Morgunblaðið - 09.10.2009, Síða 20

20 FréttirVIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. OKTÓBER 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Þorbjörn Þórðarson
thorbjorn@mbl.is
ÁKVARÐANIR um kaup á
skuldabréfum út úr peningamark-
aðssjóðum fyrir samtals 83,3 millj-
arða króna áður en sjóðfélagar, þ.e.
eigendur hlutdeildarskírteina, fengu
greitt út úr sjóðunum voru teknar af
bráðabirgðastjórnum nýju ríkisbank-
anna, Landsbankans, Glitnis og
Kaupþings.
Samtals fóru 63 milljarðar hjá
Landsbankanum í að kaupa bréf úr
peningamarkaðssjóði bankans, 12,6
milljarðar hjá Íslandsbanka og 7,8
milljarðar hjá Kaupþingi.
Eins og Morgunblaðið greindi frá í
gær hafa Landsbankinn og Íslands-
banki afskrifað um 50 milljarða króna
vegna uppkaupa þeirra á bréfum úr
peningamarkaðssjóðum sem bank-
arnir ráku. Ekki hafa fengist upplýs-
ingar frá Kaupþingi um hversu mikið
hefur verið afskrifað.
Allt útlit er fyrir að það verði eig-
endur ríkisbankanna, þ.e. skattgreið-
endur, sem beri tjónið vegna þessa.
Landsbankinn hefur afskrifað um
40 milljarða króna af þeim 63 millj-
örðum króna sem bankinn greiddi
fyrir bréfin. Íslandsbanki hefur af-
skrifað tíu milljarða af þeim 12,6
milljörðum sem fóru í að kaupa
skuldabréf úr Sjóði 9. Um er að ræða
kaup á skuldabréfum þegar bankinn
var orðinn ríkisbanki og eru kaup á
skuldabréfum FL Group/Stoða, sem
áttu sér stað í tíð fyrri stjórnar, ekki
inni í þeirri tölu.
Skipuðu bráðabirgðastjórnir
Áður en stjórnir ríkisbankanna
tóku við eftir setningu neyðarlaganna
voru sérstakar bráðabirgðastjórnir
settar yfir bankana í október 2008 af
Björgvini G. Sigurðssyni, þáverandi
viðskiptaráðherra, og Árna Mathie-
sen, þáverandi fjármálaráðherra.
Voru þessar bráðabirgðastjórnir að
mestu skipaðar embættismönnum úr
ráðuneytum. Þeir sem báru í reynd
ábyrgð á því að skuldabréf voru
keypt úr peningamarkaðssjóðunum
voru bankastjórar bankanna, stjórn-
armenn í bráðabirgðastjórnum bank-
anna og ráðherrarnir sem skipuðu
þessar sömu stjórnir. Elín Sigfús-
dóttir var bankastjóri Landsbankans
á þessum tíma og Birna Einarsdóttir
stýrði Íslandsbanka, sem hún stýrir
enn.
Formennirnir embættismenn
Formaður bráðabirgðastjórnar
Nýja Landsbankans var Þórhallur
Arason, skrifstofustjóri eigna- og
fjárreiðuskrifstofu í fjármálaráðu-
neytinu. Þóra M. Hjaltested, lögfræð-
ingur í viðskiptaráðuneytinu, var
stjórnarformaður bráðabirgða-
stjórnar Íslandsbanka.
Þóra M. Hjaltested vildi ekki svara
spurningum Morgunblaðsins símleið-
is í gær. Ekki barst síðan frá henni
svar við skriflegri fyrirspurn um
mögulega ábyrgð bráðabirgða-
stjórnar Glitnis banka. Ekki náðist í
Þórhall Arason í gær.
Samkvæmt heimildum Morg-
unblaðsins hefur rannsóknarnefnd
Alþingis kallað sérstaklega eftir upp-
lýsingum frá bönkunum um rekstur
peningamarkaðssjóðanna. Má því bú-
ast við að einhver hluti skýrslu nefnd-
arinnar fjalli sérstaklega um málefni
sjóðanna.
Almenningur borgar vegna
ákvarðana embættismanna
Tap vegna kaupa á skuldabréfum lendir á skattgreiðendum
Á endanum eru það eigendur rík-
isbankanna, þ.e. skattgreið-
endur, sem borga brúsann vegna
þeirra 50 milljarða króna sem
þarf að afskrifa vegna kaupa á
bréfum úr peningamarkaðs-
sjóðum í október 2008.
Árni
Mathiesen
Þórhallur
Arason
Elín
Sigfúsdóttir
Þau báru ábyrgð
Landsbankinn
Þóra Margrét
Hjaltested
Birna
Einarsdóttir
Glitnir/Íslandsbanki
Björgvin G.
Sigurðsson
ÞETTA HELST ...
● Velta með hlutabréf í Kauphöllinni í
gær var 218 milljónir króna. Alls voru
viðskipti með bréf Össurar fyrir 144,5
milljónir króna og lækkuðu bréf félags-
ins um 2,04 prósent. Velta með bréf
Marels var 65,3 milljónir króna og lækk-
uðu bréf félagsins um 1,37 prósent.
