Morgunblaðið - 21.08.2009, Síða 17

Fréttir 17ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. ÁGÚST 2009
ÖPUNUM í bænum Lopburi í Taílandi hefur fjölgað ár
frá ári og svo ágengir eru þeir og árásargjarnir, að
engu er líkara en þeir stefni að því að bola burt mann-
fólkinu. Nú hefur verið snúist til varnar og það var gert
með því að senda marga karlapana ófrjósemisaðgerð.
Vonast er til, að við það fækki apakyninu. svs@mbl.is
Reuters
APARNIR Í ÓFRJÓSEMISAÐGERÐ
FYRSTA myndbandsauglýsingin í
tímariti mun líta dagsins ljós í næsta
mánuði og birtast þá í völdum ein-
tökum af bandaríska tímaritinu Ent-
ertainment Weekly. Verður hún
álíka stór og farsímaskjár og knúin
rafhlöðu, sem unnt er að endurhlaða.
Tölvuflagan, sem geymir mynd-
ina, er lík þeim, sem stundum eru
notaðar í jólakortum, og hún er ræst
þegar síðunni er flett. Hver flaga
getur geymt 40 mínútna myndband
en í fyrstu auglýsingunni verða sýnd
brot úr væntanlegri dagskrá CBS-
sjónvarpsstöðvarinnar og auglýsing-
ar um Pepsi Cola. Verður mynd-
bandið í blöðum, sem verður dreift
18. september í Los Angeles og New
York.
Auglýsing af þessu tagi er að sjálf-
sögðu miklu dýrari en prentað mál
en á hinn bóginn verður það líka æ
erfiðara að ná athygli neytenda.
svs@mbl.is
Nýstárleg
auglýsing
í tímariti
Myndbandi dreift
með prentuðu máli
SVO virðist sem forsetakosningarnar í Afganistan
í gær hafi að mestu farið vel fram þrátt fyrir hót-
anir talibana um að koma í veg fyrir þær og nokkr-
ar mannskæðar sprengjuárásir. Kjörsókn var þó
að sögn fremur dræm í suðurhluta landsins þar
sem talibanar láta mest að sér kveða og getur það
hafa komið sér illa fyrir Hamid Karzai forseta.
Azizullah Loudin, formaður yfirkjörstjórnar,
sagði er kjörstöðunum 7.000 hafði verið lokað, að
kjörsókn hefði verið mikil en fréttir hermdu, að
hún hefði verið mjög misjöfn eftir landshlutum og
minnst í suðurhlutanum. Til dæmis sagði einn
starfsmaður kjörstjórnarinnar í Kandahar, þar
sem talibanahreyfingin leit dagsins ljós, að kjör-
sóknin hefði verið 40% minni nú en í kosningunum
2004.
Önnur umferð líkleg
Frambjóðendur í forsetakosningunum voru um
30 en að auki var kosið í héraðsstjórnir. Kannanir
spáðu því, að Karzai, núverandi forseti, fengi um
45% atkvæða en Abdullah Abdullah, fyrrverandi
utanríkisráðherra, 25%. Karzai er pastúni og á ætt
sína og óðul í suðurhlutanum en Abdullah er tads-
íki frá norðurhlutanum. Lítil kjörsókn í suðurhlut-
anum bitnar því mest á Karzai og auk þess þykir
líklegt, að andstæðingar hans sameinist um Ab-
dullah komi til annarrar umferðar.
Talning hófst í gær en ekki er búist við end-
anlegri niðurstöðu fyrr en eftir tvær vikur. Ein-
hverjar vísbendingar um úrslitin gætu þó komið
fram á næstu dögum. svs@mbl.is
Önnur umferð langlíklegust
Talið er að kjörsókn í kosningunum í Afganistan hafi verið fremur dræm
en svo virðist sem framkvæmdin hafi tekist vel þrátt fyrir árásir talibana
Reuters
Kjósandi Afgönsk kona með barn á hendi sýnir
skilríki sín á kjörstað í höfuðborginni, Kabúl.
