SunnudagsMogginn - 01.08.2010, Blaðsíða 26

26 1. ágúst 2010
S
taðan í umræðum um Ísland og
Evrópusambandið er hagstæð
andstæðingum aðildar. Mál-
efnalegt undanhald aðildarsinna
er algert. Í kjölfar hrunsins var evran
haldreipið. Efnahagslegar ófarir nokkurra
ríkja á evrusvæðinu hafa hins vegar sýnt
að evran hentar okkur ekki. Hún þjónar
hagsmunum kjarnaríkja á evrusvæðinu,
Þýzkalands og Frakklands, en ekki jaðar-
ríkja á borð við Grikkland, Spán, Portúgal
og Írland.
Stækkunarstjóri Evrópusambandsins,
Stefán Füle, sá ástæðu til að minna Össur
Skarphéðinsson, utanríkisráðherra, á það
á blaðamannafundi í Brussel sl. þriðjudag,
að það er ekkert til, sem heitir varanlegar
undanþágur frá lögum og reglum Evrópu-
sambandsins. Það þýðir, að verði Ísland
aðili að ESB færast formleg yfirráð yfir
fiskveiðilögsögu Íslands til Brussel. Tals-
menn aðildar halda því fram, að þetta
skipti engu máli í raun, reglan um hlut-
fallslegan stöðugleika tryggi, að erlend
fiskiskip komi aldrei í íslenzka fiskveiði-
lögsögu. Þeir neita að ræða þá staðreynd,
að í grænni skýrslu ESB um sjávarútvegs-
mál, sem út kom snemma árs 2009 er sér-
staklega tekið fram, að reglan um hlut-
fallslegan stöðugleika sé ekki lengur
trygging fyrir því, að fiskveiðiréttindi
haldist í viðkomandi landi (fishing
communities).
Aðild Íslands að ESB þýddi að við hefð-
um ekki lengur forræði í viðræðum við
aðrar þjóðir um fiskistofna í Norður-
Atlantshafi, sem ganga inn og út úr lög-
sögum margra þjóða. Forræði í slíkum
viðræðum færist til Brussel. Hverra hags-
muna telja menn að Brussel muni gæta í
slíkum viðræðum? Okkar Íslendinga eða
Íra og nokkurra annarra þjóða, sem hafa
tekið höndum saman um að mótmæla
makrílveiðum Íslendinga?!
Vefmiðillinn Euobserver, sem fylgist
daglega með því, sem gerist á vettvangi
ESB sagði sl. miðvikudag, að leiðtoga-
fundur Evrópusambandsins 17. júní sl.
hefði gert Icesave-málið að sameiginlegu
máli ESB-blokkarinnar en utanríkis-
ráðherra Íslands og embættismenn hans
hafa haldið því fram, að svo væri ekki.
Nú hefur framkvæmdastjórn ESB tekið
undir það sjónarmið meirihluta Íslend-
inga, að ríki á EES-svæðinu beri ekki
ábyrgð á bankainnistæðum eins og fram
kom í frétt á mbl.is sl. miðvikudag um
svar framkvæmdastjórnarinnar við fyrir-
spurn norska vefmiðilsins ABC Nyheter.
Þótt framkvæmdastjórnin reyni að halda
því fram, að íslenzkir skattgreiðendur beri
slíka ábyrgð af öðrum ástæðum hefur
þetta svar hennar grundvallarþýðingu.
Yfirlýsing framkvæmdastjórnarinnar er
staðfesting á því, að ríkisstjórn Jóhönnu
Sigurðardóttur, sem hefur ítrekað gert
samninga við Breta og Hollendinga
um að borga þeim nokkur hundruð millj-
arða á þeirri forsendu, að íslenzka ríkið
bæri slíka ábyrgð hefur haft rangt fyrir sér.
Að undanförnu hefur borið meira en áð-
ur á þeim málflutningi aðildarsinna, að við
séum og höfum alltaf verið hluti af Evrópu
og þess vegna eigum við heima í Evrópu-
sambandinu. Össur Skarphéðinsson hefur
komizt að þeirri niðurstöðu, að þá hafi
okkur vegnað bezt, þegar við höfum átt
nánust samskipti við Evrópu.
Um þessa staðhæfingu má margt segja.