Skuldabréfaveltan var einnig þó-
nokkur eða 13,7 milljarðar króna.
thorbjorn@mbl.is
Velta með hlutabréf 218
milljónir króna í gær
● ENGAR breyt-
ingar verða gerðar
á stýrivöxtum
Seðlabanka Evrópu
en þeir eru 1% og
hafa aldrei verið
jafn lágir. Fyrr í dag
var tilkynnt um að
stýrivextir Eng-
landsbanka yrðu
áfram 0,5%.
Ákvarðanir
seðlabankanna undirstrika þá óvissu
sem enn ríkir um ástand efnahagsmála
í álfunni. Jean-Claude Trichet, seðla-
bankastjóri Evrópu, varaði í gær við því
að vegurinn framundan væri holóttur.
Ef miðað er við síðustu tólf mánuði er
0,3% verðhjöðnun á evrusvæðinu, en
seðlabankinn er með 2% verðbólgu-
markmið. bjarni@mbl.is
Óbreyttir stýrivextir í
Evrópu og Bretlandi
Jean-Claude
Trichet
● Samkeppniseftirlitið hefur gefið
grænt ljós á yfirtöku Landsbankans á
Teymi, móðurfélagi Vodafone, Tals, EJS,
Skýrr o.fl. félaga. Telst yfirtakan á
Teymi vera samruni Vestia, dótturfélags
Landsbankans, og Teymis í skilningi 17.
gr. samkeppnislaga. Segir í úrskurði
Samkeppniseftirlitsins að Vestia og
Teymi séu ekki keppinautar, né sé um
að ræða lóðréttan samruna milli þess-
ara fyrirtækja. Því sé ekki um það að
ræða að starfsemi þessara fyrirtækja
skarist með beinum hætti. Þá fær
Samkeppniseftirlitið ekki heldur séð að
skaðleg samsteypuáhrif geti leitt af
samrunanum. thorbjorn@mbl.is
Gefur grænt ljós á
yfirtökuna á Teymi
● Samkeppniseftirlitið hefur með nýj-
um úrskurði sínum sett ákveðin skil-
yrði fyrir yfirtöku Íslandsbanka á 42
prósent eignarhlut í Icelandair Group,
en Samkeppniseftirlitið lítur svo á að
um samruna sé að ræða í skilningi 17.
gr. samkeppnislaga. Samkeppniseftir-
litið telur ekki að ógilda þurfi samrun-
ann en m.a er þess krafist að Íslands-
banki tryggi að viðkvæmar upplýsingar
sem bankinn búi yfir um keppinauta og
viðskiptavini Icelandair berist ekki til
fyrirtækja innan samstæðunnar. Ís-
landsbanki skal jafnframt ekki grípa til
neinna ráðstafana sem með beinum
eða óbeinum hætti er ætlað að hafa
áhrif á viðskiptakjör fyrirtækja, sem er
í eigu bankans að hluta eða öllu leyti,
sem selja Icelandair vörur eða þjón-
ustu. thorbjorn@mbl.is
Setur vissi skilyrði fyrir
yfirtöku á Icelandair
HAGAR hf., móðurfélag Hagkaupa,
Bónuss, 10-11 o.fl. verslana, hafa
undirritað drög að samkomulagi
við Nýja Kaupþing og Landsbank-
ann um endurfjármögnun félagsins
með fyrirvara um áreiðanleika-
könnun og samþykki lánanefnda
bankanna.
Um er að ræða endurfjármögnun
á skuldabréfaflokki sem er á gjald-
daga hinn 19. október næstkom-
andi. „Skuldabréfaflokkurinn var
upphaflega sjö milljarðar og er
milli tíu og ellefu milljarðar króna
uppreiknaður,“ segir Finnur Árna-
son, forstjóri Haga. Að sögn Finns
eru skuldabréfin fjármögnuð með
lánum frá bönkunum tveimur og
skiptast þau tiltöluega jafnt á milli
þeirra. „Megnið af langtíma-
fjármögnun fyrirtækisins var um-
ræddur skuldabréfaflokkur,“ segir
Finnur. Ekki er um að ræða endur-
fjármögnun móðurfélags Haga,
1998 ehf., en það félag skuldar Nýja
Kaupþingi um þrjátíu milljarða
króna vegna kaupa á Högum frá
Baugi Group í júlí 2008. 1998 ehf. á
95,7 prósent hlut í Högum en félag-
ið er dótturfélag Gaums sem er í
eigu Jóns Ásgeirs Jóhannessonar
og fjölskyldu. thorbjorn@mbl.is
Hagar fyrir horn
Ná samkomulagi við Landsbankann og
Nýja Kaupþing um endurfjármögnun
Morgunblaðið/Sverrir
Hagkaup Hagar hafa skrifað undir
drög að fjármögnun skuldabréfa.
