Morgunblaðið - 17.11.2009, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 2009
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Nú er orðiðljóst aðengin af-
gerandi niðurstaða
fæst á loftslags-
ráðstefnunni í
Kaupmannahöfn í næsta mán-
uði. Raunsæismönnum hefur
verið þessi staða lengi ljós.
Fundur leiðtoga Austur-
Asíuríkja slökkti í glóðum von-
ar sem baráttumenn reyndu að
halda í. Þær vonir voru þó ætíð
bornar áfram af bjartsýni og
óskhyggju. Baráttufólk taldi
að þá Obama settist í sæti
Bush, fyrrverandi forseta
Bandaríkjanna, myndi djarfa
fyrir nýjum degi í loftslags-
málum veraldarinnar. Og
vissulega hefur núverandi for-
seti aðrar áherslur en Bush.
Áherslur Obamas eru nær
þeim sem Bill Clinton og Al
Gore höfðu. Þess vegna skrif-
aði Clinton undir Kyoto-
yfirlýsinguna. Það gerði hann,
þótt hann vissi að ekkert yrði
með þá undirskrift gert. Þegar
staðan var könnuð í öld-
ungadeild Bandaríkjaþings
kom í ljós að enginn, ENG-
INN, þingmaður þar ætlaði að
standa að lögleiðingu yfirlýs-
ingarinnar, þrátt fyrir undir-
skrift forsetans. Gore varafor-
seti, sem enginn efast um að
hefur einlægan vilja í málinu,
hefur þó persónulega haft tölu-
vert upp úr krafs-
inu, því hann er
sagður orðinn
milljarðamær-
ingur í bandaríkja-
dölum talið á um-
svifum sínum í
loftslagsbaráttunni.
Vera kann að stuðningur
hafi aukist eitthvað við málið í
bandaríska þinginu, en þó er
enn langur vegur frá að það
staðfesti eitt eða neitt í líkingu
við Kyoto, hvað þá ef lengra er
gengið.
Ísland fékk tilteknar und-
anþágur frá samkomulaginu.
Sumir hér á landi líta á þær
sem hneisu. Það er fráleitt.
Kyoto-línan var dregin um árið
1990. Vegna ástandsins í fyrr-
verandi kommúnistaríkjum,
þar sem allt var fullt af úrelt-
um eiturspýjandi verk-
smiðjum, fengu því mörg ríki
miklar innstæður til meng-
unar. Ísland var langt komið
með hitaveituvæðingu sína ár-
ið 1990 auk þess sem raf-
orkuframleiðsla þess er vist-
væn og sjálfbær. Sérskilyrði
fyrir Ísland voru því sjálfsagt
réttlætismál, sem ber að vinna
að. Vilji menn ekki halda á
hagsmunum Íslands í lofts-
lagsmálum er upplagt að fela
samninganefndinni um Ice-
save málið til meðferðar. Þá
þarf ekki um að binda.
Lítt mun þokast í
loftslagsmálum í
Kaupmannahöfn}
Loftslagsráðstefnan
skilar sennilega litlu
Ríkisstjórninhefur nú haft
minnihluta efna-
hags- og skatta-
nefndar undir með
því að afgreiða úr
nefndinni rík-
isábyrgðarfrumvarp fjár-
málaráðherra vegna Icesave.
Frumvarpið fjallar um eitt
allra brýnasta hagsmunamál
þjóðarinnar til áratuga, en
þrátt fyrir það leyfa stjórn-
arflokkarnir ekki eðlilegar
umræður um málið í þing-
nefnd.
Í áliti minnihluta sjálfstæð-
is- og framsóknarmanna í
nefndinni kemur fram að
nefndin hafi ekki fjallað um þá
gjaldeyrisáhættu sem fylgir
því að forgangskröfur á skila-
nefnd Landsbanka Íslands
voru frystar í krónutölu miðað
við 22. apríl sl. og að vextir á
þær eða gengishagnaður verði
eftirstæðar kröfur. Á það hef-
ur verið bent að þarna sé um
hundraða milljarða króna
áhættu að ræða fyrir ríkissjóð,
samþykki Alþingi ríkisábyrgð-
arfrumvarp fjármálaráðherra.
Má furðu sæta að nefndin fjalli
ekki rækilega um
málið.
Fram kemur í
áliti minnihlutans
að hann hafi kallað
eftir umfjölluninni,
en því hafi verið
hafnað. Því hafi einnig verið
hafnað að beðið yrði eftir nið-
urstöðu úr skoðun forsætisráð-
herra sem tilkynnt hafi verið
um á Alþingi fyrr í þessum
mánuði.
