Saga - 1986, Side 213

ÍRSK KRISTNI OG NORRÆN TRÚ Á ÍSLANDI
211
var bróðursonur Ketils flatnefs og Jörundur kristni bræðrungur ís-
gerðar, konu Örlygs gamla.22
Næst er að líta á sagnir um það sem segir af kristni þessara frænda
°g venslamanna og afkomenda þeirra í Landnámabók. í frásögnum af
landnámi Helga bjólu er þess ekki getið að hann hafi verið kristinn en
sagt að hann hafi komið til íslands frá Suðureyjum og síðan er rakin
®tt frá honum til Jóns biskups helga.23 í framhaldi af því sem fyrr var
til vitnað um kristni Auðar djúpúðgu segir á þessa leið um Krosshóla:
>.Þar höfðu frændur hennar síðan mikinn átrúnað á hólana. Var þar þá
gör hörgur, er blót tóku til; trúðu þeir því að þeir dæi í hólana, og þar
var Þórður gellir leiddur í, áður hann tók mannvirðing, sem segir í
sogu hans.“24 Saga Þórðar gellis er glötuð og hvergi nefnd nema á
þessum stað. Þórðar gellis er hins vegar getið bæði í íslendingabók og
Hœnsa-Póris sögu. Hann var Qórði maður frá Auði djúpúðgu en Ari
fróði var fimmti maður frá Þórði gelli.25 Trúarathöfn samfara
mannvirðingu er alþjóðlegt trúarsögulegt fyrirbæri og gefur sú stað-
feynd þessum orðum Latidnámabókar aukið gildi.26
Helgi magri kenndi bæ sinn við Krist eins og alkunna er. Kristni
virðist hins vegar ekki hafa haldist með niðjum hans því að um
^ngjald son hans segir í Landnámabók: „Hann bjó á Þverá hinni efri og
feisti þar hof mikið.“27 Ingjaldur var afi Víga-Glúms og umrætt hof
gegnir miklu hlutverki í Víga-Glúms sögu.28
Fyrr var að því vikið að hlutur kristinna landnámsmanna væri að
líkindum síst minni í Latidnámabók en efni hafi staðið til. Hvað
afturhvarf afkomenda kristinna landnámsmanna til norrænnar trúar
snertir, þá er þess heldur ekki að vænta að Landnámuritarar um 1100
°g síðar hafi gert meira úr því en efni stóðu til. Hafa verður í huga að
líklegast er að sagnir um afturhvarf einstakra manna til norrænnar
trúar hafi mótast þegar á tíundu öld, er norræn trú var enn ríkjandi.
Landnámuritarar gátu litið svo á að þeir væru bundnir af slíkum
^2- fF I, 404-5; 407.
^3' ÍF I, 405.
24- ÍF I, 140.
25. ÍF I, 413—14.
26- Frazer, J.G.: The Golden Bough. London 1978, 905-7.
27- ÍF I, 253; 268.
^gfi-Clúms saga. Jónas Kristjánsson gaf út. Rvík 1956, 16; 34; 85. (ÍF IX).