FRAKKAR standa ráðþrota frammi
fyrir nýrri innrás framandi skor-
dýra en að þessu sinni er um að
ræða kínverska vespu- eða geit-
ungstegund, vespa velutina. Óttast
er, að hún muni valda býflugna-
ræktendum miklum búsifjum.
Þessi vespa, sem er þriggja sentí-
metra löng og auðþekkt á gulrauð-
um haus og gulum fótum, hefur
dreifst hratt út um Suðvestur-
Frakkland og mun vafalaust dreif-
ast um landið allt og til annarra
landa fljótlega.
Talið er, að vespan hafi borist til
Frakklands með skipi og keramik-
farmi árið 2004. Er hún mjög árás-
argjörn og bara í síðustu viku varð
að leggja inn á sjúkrahús sex
manns, sem flugan hafði stungið.
Talið er, að þessi nýja vespa eða
geitungur muni jafnvel útrýma
þeim evrópska. Hann er minni og
ekki nema nokkur hundruð flugna í
hverju búi en í „kínversku“ búunum
skipta þær þúsundum. svs@mbl.is
Óttast búsifjar af
völdum kínverskrar
vesputegundar
SKOSKA ríkis-
stjórnin tilkynnti
í gær, að ákveð-
ið hefði verið að
sleppa úr fang-
elsi Líbýumann-
inum Abdelbaset
Ali al-Megrahi
en hann var
dæmdur 2001
fyrir að hafa
grandað banda-
rískri farþegaþotu yfir Lockerbie í
Skotlandi og valdið þannig dauða
270 manna. Megrahi er langt
leiddur af krabbameini og dauð-
vona.
Kenny MacAskill, dómsmálaráð-
herra Skotlands, sagði, að Meg-
rahi hefði ekki haft neina samúð
með fórnarlömbum sínum en það
ætti þó ekki að standa í vegi fyrir
því, að honum og fjölskyldu hans
væri sýnd samúð.
Bandaríkjastjórn harmaði í gær
ákvörðun Skota en hún hafði skor-
að á þá að leysa Megrahi ekki úr
haldi. 189 Bandaríkjamenn týndu
lífi í hryðjuverkinu. svs@mbl.is
Lockerbie-morðingi
verður látinn laus
Abdelbasset Ali
al-Megrahi
Það eru yfir-
standandi lofts-
lagsbreytingar,
hlýnun andrúms-
loftsins og bráðn-
un íss, sem hafa
kynt undir kapp-
hlaupinu um
norðurheim-
skautssvæðin.
Flest bendir til,
að þar sé að finna
miklar auðlindir, jafnvel fjórðung
allra olíu- og gasbirgða á hafsbotni.
Framtíðaröryggi Rússa
tengt norðurslóðum
Ljóst er, að Rússar munu ekki
gefa neitt eftir í baráttunni um yf-
irráð á norðurheimskauti og Dmítrí
Medvedev forsætisráðherra hefur
raunar lýst yfir, að svæðið sé það
mikilvægasta fyrir framtíðarhags-
muni landsins.
„Verkefnið er að breyta norður-
slóðum í orkumiðstöð fyrir Rússland
á 21. öld,“ sagði Medvedev en talið
er, að á því svæði, sem Rússar krefj-
ast, 18% af norðurheimskautinu,
megi finna 10 milljarða tonna af olíu
eða ígildi hennar. Auk þess er vitað,
að víða er að finna gull, nikkel og
jafnvel demanta.
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
STEPHEN Harper, forsætisráð-
herra Kanada, er um þessar mundir
á ferð um norðurheimskautssvæðin
og var meðal annars viðstaddur æf-
ingar kanadíska hersins austur af
Baffinslandi eða Hellulandi í fyrra-
dag. Með þessu vilja Kanadamenn
leggja áherslu á kröfu sína til vænn-
ar sneiðar af norðurheimskautinu en
hún stangast að sumu leyti á við
kröfur annarra ríkja, til dæmis
Rússlands og Bandaríkjanna. Óttast
sumir, að til átaka geti komið um
yfirráð yfir norðurskauti en hags-
munirnir, sem um er að tefla, eru
gífurlegir.