Vinnubrögð ríkisstjórnar-
innar í Icesave-málinu eru því
miður öll á sömu lund og þess
vegna var ef til vill ekki við
miklu að búast nú þegar þrýst-
ingur ríkisstjórnarinnar á af-
greiðslu málsins hefur aukist.
En fyrst málið fékkst ekki
nægilega rætt í efnahags- og
skattanefnd og var þvingað
órætt í gegnum fjárlaganefnd
hlýtur það að fá þeim mun
meiri umfjöllun þegar það
kemur til annarrar umræðu í
þingsal. Enginn þingmaður
getur leyft sér að afgreiða mál-
ið frá Alþingi án þess að hafa
fengið við því fullnægjandi
svör hversu mikil áhætta ís-
lenska ríkisins er.
Icesave-frumvarpið
fékk ófullnægjandi
umræðu í efnahags-
og skattanefnd }
Þröngvað í gegnum þingnefnd
M
júkt myrkrið umlykur nú
landsmenn meirihluta sólar-
hringsins. Þó að skammdegið
geti reynst mörgum erfitt er
ákveðin rómantík fólgin í
þessum árstíma. Á sumrin verður ósköp hjá-
kátlegt að kveikja á kerti þegar bjart er allan
sólarhringinn en á veturna verður arineldur
og kertaljós til að auka á vellíðan.
Á þessum árstíma má líka gera sér vonir
um góða stórhríð. Gera sér vonir, segi ég, því
í stórhríð er fátt betra en að kúra sig inni
með góða bók eða glápa á eitthvert fánýti í
sjónvarpinu. Í góðri stórhríð er líka gaman
að klæða sig vel og fara út, berjast við veðrið
og koma ferskur inn aftur. Hita gott kakó
eða te og hjúfra sig undir teppi eða sæng.
Mér finnst gott að vera á Íslandi á haustin.
Mér finnst gott að vera á Íslandi á sumrin.
Ísland er land þitt, því aldrei skal gleyma
Íslandi helgar þú krafta og starf
Íslenska þjóð, þér er ætlað að geyma
íslenska tungu, hinn dýrasta arf.
Ísland sé blessað um aldanna raðir,
íslenska moldin, er lífið þér gaf.
Ísland sé falið þér, eilífi faðir.
Ísland sé frjálst, meðan sól gyllir haf.
Þetta er síðasta erindið í þessu ljóði um dásemd
landsins okkar bláa. Margir hafa sagt að
þetta ætti að vera þjóðsöngurinn okkar og
víst er að í myndbandinu sem gert var við
flutning Egils Ólafssonar á laginu er landið
sýnt í sinni allra dýrustu mynd. Hjartað
þrútnar af stolti við að hlusta á þetta og
þjóðin ber sér ósjálfrátt á brjóst.
Við eigum að geta verið stolt af landinu
okkar. Og, jú, reyndar getum við verið stolt
af landinu. Gerðir nokkurra landsmanna
hafa hins vegar kveikt roða í mörgum ís-
lenskum vanganum.
Mér finnst gott að keyra út á land á öllum
árstímum. Mér finnst gott að hitta samlanda
mína og tala um landsins gagn og nauðsynj-
ar.
Nú styttist í jólin og þær stundir þegar
ekkert er auglýst annað en það sem tengist
jólunum. Á þessum árstíma getur fólk fyllst af til-
hlökkun eftir tímum þegar eitthvað annað en Icesave
eða Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn stjórnar umræðunni. Á
þessum tíma dregur fólk fram litríkar ljósaseríur til að
hengja utan á hús sín og lýsa þannig aðeins upp um-
hverfið þegar myrkrið mjúka er allsráðandi.
Mér finnst gott að vera í myrkri. Mér finnst gott að
vera í birtu.
Mér finnst gott að vera á Íslandi á vorin.
Mér finnst gott að vera á Íslandi að vetri.
Mér finnst gott að vera Íslendingur.
sia@mbl.is
Sigrún
Ásmundar
Pistill
Myrkrið mjúka
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
Þ
etta eru einar mestu
kjarabætur sem íslenskir
launamenn hafa fengið í
lengri tíma. Það er svo
aftur mitt persónulega
vandamál hvernig ég fer að því að
trúa því að eignarskatturinn sé far-
inn. Kannski einhvern tíma um ára-
mót ef ég hugsa um það dag og nótt
og ef ég klíp mig í handlegginn og trúi
því að þetta sé ekki draumur fer ég að
trúa því.“
Þetta sagði Pétur H. Blöndal al-
þingismaður þegar greidd voru at-
kvæði um að afnema eignarskatt.
Ekki er útilokað að Pétur og aðrir
andstæðingar skattsins eigi eftir að
horfa fram á það á næstunni að þessi
skattur verði lagður á að nýju því rík-
isstjórnin er núna að skoða ýmsar
leiðir til að afla ríkissjóði aukinna
tekna með hærri sköttum. Eitt af því
sem hefur komið til skoðunar er að
leggja á eignarskatt.