Eftir Björgvin Guðmundsson
bjorgvin@mbl.is
Peningamarkaðssjóðum viðskipta-
bankanna, Landsbankans, Glitnis og
Kaupþings, var heimilt að binda
meira en tíu prósent af eignum sínum
í skuldabréfum útgefnum af sama að-
ila. Í frétt Viðskiptablaðs Morgun-
blaðsins í gær kom fram að sjóðunum
væri þetta óheimilt. Það er rangt.
„Fjárfestingarsjóðum er heimilt að
binda allt að 20% af eignum sínum í
verðbréfum og peningamarkaðs-
skjölum útgefnum af sama útgefanda.
Þó er heimilt að binda allt að 35% af
eignum sjóðs í skráðum verðbréfum í
kauphöll og peningamarkaðsskjölum
útgefnum af sama útgefanda enda sé
fjárfesting yfir 20% aðeins í einum út-
gefanda,“ segir í lögum um verð-
bréfa- og fjárfestingarsjóði. Peninga-
markaðssjóðir voru skilgreindir sem
fjárfestingarsjóðir.
„Ekki var því um brot á lögum um
fjárfestingarheimildir að ræða eins
og haldið er fram í fréttinni,“ segir í
yfirlýsingu sem Landsvaki, rekstrar-
félag sjóða Landsbankans, sendi frá
sér í gær.
Sigurður G. Valgeirsson, upplýs-
ingafulltrúi Fjármálaeftirlitsins sendi
líka inn yfirlýsingu í kjölfar fréttar-
innar: „Blaðamaður Morgunblaðsins
hafði réttilega eftir mér í gær að
rannsóknir Fjármálaeftirlitsins á
peningamarkaðssjóðum stæðu enn
yfir og að vonandi væri niðurstaðna
að vænta á næstu vikum. Ég vil þó
taka fram að þetta var almennt svar
við spurningu um hvað væri að frétta
af rannsóknum á peningamarkaðs-
sjóðum en sneri ekki að fjárfestingum
þeirra eins og mögulega má skilja af
lestri greinarinnar,“ segir í yfirlýs-
ingunni. Þá er ítrekað að aðrar upp-
lýsingar í fréttinni komi ekki frá
FME.
Sjóðir innan lagaheimilda
Mega binda 20%
eigna í einum aðila
Löglegt Bönkunum var heimilt að
binda meira en 10 prósent í skulda-
bréfum sama útgefanda.
ÁKVÖRÐUN um að taka tillit til
vaxtagjalda í þjóðhagsspá fjár-
málaráðuneytisins vegna ábyrgðar
íslenska ríkisins á Icesave-
reikningum var tekin skömmu fyrir
birtingu spárinnar.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hafði ekki verið tekin
ákvörðun um málið þegar vorspá
fjármálaráðuneytisins kom út í maí.
Var það bæði vegna óvissu um úr-
slit Icesave-málsins og einnig vegna
þess að önnur mál þóttu brýnni. Þá
settu kosningarnar í apríl strik í
reikninginn.
Eins og margoft hefur komið
fram mun íslenska ríkið ábyrgjast
skuld tryggingasjóðs innstæðueig-
enda við hollenska og breska ríkið,
en greiðslur eiga ekki að hefjast
fyrr en eftir sjö ár.
Þá munu eignir gamla Lands-
bankans ganga upp í skuldirnar.
Vextir af hollensku og bresku lán-
unum til sjóðsins eru hins vegar
ekki forgangskröfur í þrotabú
bankans og munu þær því að öllum
líkindum lenda á sjóðnum og þar
með íslenska ríkinu.
Þrátt fyrir að sjóðurinn muni
ekki þurfa að greiða af lánunum
fyrr en eftir sjö ár þótti rétt að gera
ráð fyrir þessum vaxtagreiðslum og
áhrifum þeirra á ríkisreikninginn í
þjóðhagsspánni. Hins vegar sé ekki
útséð um hvort greiðslurnar verði
færðar sem vaxtagjöld eða framlög
til tryggingasjóðsins. Ekki hefur
enn verið gert ráð fyrir þeim í
frumvarpi til fjárlaga.
Einn heimildarmaður Morgun-
blaðsins innan stjórnkerfisins segir
að heppilegast sé að hefjast þú þeg-
ar handa við að safna fénu saman
því á endanum muni koma að
skuldadögum. bjarni@mbl.is
Taka
þurfti tillit
til vaxta
● LÁNASJÓÐUR sveitarfélaga hefur
ákveðið að efna til skuldabréfaútboðs á
bréfum sem verða á gjalddaga árið
2024. Er gert ráð fyrir því að tilboðum
verði tekið fyrir allt að 500 milljónum
króna að nafnvirði, en upphæðin gæti
þó orðið hærri eða lægri.
Lánasjóðurinn er í eigu sveitarfélag-
anna og hefur það hlutverk að lána ein-
stökum sveitarfélögum lán eða ábyrgðir
á lánum. Þá er sjóðnum ætlað að hafa
áhrif á kjör, sem sveitarfélögum bjóðast
frá öðrum lánveitendum með því að
skapa samkeppni. bjarni@mbl.is
Lánasjóður býður
skuldabréf til sölu