Vegnaði okkur bezt, þegar Bretar, Þjóð-
verjar og Hollendingar fyrr á öldum fóru
ránshendi um fiskimið okkar? Eða þegar
við vorum undir nýlendustjórn norskra og
danskra konunga? Hverjir reyndu að koma
í veg fyrir að við næðum yfirráðum yfir
fiskimiðunum á síðari hluta 20. aldarinnar?
Bretar og að nokkru leyti Þjóðverjar.
Hverjir veittu okkur lykilstuðning í þeirri
baráttu? Bandaríkjamenn.
Kjarni málsins er sá, að við erum hluti af
hinum vestræna heimi og eigum heima
þar. Skipting þess vestræna heims á milli
Evrópu annars vegar og Norður-Ameríku
hins vegar er röng hugsun eins og skýrt
kemur fram í hinni athyglisverðu bók
Samuels P. Huntingtons, The Clash of Civi-
lizations and the remaking of world order,
þótt Atlantshafið sé þar á milli. Íbúar
Bandaríkjanna og Kanada eiga að meg-
instofni rætur að rekja til Evrópu.
Málefnastaða Samfylkingarinnar, ríkis-
stjórnarinnar og annarra aðildarsinna í
ESB-málinu og Icesave-málinu er rjúkandi
rúst – en það er engu að síður hætta á ferð-
um.
Evrópusambandið leggur mikla áherzlu
á að fá Ísland inn af tveimur ástæðum.
Lega landsins, sem getur haft þýðingu í
framtíðinni vegna væntanlegrar opnunar
norðurskautssvæðanna. Náttúruauðlindir
okkar, sem ESB-ríkin vilja komast í.
Þess vegna er Evrópusambandið að
undirbúa mikla áróðursherferð á Íslandi,
sem hefst í haust með opnun svonefndra
upplýsingamiðstöðva í Reykjavík og á Ak-
ureyri. Nú þegar er ljóst að íslenzka utan-
ríkisráðuneytið mun taka þátt í þeirri
áróðursherferð og samræma aðgerðir eins
og í ljós kom fyrir nokkrum vikum, þegar
Evrópusambandið bauð hópi blaðamanna
til Brussel en utanríkisráðuneytið bauð
síðan sömu blaðamönnum til fundar til
þess að „ræða framhaldið“.
Þáttur í þessari herferð ESB verður að
veifa peningum framan í Íslendinga. Þeir
segjast ætla að greiða kostnað íslenzkra
stofnana og ráðuneyta af aðlögunarferl-
inu. Ef mið er tekið af þeim fullyrðingum
íslenzkra stjórnvalda að um samninga-
viðræður sé að ræða en ekki aðlög-
unarferli er erfitt að skilja hvernig hægt er
að taka við peningum af mótaðilanum í
því skyni áður en niðurstaða samninga
liggur fyrir!
Mundum við samþykkja þegjandi og
hljóðalaust að Kínverjar hæfu áróðurs-
herferð á Íslandi til þess að sannfæra Ís-
lendinga um kosti þess að tengjast Kín-
verjum nánari böndum? Að sjálfsögðu
ekki.
Þess vegna eigum við heldur ekki að láta
áróðursherferð Evrópusambandsins yfir
okkur ganga mótmælalaust.
Áróðursherferð Evrópusambandsins
Af innlendum
vettvangi ...
Styrmir Gunnarsson
styrmir@mbl.is
É
g veit ekki alveg hvað knýr mig til að rita þetta
bréf. Hugsanlega er tilgangurinn að gefa ein-
hverja óljósa skýringu á verknaðinum sem ég
hef rétt framið. Ég skil sjálfan mig í raun ekki
lengur. Ég á að vera í meðallagi skynsamur og vel gefinn
ungur maður. Samt sem áður hef ég að undanförnu (átta
mig ekki á því hvenær það byrjaði) verið fórnarlamb
margra óvenjulegra og órökréttra hugsana.“
Ljóst má vera að hér heldur ekki heilbrigður maður á
penna. Hinn 25 ára gamli hermaður og háskólanemi
Charles Whitman hafði raunar ekkert gert af sér þegar
hann ritaði bréfið en í því gengst hann við morðunum á
eiginkonu sinni og móður – sem hann framdi um nótt-
ina. Ekki nóg með það, þaðan lá leið Whitmans í húsa-
kynni Texasháskóla í Austin, þar sem hann gekk af göfl-
unum, banaði fjórtán manns og særði 32 á þessum degi
fyrir 44 árum.
