Saga - 1986, Qupperneq 75

KENNINGIN UM FORNT KVENFRELSI
73
eru lögsegjendur eða lögsjáendur karlar þeir er fyrir eiði kunnu að
hyggja, tólf vetra gamlir eða eldri.“3 En þótt ástæðulaust sé að
(jölyrða um þetta megum við ekki gleyma því að frelsi og réttindi
kvenna voru lokuð fyrir innan stokk einkalífsins. Opinbera lífið utan
hans, sem karlar réðu einir, ákvarðaði að nokkru leyti reglur einkalífs-
lns- Lög um rétt kvenna fjalla til dæmis um rétt sem karlar skammta
konum með löggjöf sinni og túlka í dómum sínum.
Þetta gætu verið síðustu orð mín, en mig langar að hnýta aftan við
Þau annarri niðurstöðu um aðferðafræði. Ólafía segir í grein sinni í
Sögu:4 „Nú á dögum geta konur, sem búa á áhrifasvæðum rómversk-
kaþólskrar menningar, sótt uppörvun til hinna meðvituðu norrænu
fornkvenna. “ Mér dettur í hug að þær Ólafia og Nanna Damsholt
hafi skrifað greinar sínar meðfram til uppörvunar konum sem nú eru
að sækja fram til aukinna réttinda og virðingar. Og ég vil lýsa yfir
fullri samúð með því markmiði. Ég sé ekkert athugavert við það að
saga sé notuð til að þjóna góðum samtímatilgangi. En sú saga verður
að vera reist á traustum grunni heimilda, jafnvel miklu fremur en saga
Sern fjallar um efni sem öllum er nokkurn veginn sama um nú. Ef
kvennasaga er það ekki, svo að við höldum okkur við hana, þá má
a^Veg ganga að því vísu að fyrr eða síðar komi einhver karldurgur og
sVui fram á að raunveruleikinn var alls ekki svona. Ef ég geri það
ekk>, þá gerir það bara einhver annar.
Ég skrifaði fyrir nokkrum árum grein um kröfuna um hlutleysi í
Sagnfræði. Þar þóttist ég sýna fram á það að ekkert algert hlutleysi
v*ri hugsanlegt í fræðum okkar. En ég orðaði þar þá kröfu5
að höfundur eigi að leitast við að velja efnisatriði þannig að
lesendur hans felli sömu gildisdómana og þeir mundu gera ef
þeir vissu allt sem höfundur veit. - Þessa reglu má orða ná-
kvæmar á neikvæðan hátt: Höfundur á að reyna að forðast að
lesandi sem hugsanlega kæmist yfir allan heimildaforða hans
fyndi þar nokkuð sem breytti verulega áliti hans á viðfangs-
efninu.
^egar ég skrifaði þetta datt mér ekki í hug neitt sagnfræðirit sem
2- Qrágás Ia (1852), 142.
' Cfrá2ás la (1852), 153. - Sbr. Grágás II (1879), 312-13.
g Einarsdóttir: „Staða kvenna“ (1984), 11.
Gunnar Karlsson: „Krafan um hlutleysi í sagnfræði“ (1979), 162.