Organistablaðið - 01.12.1994, Qupperneq 6

doktors Páls ísólfssonar. Af því tilefni hafa nemendur Páls efnt til orgeltónleika í
Fríkirkjunni og Dómkirkjunni. Arið 1926 var lokið við smíði og uppsetningu á nýju
pípuorgeli í Fríkirkjunni. Þetta orgel, sem Ragnar Björnsson lék á í gær, var á þeim
tíma langstærsta og vandaðasta orgel hér á landi, smíðað í Frankfurt an der Oder í
Þýskalandi, í orgelsmiðju sem kennd var við Wilhelm Sauer, en hann haíði á sínum
tíma smíðað orgelið sem Páll lærði á í Tómasarkirkjunni í Leipzig. Sama ár, 1926,
tók Páll við organistastarfi í Fríkirkjunni og gegndi því til ársins 1939 þegar hann
varð dómorganisti eftir fráfall Sigfúsar Einarssonar. Hér í Dómkirkjunni, einkum við
danska Frobenius-orgelið sem fyrrum var hér með sínum stóru koparlituðu pípum í
forgrunni, var starfsvettvangur Páls ísólfssonar um hartnær þrjátíu ára skeið. Hér
starfaði hann sem organisti, kórstjóri, stjórnandi kirkjulegra tónverka og síðast en
ekki síst sem orgelkennari. Eg hef verið beðinn um að segja hér nokkur orð um
kennslustörf Páls og rifja upp fáeinar minningar frá þeim árum þegar ég var nemandi
hans í orgelleik.
Eg kynntist Páli Isólfssyni á mínum æsku- og uppvaxtarárum með sama hælti og
aðrir landsmenn á þeim tíma, öll þjóðin þekkti hann sem geðþekkan útvarpsmann allt
frá 1930 og stjórnanda Þjóðkórsins eftir að hann var stol'naður, en einkum þó sem
organista og stjórnanda dómkórsins þegar útvarpað var frá kirkjuathöfnum hér í
Dómkirkjunni. Það var ekki fyrr en 1961 að ég var viðstaddur tónleika þar sem Páll
lék á orgel. í desember það ár söng ég í Pólyfónkórnum á jólatónleikum undir stjórn
Ingólfs Guðbrandssonar uppi á litla orgelloftinu í Landakotskirkjunni. Þá lék Páll á
orgel, bæði einleiksverk og annaðist undirleik með kórnum. Þetta var í fyrsta skipti
sem ég sá þennan fræga listamann augliti til auglitis og varð vitni að flutningi hans á
verkum Bachs og tleiri meistara orgelbókmenntanna.
Það var svo tæpu ári síðar, haustið 1962, að ég var svo heppinn að fyrir kunnings-
skap og Ijölskyldulengsl barst það til Ragnars Björnssonar að ég hefði áhuga á að
komast í tíma hjá honum, það er að segja Ragnari, til að læra á orgel. Eg fékk óvænl
þau skilaboð að ég ætti að koma niður í Dómkirkju og spila fyrir Ragnar. Ég hikaði
við, hafði aldrei á ævinni snert á pípuorgeli, en fór nú samt, settist á bekkinn og
kraflaði mig einhvern veginn í gegnum litla prelúdíu og fúgu eftir Bach, sem ég hafði
lært mörgum árum áður á harmóníum hjá Guðmundi Gilssyni í Tónlistarskóla
Rangæinga. Ragnar sá fram á mikið annríki þennan vetur eins og ævinlega og hann
gat því ekki tekið mig í orgeltíma, en sagðist ætla að fara í símann og athuga hvort
hann gæti útvegað mér kennara. Svo fór hann í símann niðri í skrúðhúsi, kom eftir
smástund til baka og sagðisl vera búinn að koma mér í orgeltíma hjá Páli ísólfssyni,
píanótíma hjá Rögnvaldi Sigurjónssyni og æfingaaðstöðu fengi ég í Landakots-
kirkjunni. Þetta voru mér svo óvænt og allt að því yfirþyrmandi tíðindi að ég vissi
ekki almennilega hvað ég átti að segja og man ekki hvort ég hafði rænu á að þakka
Ragnari fyrir það hvernig hann greiddi götu mína til náms hjá þessum þjóðkunnu
listamönnum.
6 ORGANISTABLAÐIÐ