Whitman minntist raunar ekki einu orði á fjöldavígin í
téðu bréfi en þrátt fyrir að efast sjálfur um ástæðuna
taldi hann sig vera að leysa móður sína og eiginkonu
undan þjáningum heimsins.
Laust eftir miðnætti myrti Whitman móður sína,
Margaret, með því að stinga hana í hjartað. Á handskrif-
uðum miða við hlið líksins stóð:
„Til þeirra sem málið varðar: Ég var að myrða móður
mína. Ég er í miklu uppnámi af þessum sökum, ef
himnaríki er til þá er hún þegar komin þangað … Ég iðr-
ast gjörða minna ... Enginn þarf að velkjast í vafa um að
ég unni þessari konu af öllu mínu hjarta.“
Að því búnu sneri Whitman aftur heim og stakk eig-
inkonu sína, Kathy, í þrígang í hjartað meðan hún svaf.
Annað handskrifað bréf fannst þar:
„Ég ímynda mér að fólki þyki ég hafa drepið mann-
eskjurnar tvær sem stóðu mér næst með hrottafengnum
hætti. Ég var aðeins að reyna ganga hratt og rækilega til
verks. Vinsamlega borgið skuldir mínar ef tryggingin
mín er í gildi ... Gefið einhverri geðheilbrigðisstofnun
afganginn. Kannski rannsóknir geti komið í veg fyrir
frekari harmleiki af þessu tagi.“
Undir hádegi lagði Whitman leið sína í Texasháskóla,
þar sem hann stundaði nám í arkitektúr. Hann var
drekkhlaðinn vopnum, meðal annars með afsagaða
haglabyssu og fjölda annarra skotvopna. Þegar örygg-
isvörður stöðvaði Whitman við komuna ýtti hann vopn-
unum á undan sér í vagni. Hann kvaðst vera að aðstoða
við rannsóknir í skólanum og dró í rólegheitunum upp
passa sem veitti honum aðgang að húsakynnunum. Ör-
yggisvörðurinn tók það gott og gilt.
Leið Whitmans lá upp í turn skólans, fyrsta fórnar-
lambið var móttökudama á 27. hæð. Hann sló hana niður
með byssuskeftinu, þau sár drógu hana síðar til dauða.
Því næst kom Whitman upp vegartálma í stigagang-
inum. Fyrsta fórnarlambið sem hann skaut til bana var í
sakleysi sínu að gægjast framhjá tálmanum. Alls týndu
þrír lífi á 27. hæðinni.
Whitman hélt för sinni áfram upp á útsýnispall á 29.
hæð byggingarinnar. Þar hóf hann skothríðina fyrir al-
vöru, skaut á nánasta umhverfi skólans. Lögreglu var
strax gert viðvart en illa gekk að komast að árásarmann-
inum. Skytta var send á loft með flugvél en ókyrrð kom í
veg fyrir að hún kæmi höggi á Whitman.
Það var ekki fyrr en tveir lögreglumenn, Houston
McCoy og Ramiro Martinez, brutu sér leið upp á útsýn-
ispallinn að Whitman var stöðvaður. McCoy komst í tæri
við hann og skaut hann til bana.
Lík Whitmans var krufið, eins og hann hafði óskað
eftir í sjálfsvígsbréfi sínu, og þá fannst æxli við heila sem
læknar gátu ekki útilokað að hefði haft áhrif á atburða-
rásina. Alltént hafði Whitman lengi þjáðst af miklum
höfuðverkjum og gengið milli lækna án þess að fá bót
meina sinna. Hann var grafinn við hlið móður sinnar.
orri@mbl.is
Morðæði
í Texas-
háskóla
Charles Whitman myrti móður sína, eiginkonu og 14 aðra.
’
Ég iðrast gjörða minna ...
Enginn þarf að velkjast í
vafa um að ég unni þessari
konu af öllu mínu hjarta.
Texasháskóli í Austin, þar sem voðaverkin voru framin.
Á þessum degi
1. ágúst 1966