Saga


Saga - 1986, Blaðsíða 95

Saga - 1986, Blaðsíða 95
ÓVELKOMIN BÖRN? 93 kann fái þar til 20 álna kaup.“ „Slík verkahjú séu...til handa og fóta forsorguð...“ Alin gjaldavaðmáls er hér 2,5 al í álnatali á landsvísu. Vm fá þá 8 x 2,5 al og 10 x 6 al eða 80 al. Varðandi varningsléreft og striga má benda á hlutfoll í kaupsetningu Ara í Ögri, léreft 5 fiskar alin, vesturfari 3,25 og strigi 2,5 fiskur (Jón Aðils: Einokuttarverzluti Dana á íslandi (1919) 367—8). í kaupsetningu frá árinu 1684 er verð í einkaupi fyrir ódýrt léreft 7 fiskar alin, vesturfari 4,5 og strigi (pechling) 3 fiskar alin. Vk fá vaðmál fyrir 12,5 al, léreft fyrir 7 x 1,5 eða 10,5 fiska og striga fyrir 3x5 fiska eða alls 25,5 fiska sem eru nálægt 12,5 al; þetta kemur heim við vitnisburð frá árinu 1771 um að vk fái traf og striga fyrir 25 fiska (sbr. nr. 5). Alls eru þetta þá 25 al en vefkonur gátu bætt við 20 al. 2- Alþingissamþykkt í Alþingisbœkur X (1967) 560—63. Skv. þessu skal lausamaður (þe. kpm) hafa mest 30 al á viku í fimm vikur og mest 26 al á viku í aðrar fimm vikur eða 150 + 130 al, alls 280 al. Vm skal hafa 100 al og á hendur og fætur. Vk séu ætlaðar „fimm stikur vaðmáls, fimm stikur striga, hálf önnur alin af 10 fa lérefti...og fái þar til tíu alnir á landsvísu. Nú er hún vefkona gagnleg, þá_10 alnum fremur...“ Skv. kaupsetningu frá 1702 eru hlutfoll 6,5 fiskur stika(al) lérefts, vesturfari 4 fiskar og strigi (peckling) 3 fiskar stikan (Lovsamling /(1853) 567). Þetta gerir 12,5 al + 7,5 al + 5 al, fyrir vaðmálið, strigann og léreftið, eða alls 25 al og 10 al í ofanálag eða þar með 35 al. Auk þess skyldi vefkona fá 25 al. J°hann Þorsteinsson: „Um Hóla í Hjaltadal". Tímarit Hins íslenzka bókmenntajjelags VII (1886) 97. Vm á Hólum höfðu 4 rd og 8 al vaðmáls, vk 1 rd—30 sk og 4 al vaðmáls og kpm 8 rd. ^ggert Olaffsens og Bjarne Povelsens Reise igiennem Islatid I (1772) 36—7, 336; II (1772) 694. Ferðirnar voru farnar 1752—7. Um laun vm og vk segir: „...samme er aarlig for en god Arbeidskarl i alt 4 Rixdalers Værdie in Specie, og for en dygtig Tienistepige, halvt saa meget.“ Lausamenn fá 8 rd og er að mati höfunda „alt for dyrt“ en þó upp á síðkastið algengast á Suðurlandi (36). 8 al vaðmáls virðast vera taldar með í 120 al fyrir vm vestra (336). Þetta er óvænt því að vinnuaflsskortur var mikill og kaup kpm hátt, 240 al unnar inn á 8 vikum í stað 10 áður (694), sbr. nr. 2. »>Verkalýðsmál á íslandi á ofanverðri 18.öld“. Andvari 73 (1948) 88—9. Hér er tilgreint lægsta og hæsta kaup vm og má vera að aðeins sé tilgreint lægsta kaup vk. 6' Landsnefndin 1770-1771 I (1958) 155 (Sögurit XXIX). „Saadan en Arbeeds Karl i disse Tider lader seg neppe nöye med 4 rdr 4 Mk., og en Tieniste Pige halv saa ^ meget...