þeir vera með tvö
andlit, drukknir eru þeir opnir,
vinalegir og lofa hverju sem er, ódrukknir ekki
eins opnir og muna varla hvað þeir sögðu við
mann. Á Spáni drekkum við líka mikið, en
verðum ekki alltaf drukkin þegar við förum í
boð; drekkum frekar hægt og njótum vínsins.
Fáir menningarviðburðir og af-
þreying á viðráðanlegu verði.
Sumar göturnar í Reykjavík eru
meira hannaðar fyrir bílaumferð
en gangandi fólk.
Mesti ókosturinn er að ekki er
boðið upp á beint flug á viðráð-
anlegu verði til Barcelona allan
ársins hring.
Ísland | Reykjavík
+
+
+
÷
÷
÷
÷
+
+
÷
+
+
÷
÷
÷
‘‘ÞEGAR MAÐUR HEFUR EIGNAST ÍSLENSKAN VIN,HEFUR MAÐUR EIGNAST VIN FYRIR LÍFSTÍÐ - OGÞESS VEGNA ER KANNSKI SVONA ERFITT AÐ EIGN-AST ÍSLENSKAN VIN!