SunnudagsMogginn - 01.08.2010, Side 21

1. ágúst 2010 21
var sóknin í að veita góða og þægi-
lega fjármálaþjónustu.
Í daglegum viðskiptum þótti ótækt að
gera kröfu um að viðskiptavinurinn
veitti ákveðinni tegund peninga mót-
töku, til þess eins að skipta þeim pen-
ingum í aðra, þegar bankinn gat gert
þetta fyrir viðkomandi samstundis. Oftar
en ekki var lánsféð líka ætlað í viðskipti
innanlands með krónur og bankinn vilj-
ugur til að millifæra lánsféð til seljanda
hússins eða fyrirtækisins sem um ræddi,
í stað þess að leggja það inn á einhvern
reikning lántakandans. Enda var lánið
tekið í ákveðnum tilgangi og engin
ástæða fyrir lántak- ann
að sitja með allar milljónirnar inni á
reikningi. „Svo bara gleymdu menn sér
og urðu kærulausir með hvernig þetta
var gert,“ segir hann.
Aðrir lögfræðingar sem rætt hefur ver-
ið við – en þess má geta að enginn þeirra
vildi gefa viðtal undir nafni ýmist vegna
hagsmunatengsla eða annarra atriða –
telja ekki stein standa yfir steini í þeirri
viðleitni fjármögnunarfyrirtækjanna að
halda öllum lánaformum sínum til
streitu. Einn þeirra hefur til skoðunar
einkaleigusamning sem lánveitandi
heldur fram að heyri ekki undir dóm
Hæstaréttar. Í samningnum stendur
hins vegar hann sé „í eðli sínu“ kaup-
leigusamningur. En slíkan kaupleigu-
samning var m.a. dæmt um.
Ætti að grípa inn í
Talað er um að svona lán til neytenda
nemi um 100 milljörðum króna en um
áttfalt meira hafi farið til fyrirtækja.
Annar málsmetandi lögfræðingur segir
óskiljanlegt að ekki sé búið að grípa inn í
nú þegar. Það eigi að vera búið að losa
neytendur úr snörunni og taka af skarið
hvað þeirra lán varðar. Það sé vel hægt að
gera og í lok sumars eigi stjórnvöld að
vera tilbúin með afgerandi frumvarp þess
efnis. Í samtali við Morgunblaðið vill
Gylfi Magnússon viðskiptaráðherra ekki
taka af skarið um að svo verði. Boltinn sé
hjá dómstólum, en hann geri alls ekki
ráð fyrir því að versta mögulega niður-
staðan, fyrir fjármálakerfið, komi upp.
„Ég vil ekki gefa neitt út um það,“
segir Gylfi um hvort hægt verði að draga
einhverja línu á milli neytendalána og
fyrirtækjalána. „Það er einhver eðlis-
munur á slíkum lánum og hvernig ann-
ars vegar hagsmunir heimila og hins
vegar fyrirtækja eru verndaðir að lögum.
Þannig að það er ekki augljóst að nið-
urstaðan verði sú sama þegar upp er
staðið.“
Málaferli um lögmæti lána- og fjár-
mögnunarsamninga verða umfangsmikil
en annað sem kemur í kjölfarið eru svo
skaðabótamál.
Fjármálastofnanir hafa yfirtekið bæði
hús fólks og fyrirtæki og jafnvel selt aft-
ur, í einu lagi eða fyrirtækin hlutuð í
sundur. Íslandsbanki hefur í sex tilvikum
eignast hluti í óskyldum fyrirtækjum
vegna skuldauppgjörs. Fyrirtæki í
rekstri, sem nú eru í eigu Arion banka
eru á annan tug. Hann á um 170 fast-
eignir og þar af um 110 íbúðir. Tíu fyr-
irtæki og fasteignafélög eru nú í eigu
dótturfyrirtækja Landsbankans. Frá
hruni hefur Landsbankinn tekið yfir 205
íbúðir, þar af 17 vegna erlendra lána. Um
helmingur þeirra eigna hefur verið seld-
ur aftur. Það er semsagt talsverð og
áframhaldandi yfirtaka og tilfærsla á
eignum í gangi.
Haft var samband við nokkra fyrrver-
andi eigendur fyrirtækja sem yfirtekin
hafa verið af bönkum og nokkrir þeirra
sögðust vera að undirbúa skaðabótamál.
Fyrst og fremst voru þeir þó að bíða fleiri
niðurstaðna um lögmæti lána.
Einn þeirra kvaðst ekki vilja tjá sig þar
sem gerður hefði verið starfslokasamn-
ingur við hann við yfirtöku fyrirtækis
hans, með þagnarskylduákvæði.
Annar sagði að í slíkum skaðabóta-
málum gæti orðið um talsvert hærri
upphæðir að tefla en sem nemur tjóninu
af hinum ólögmætu lánum. „Þá geta
menn jafnvel farið að vísa í rekstrarvirði
fyrirtækjanna fyrir hrun,“ sagði hann.
Ekkert þýði að biðja um fyrirtækið sitt
aftur. Það sé ónýtt, samningar rofnir, af-
slættir hjá birgjum eftir áratugasamstarf
horfnir og mikið tjón orðið til viðbótar
við hækkun lánanna.
ember 2009 Janúar 2010 Júní 2010
36.432.151.-
134.441.-
36.463.665.-
102.927.-
37.484.636.-
102.927.-
37.484.636.-
135.982.-
37.857.810.-
102.927.-
37.245.430.-
82.500.-
36.463.665.-
102.927.-
37.905.218.-
55.519.-
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
Höfuðstólslækkun
Gera ekkert
25.521.929.-
140.496.-
35.547.769.-
133.617.-
25.543.942.-
140.617.-
35.608.219.-
104.002.-
36.576.992.-
135.190.-
36.640.525.-
104.002.-
26.259.229.-
144.554.-
36.576.992.-
135.190.-
26.078.002.-
143.557.-
36.354.196.-
104.002.-
26.092.323.-
143.636.-
36.395.709.-
82.500.-
26.522.003.-
146.001.-
36.974.281.-
104.002.-
26.555.279.-
146.001.-
37.068.098.-
56.646.-
Gera ekkert
5000kr. á milljón
Gera ekkert
5000kr. á milljón
Gera ekkert
5000kr. á milljón
Gera ekkert
5000kr. á milljón
Gera ekkert
5000kr. á milljón
Gera ekkert
5000kr. á milljón
34.758.865.-
129.771.-
34.813.636.-
75.000.-
35.993.675.-
103.355.-
36.022.029.-
75.000.-
35.776.580.-
131.275.-
35.832.854.-
75.000.-
35.707.044.-
103.355.-
35.735.398.-
75.000.-
35.849.106.-
82.500.-
35.856.606.-
75.000.-
36.323.412.-
103.355.-
36.351.766.-
75.000.-
Gera ekkert
5000kr. á milljón
36.337.724.-
132.106.-
36.394.830.-
75.000.-
Gera ekkert
5000kr. á milljón
36.323.412.-
103.355.-
36.351.766.-
75.000.-
D
óm
ur
H
æ
st
ar
ét
ta
r
G
en
gi
st
ry
gg
in
g
ól
ög
le
g
og
sa
m
ni
ng
sv
ex
tir
gæ
tu
gi
lt
R
ét
ta
ró
vi
ss
a
Af
bo
rg
un
kr
.6
9.
25
7.
-
H
öf
uð
st
ól
lk
r.
13
.8
75
.0
0
0.
-
Sa
m
kv
æ
m
tu
pp
ha
fle
gr
ig
re
ið
sl
uá
æ
tlu
n