“ Ur skýrslu Gísla biskups Magnússonar, á við landið í heild. S(kúli) M(agnússon): „Sveitabóndi“. Rit Pess íslenzka Lœrdóms-lista Félags 1V(1783(1784)) 142—6, 172. Skúli miðar við kaup sem sé greitt af „nær flestum megandi mönnum á íslandi“ (144). Kaup vm var „8 álnir vaðmáls og 4 rd kroner“ eða skv. taxta 1702 5 rd-15 sk. Þetta samsvarar vafalítið nr. 3. Svonefndar ”Skyldur“ vk voru 96 fiskar eða væntanlega 48 al en Skúli metur það 2 rd—24 sk, skv. taxta 1702 og 1776 eða nálægt 70 al (145—6). Kaup kpm í 8 vikur segir hann Vera 13 rd—63 sk (172) sem mun vera nálægt 290 al, sbr. að 120 al = 5 rd—60 sk (142). ^l(agnús) K(etilsson): „Athugasemdir við Sveitabóndann“. Rit Pess tslenzka Lcer- dóms-lista Félags VII (1786(1787)) 74. Magnús segir að vm taki amk. „gildasta
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230
Blaðsíða 231
Blaðsíða 232
Blaðsíða 233
Blaðsíða 234
Blaðsíða 235
Blaðsíða 236
Blaðsíða 237
Blaðsíða 238
Blaðsíða 239
Blaðsíða 240
Blaðsíða 241
Blaðsíða 242
Blaðsíða 243
Blaðsíða 244
Blaðsíða 245
Blaðsíða 246
Blaðsíða 247
Blaðsíða 248
Blaðsíða 249
Blaðsíða 250
Blaðsíða 251
Blaðsíða 252
Blaðsíða 253
Blaðsíða 254
Blaðsíða 255
Blaðsíða 256
Blaðsíða 257
Blaðsíða 258
Blaðsíða 259
Blaðsíða 260
Blaðsíða 261
Blaðsíða 262
Blaðsíða 263
Blaðsíða 264
Blaðsíða 265
Blaðsíða 266
Blaðsíða 267
Blaðsíða 268
Blaðsíða 269
Blaðsíða 270
Blaðsíða 271
Blaðsíða 272
Blaðsíða 273
Blaðsíða 274
Blaðsíða 275
Blaðsíða 276
Blaðsíða 277
Blaðsíða 278
Blaðsíða 279
Blaðsíða 280
Blaðsíða 281
Blaðsíða 282
Blaðsíða 283
Blaðsíða 284
Blaðsíða 285
Blaðsíða 286
Blaðsíða 287
Blaðsíða 288
Blaðsíða 289
Blaðsíða 290
Blaðsíða 291
Blaðsíða 292
Blaðsíða 293
Blaðsíða 294
Blaðsíða 295
Blaðsíða 296
Blaðsíða 297
Blaðsíða 298
Blaðsíða 299
Blaðsíða 300
Blaðsíða 301
Blaðsíða 302
Blaðsíða 303
Blaðsíða 304
Blaðsíða 305
Blaðsíða 306
Blaðsíða 307
Blaðsíða 308
Blaðsíða 309
Blaðsíða 310
Blaðsíða 311
Blaðsíða 312
Blaðsíða 313
Blaðsíða 314
Blaðsíða 315
Blaðsíða 316
Blaðsíða 317
Blaðsíða 318
Blaðsíða 319
Blaðsíða 320
Blaðsíða 321
Blaðsíða 322
Blaðsíða 323
Blaðsíða 324
Blaðsíða 325
Blaðsíða 326
Blaðsíða 327
Blaðsíða 328
Blaðsíða 329
Blaðsíða 330
Blaðsíða 331
Blaðsíða 332
Blaðsíða 333
Blaðsíða 334
Blaðsíða 335
Blaðsíða 336
Blaðsíða 337
Blaðsíða 338
Blaðsíða 339
Blaðsíða 340
Blaðsíða 341
Blaðsíða 342
Blaðsíða 343
Blaðsíða 344
Blaðsíða 345
Blaðsíða 346
Blaðsíða 347
Blaðsíða 348
Blaðsíða 349
Blaðsíða 350
Blaðsíða 351
Blaðsíða 352
Blaðsíða 353
Blaðsíða 354
Blaðsíða 355
Blaðsíða 356
Blaðsíða 357
Blaðsíða 358
Blaðsíða 359
Blaðsíða 360
Blaðsíða 361
Blaðsíða 362
Blaðsíða 363
Blaðsíða 364
Blaðsíða 365
Blaðsíða 366
Blaðsíða 367
Blaðsíða 368
Blaðsíða 369
Blaðsíða 370

x

Saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Saga
https://timarit.is/publication/775

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.