Fimm ríki, Bandaríkin, Danmörk,
Kanada, Noregur og Rússland,
krefjast yfirráða yfir ákveðnum
svæðum á norðurskauti og víða
ganga kröfurnar hver gegn annarri.
Í Hafréttarsáttmála Sameinuðu
þjóðanna segir, að strandríki geti
krafist 200 mílna lögsögu og nýtt sér
þær auðlindir, sem innan hennar
eru. Þar segir einnig, að þau geti
krafist 350 mílna lögsögu sé það
svæði, sem umfram er, jarðfræðilegt
framhald af landgrunni viðkomandi
ríkis.
Hagsmunir ríkjanna tengjast því
einnig, að þegar ísinn hopar, opnast
nýjar siglingaleiðir. Annars vegar er
um að ræða siglingaleiðina fyrir
norðan Rússland og Síberíu, milli
Evrópu og Asíu, og hins vegar Norð-
vesturleiðina svokölluðu fyrir norð-
an Kanada. Telja Rússar, að þeir eigi
að hafa yfirráð og stjórn mála á
þeirri fyrrnefndu en Kanadamenn
vilja ráða Norðvesturleiðinni. Báðar
leiðirnar stytta verulega siglinga-
tímann milli Evrópu og Asíu og geta
fært ríkjunum, sem þeim ráða, mikið
í aðra hönd í alls kyns gjöldum.
Bandaríkjamenn hafa hins vegar
mótmælt tilkalli Kanadamanna til
yfirráða yfir Norðvesturleiðinni og
segja, að hún, a.m.k að hluta, sé á al-
þjóðlegu hafsvæði.
Kalda stríðs-ástand?
Stephen Harper varð forsætisráð-
herra Kanada 2006 og síðan hafa
norðurskautsmálin verið forgangs-
mál hans og stjórnar hans. Hafa
Kanadamenn aukið hernaðarlegan
viðbúnað á norðurlandamærunum
sem svar við „ögrunum“ Rússa en
þeir hafa margsinnis flogið inn í loft-
helgi Kanada. Enginn býst við, að til
átaka komi í raun en spennan er mik-
il og mun líklega fara vaxandi.
Aukin spenna á norðurslóðum
 Kanadíski herinn eykur viðbúnað við norðurlandamærin til að svara „ögrunum“ Rússa
 Meiri harka að færast í tilkall fimm ríkja til yfirráða yfir norðurheimskautssvæðinu
500 km
NORÐURHEIMSKAUTSSVÆÐIÐ
Stephen Harper, forsætisráðherra Kanada, er í vikulangri ferð á
norðurslóðum til að leggja áherslu á kröfu Kanadamanna til
svæðisins. Stangast hún að nokkru á við kröfu annarra ríkja.
Miðlína
Samþykkt markalína
350 mílur frá lögsögumörkum
Hafsvæði innan lögsögu
ákveðinna ríkja
Rússland
Noregur
Ísland
Danmörk
Svæði sem enginn
Framhald af landgrunni
utan 200 mílna
KRÖFURNAR Fimm ríki gera tilkall til norðurheimskautsins
og má sjá á kortinu hverjar kröfurnar eru
Bandaríkin
Kanada
Danmörk
Hugsanlegar
kröfur til
yfirráða utan
200 mílna
Sameiginlegt svæði
Rússland-
Noregur
„Grátt svæði"
(sameiginleg fiskveiðistjórn)
Svæði sem Rússar
og Norðmenn
togast á um
KANADA
BANDARÍKIN Svæði sem Bandar.
og Kanada krefjast
NOREGUR
ÍSLAND
GRÆNLAND
RÚSSLAND
Harper, forsætis-
ráðherra Kanada.