Skilaði 3,7 milljörðum
Eftir þingkosningarnar 2003
ákváðu Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur að endurnýja samstarf
flokkanna og jafnframt var tilkynnt
að skattar yrðu lækkaðir. Hæst bar
lækkun á tekjuskatti um fjögur pró-
sentustig, en samhliða var tilkynnt að
eignarskattur yrði afnuminn. Síðasta
árið sem skatturinn var innheimtur
skilaði hann 3,7 milljörðum í ríkissjóð.
Einstaklingar greiddu 2.250 milljónir
í eignarskatt og fyrirtæki 1.480 millj-
ónir.
Þeir sem börðust gegn eignar-
skatti töluðu gjarnan um hann sem
ekknaskatt vegna þess að hann kæmi
illa við ekkjur sem hefðu litlar tekjur
en byggju í skuldlausum húsum.
Jóhanna Sigurðardóttir, núverandi
forsætisráðherra, hafði efasemdir um
að rétt væri að leggja skattinn af þeg-
ar hann var ræddur á þingi haustið
2004. Hún vildi hins vegar breyta
skattinum á þann veg að hækka frí-
tekjumark.
„Staðreyndin er sú að um helm-
ingur allrar eignarskattslækkunar-
innar við niðurfellingu eignarskatts-
ins fór til þeirra 25% framteljenda
sem hæstar tekjur höfðu hvort sem
litið er til einhleypra eða hjóna. Auk
þess fór vel þriðjungur af tekjutapi
ríkissjóðs vegna eignarskattslækk-
unarinnar í að fella niður eignar-
skatta á fyrirtæki eða tæpar 1.100
milljónir króna.“
Vinstri-grænir höfðu svipaða af-
stöðu til tillögu þáverandi ríkis-
stjórnar að leggja skattinn niður. Í
nefndaráliti VG var bent á að þeir
sem ættu meira en 100 milljónir í
skuldlausa eign greiddu á þessum
tíma 895 milljónir í eignarskatt.
Síðasta árið sem skatturinn var
innheimtur greiddu 15.370 eldri borg-
arar, 67 ára og eldri, samtals um 652
milljónir króna.
Skattleysismörk voru
við 4,8 milljónir króna
Eignarskattur var afnuminn í
tveimur áföngum. Hann var lækk-
aður um helming árið 2002 þegar
skattprósentan fór úr 1,2% í 0,6%.
Þegar eignarskattar voru lagðir á
nam skatturinn 0,6% af nettóeign ein-
staklings umfram 4,8 milljónir króna
og tvöfalda þá upphæð hjá hjónum.
Skattleysismörkin voru því frekar
lág. Þær hugmyndir sem nú eru til
skoðunar hjá ríkissjórninni um eign-
arskatt gera ráð fyrir hærri mörkum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hús Ríkisstjórnin er núna að skoða hugmyndir um að leggja á eignarskatt.
Verður eignarskattur
endurvakinn?
Ríkisstjórnin ræðir núna hug-
myndir um að leggja á eign-
arskatt, en skatturinn var lækk-
aður um helming 2002 og lagður
af árið 2005. Það ár skilaði hann
3,7 milljarða tekjum í ríkissjóð.
Eru eignarskattar lagðir á
í nágrannalöndum okkar?
Það eru ekki mörg lönd í heim-
inum sem leggja á eignarskatt.
Hollendingar eru eina Evr-
ópuþjóðin sem leggur á eign-
arskatt. Slíkur skattur var inn-
heimtur á Bretlandi, en hann
var afar óvinsæll og hefur að
mestu verið lagður af. Eign-
arskattar eru hins vegar lagðir
á í Bandaríkjunum, Kanada og
Ástralíu.
Hver er munur á fasteigna-
skatti og eignarskatti?
Skattstofn fasteignaskatta er
fermetrafjöldi húsnæðis, en
eignarskattur tekur mið af eign
skattgreiðanda í húsnæðinu að
frádregnum skuldum.
Er langt síðan farið var að
leggja á eignarskatt?
Fyrstu skattalög sem sett voru
hér á landi voru sett árið 1096
að frumkvæði Gissurar Ísleifs-
sonar Skálholtsbiskups, en
hann fól í sér 10% skatt á ár-
lega eignaaukningu. Þessi eign-
arskattur var kallaður tíund.
Skatturinn skiptist í fjóra staði:
fjórðungur fór til biskups, fjórð-
ungur fór til þurfamanna, fjórð-
ungur fór til kirkna og fjórð-
ungur til presta.
S&S